برای کنترل بحران گرما در خوزستان چه باید کرد
کلافه! شاید واژه ای به اندزه «کلافه» نتواند جهنمی که مردم جنوب کشور و علی‌الخصوص خوزستانی‌ها در آن گرفتار شدند را تشریح کند. دمای هوا در سه استان خوزستان، ایلام و کرمانشاه به بیش از 50 درجه رسیده است و پیش‌بینی می‌شود گرما در این استان ها در تابستان ادامه داشته باشد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) ابتکار نوشت: بایک خبر کوتاه آغاز می‌کنیم؛ روز گذشته محمد اصغری، کارشناس سازمان هواشناسی از وجود کانون گرما در ۳ استان خوزستان، ایلام و کرمانشاه خبر داد. اصغری پیش بینی کرده بود دمای هوای شهر اهواز به 54 درجه سانتی گراد برسد. این کارشناس هواشناسی هشدار داده بود: «در شرایطی که دمای هوا بسیار بالاست، توصیه می‌شود افراد از ترددهای غیر ضروری در سطح شهر خودداری کنند.»
دمای بدن انسان به طور معمول 37 درجه سانتی گراد است؛ حال اینکه در روزهای گرم تابستان بدن به گرما با تولید عرق واکنش نشان می‌دهد اما اگر این گرما از حد معمول خود فراتر باشد مانند آنچه در روزهای گذشته در 14 شهرستان استان خوزستان دیده شد، بدن پاسخگو نخواهد بود و فرد دچار اختلالاتی می‌شود.
این در حالی است که پدیده گرمازدگی نیز این روزها افزایش یافته و گفته می شود بسیاری خانه نشین شده و یا کارشان به بیمارستان ها و درمانگاه ها کشیده است. گرمای کم سابقه و 53 درجه ای هوا در خوزستان موجب بروز اختلال رفتاری نیز در این استان شده است و واکنش های عصبی پرخاشگرانه ای نیز این روزها نسبت به ایام دیگر در این استان بیشتر دیده شده است.
ساغر انصاری در ارتباط با فرآیند انتقال گرما به بدن می‌گوید: «دمای بدن انسان 37 درجه است و این دما مربوط به داخل بدن می شود. حال اینکه دما روی سطح پوست به 32 درجه سانتی گراد می رسد. در زمانی که دمای هوا به 50 درجه سانتی گراد برسد و کنار آن رطوبت هوا نیز بیش از 75 درصد باشد، پدیده گرمازدگی بیشتر دیده می شود.»
این پزشک می افزاید: «وقتی انسان غذایی می خورد، بخشی این غذا به صورت گرما از بدن او خارج می شود. دمای محیطی که ما انسان ها در آن زندگی می‌کنیم بین 20 تا 25 درجه سانتی گراد است و در زمانی که دما بیش از 50 درجه می شود، فعالیت دفع گرما از بدن کمی فرق می کند. اگر دما به طور ناگهانی افزایش پیدا کند، بدن نمی تواند خودش را با محیط وقف دهد، هرچند این فرآیند برای مردم جنوب کشور که در دمای معمول 30 درجه زندگی می کنند، کمی قابل تحمل تر است اما نه در دماهای بالای 50 درجه!»
انصاری با اشاره به اینکه بدن از طریق تنفس و تعریق گرمای بدن را دفع می کند، می گوید: «در دماهای بالا تنفس و تعریق نیز جوابگو نیست و افرادی که فعالیت سنگین می کنند در خطر قرار دارند، به طور مثال افرادی که در کوره‌ها و کارگاه‌های شیشه و فولاد کار می کنند و یا در صنعت نفت مشغول فعالیت هستند، بیشتر در معرض خطر قرار دارند.»
این پزشک با بیان اینکه روزانه بدن انسان حدود 1 لیتر عرق می کند، می افزاید: «بدن انسان در شرایط گرمایی سخت برای تنظیم فعالیت بدن و پایین آوردن فشار خون، تعداد ضربان قلب را بالا می برد. این کار به این جهت صورت می‌گیرد که به ارگان های حیاتی بدن فشار وارد نشود. برای افرادی که دچار بیماری قلبی و عروقی هستند این فرآیند خطرناک بوده و می تواند آسیب های جدی مغزی و قلبی به آن ها وارد کند.»
انصاری نوشیدن مایعات و پوشیدن لباس های روشن را در این فصل توصیه کرده و ادامه می دهد: «چون میزان تعرق در این فصل زیاد است، پیشنهاد می شود که افراد از مایعات بیشتری استفاده کنند و تنها به مصرف آب قناعت نکرده و مایعاتی که در آن ORS وجود دارد بنوشند.»
گفتنی است میزان اشعه فرابنفش ( UV Index ) در اهواز به 10 رسیده که بیانگر وضعیت هشدار بوده است.
انصاری در ارتباط با میزان نور فرابنش در نور خورشید در روزهای گرم می گوید: «نور فرابنفش گرمای تولید نمی کند و بیشتر پوست را چار مشکل می کند. پیشنهاد می شود در روزهای گرم حتما از کرم ضد آفتاب مناسب استفاده شود تا دچار لک پوستی و یا سوختگی نشوند.»
خوزستان نیاز به دستورالعمل ویژه دارد
علاوه بر مشکلات سلامتی ناشی از افزایش دما، این مشکلات به روال زندگی و کار مردم نیز آسیب می زند. به طور مثال فعالیت در شرکت های نفتی و صنعتی جنوب کشور در روزهای گرم تابستان طاقت فرسا شده تا آنجا که کارشناسان می گویند: «خطای انسانی در روزهای گرم افزایش می‌یابد.»
این تنها محدود به فعالیت های انسانی نمی شود، بلکه تجهیزات نیز در گرمای بالا معصون نبوده و در اثر شدت گرما کارایی لازم را نخواهند داشت.
یک کارشناس HSE در گفت‌وگو با «ابتکار» می‌گوید: «گرمای بالا یعنی بحران، استان خوزستان در حال حاضر شرایط بحرانی قرار دارد و در بخش هایی از استان دیده شده که دما به 55 تا 60 درجه نیز رسیده است. قطع برق، مشکلات در تردد، استرس گرمایی و بسیاری دیگر از جمله مواردی است که در این روزها گریبان‌استان های گرم کشور را گرفته است.»
وی در ادامه می افزاید: «یکی از مواردی که در بحث HSE وجود دارد، بررسی استرس گرمایی کارکنان است که فرد در چه شرایط گرمایی کارایی مناسب را نخواهد داشت. به عبارتی در چه شرایط گرمایی فرد کلافه می شود و درصد خطای انسانی او بالا می رود.»
این کارشناس می افزاید: «حد گرما در خوزستان بالا است که باعث خطای تجهیزات نیز می شود، این تجهیزات در اثر گرمای شدید از مدار خارج می شوند و شرایط بحرانی را بحرانی تر می‌کنند.
اگر برق قطع شود و یا خط لوله ای دچار مشکل شود، وضعیت را بحرانی می کنند؛ مدتی پیش یک حادثه در عمق چند متری برای یکی از خطوط لوله رخ داد. کارگر با لباس پلاستیکی همراه با کپسول اکسیژن و ماسک باید به عمق 3 متری می رفت و پتک می زد! تصور این فرآیند در دمای بالای 50 درجه نیز زجر آور است.»
وی در پاسخ به این سوال که برای پیش بینی و کنترل بحران باید چه کاری کرد، می گوید: «باید شرایط را از قبل پیش بینی کرد، تعداد کارکنان را در چنین شرایطی افزایش داد به این معنی که اگر قرار است فردی 8 ساعت سر کار باشد، این مدت به 4 ساعت کاهش یابد تا بازده مناسبی داشته باشد. حتی به این قیمت که تولید کاهش یابد در چنین شرایطی که کار سخت است باید در روند کار تغییراتی ایجاد کرد.»
این کارشناس می گوید: «خوزستان نیاز به دستورالعمل ویژه دارد و با قوانین کلی نمی توان با این شرایط کنار آمد. به طور مثال لباس کاری که در سرخس استفاده می شود در بوشهر پاسخگو نیست و بلعکس. همچنین باید دید در کشورهای مشابه با چنین پدیده هایی چه برخوردی می شود و چگونه بحران های گرمایی را مهار می کنند و آن را در ایران نیز اجرایی کرد.»
دمای بدن انسان به طور معمول 37 درجه سانتی گراد است؛ حال اینکه در روزهای گرم تابستان بدن به گرما با تولید عرق واکنش نشان می‌دهد اما اگر این گرما از حد معمول خود فراتر باشد مانند آنچه در روزهای گذشته در 14 شهرستان استان خوزستان دیده شد، بدن پاسخگو نخواهد بود و فرد دچار اختلالاتی می‌شود.
این در حالی است که پدیده گرمازدگی نیز این روزها افزایش یافته و گفته می شود بسیاری خانه نشین شده و یا کارشان به بیمارستان ها و درمانگاه ها کشیده است. گرمای کم سابقه و 53 درجه ای هوا در خوزستان موجب بروز اختلال رفتاری نیز در این استان شده است و واکنش های عصبی پرخاشگرانه ای نیز این روزها نسبت به ایام دیگر در این استان بیشتر دیده شده است.
ساغر انصاری در ارتباط با فرآیند انتقال گرما به بدن می‌گوید: «دمای بدن انسان 37 درجه است و این دما مربوط به داخل بدن می شود. حال اینکه دما روی سطح پوست به 32 درجه سانتی گراد می رسد. در زمانی که دمای هوا به 50 درجه سانتی گراد برسد و کنار آن رطوبت هوا نیز بیش از 75 درصد باشد، پدیده گرمازدگی بیشتر دیده می شود.»
این پزشک می افزاید: «وقتی انسان غذایی می خورد، بخشی این غذا به صورت گرما از بدن او خارج می شود. دمای محیطی که ما انسان ها در آن زندگی می‌کنیم بین 20 تا 25 درجه سانتی گراد است و در زمانی که دما بیش از 50 درجه می شود، فعالیت دفع گرما از بدن کمی فرق می کند. اگر دما به طور ناگهانی افزایش پیدا کند، بدن نمی تواند خودش را با محیط وقف دهد، هرچند این فرآیند برای مردم جنوب کشور که در دمای معمول 30 درجه زندگی می کنند، کمی قابل تحمل تر است اما نه در دماهای بالای 50 درجه!»
انصاری با اشاره به اینکه بدن از طریق تنفس و تعریق گرمای بدن را دفع می کند، می گوید: «در دماهای بالا تنفس و تعریق نیز جوابگو نیست و افرادی که فعالیت سنگین می کنند در خطر قرار دارند، به طور مثال افرادی که در کوره‌ها و کارگاه‌های شیشه و فولاد کار می کنند و یا در صنعت نفت مشغول فعالیت هستند، بیشتر در معرض خطر قرار دارند.»
این پزشک با بیان اینکه روزانه بدن انسان حدود 1 لیتر عرق می کند، می افزاید: «بدن انسان در شرایط گرمایی سخت برای تنظیم فعالیت بدن و پایین آوردن فشار خون، تعداد ضربان قلب را بالا می برد. این کار به این جهت صورت می‌گیرد که به ارگان های حیاتی بدن فشار وارد نشود. برای افرادی که دچار بیماری قلبی و عروقی هستند این فرآیند خطرناک بوده و می تواند آسیب های جدی مغزی و قلبی به آن ها وارد کند.»
انصاری نوشیدن مایعات و پوشیدن لباس های روشن را در این فصل توصیه کرده و ادامه می دهد: «چون میزان تعرق در این فصل زیاد است، پیشنهاد می شود که افراد از مایعات بیشتری استفاده کنند و تنها به مصرف آب قناعت نکرده و مایعاتی که در آن ORS وجود دارد بنوشند.»
گفتنی است میزان اشعه فرابنفش ( UV Index ) در اهواز به 10 رسیده که بیانگر وضعیت هشدار بوده است.
انصاری در ارتباط با میزان نور فرابنش در نور خورشید در روزهای گرم می گوید: «نور فرابنفش گرمای تولید نمی کند و بیشتر پوست را چار مشکل می کند. پیشنهاد می شود در روزهای گرم حتما از کرم ضد آفتاب مناسب استفاده شود تا دچار لک پوستی و یا سوختگی نشوند.»
خوزستان نیاز به دستورالعمل ویژه دارد
علاوه بر مشکلات سلامتی ناشی از افزایش دما، این مشکلات به روال زندگی و کار مردم نیز آسیب می زند. به طور مثال فعالیت در شرکت های نفتی و صنعتی جنوب کشور در روزهای گرم تابستان طاقت فرسا شده تا آنجا که کارشناسان می گویند: «خطای انسانی در روزهای گرم افزایش می‌یابد.»
این تنها محدود به فعالیت های انسانی نمی شود، بلکه تجهیزات نیز در گرمای بالا معصون نبوده و در اثر شدت گرما کارایی لازم را نخواهند داشت.
یک کارشناس HSE در گفت‌وگو با «ابتکار» می‌گوید: «گرمای بالا یعنی بحران، استان خوزستان در حال حاضر شرایط بحرانی قرار دارد و در بخش هایی از استان دیده شده که دما به 55 تا 60 درجه نیز رسیده است. قطع برق، مشکلات در تردد، استرس گرمایی و بسیاری دیگر از جمله مواردی است که در این روزها گریبان‌استان های گرم کشور را گرفته است.»
وی در ادامه می افزاید: «یکی از مواردی که در بحث HSE وجود دارد، بررسی استرس گرمایی کارکنان است که فرد در چه شرایط گرمایی کارایی مناسب را نخواهد داشت. به عبارتی در چه شرایط گرمایی فرد کلافه می شود و درصد خطای انسانی او بالا می رود.»
این کارشناس می افزاید: «حد گرما در خوزستان بالا است که باعث خطای تجهیزات نیز می شود، این تجهیزات در اثر گرمای شدید از مدار خارج می شوند و شرایط بحرانی را بحرانی تر می‌کنند.
اگر برق قطع شود و یا خط لوله ای دچار مشکل شود، وضعیت را بحرانی می کنند؛ مدتی پیش یک حادثه در عمق چند متری برای یکی از خطوط لوله رخ داد. کارگر با لباس پلاستیکی همراه با کپسول اکسیژن و ماسک باید به عمق 3 متری می رفت و پتک می زد! تصور این فرآیند در دمای بالای 50 درجه نیز زجر آور است.»
وی در پاسخ به این سوال که برای پیش بینی و کنترل بحران باید چه کاری کرد، می گوید: «باید شرایط را از قبل پیش بینی کرد، تعداد کارکنان را در چنین شرایطی افزایش داد به این معنی که اگر قرار است فردی 8 ساعت سر کار باشد، این مدت به 4 ساعت کاهش یابد تا بازده مناسبی داشته باشد. حتی به این قیمت که تولید کاهش یابد در چنین شرایطی که کار سخت است باید در روند کار تغییراتی ایجاد کرد.»
این کارشناس می گوید: «خوزستان نیاز به دستورالعمل ویژه دارد و با قوانین کلی نمی توان با این شرایط کنار آمد. به طور مثال لباس کاری که در سرخس استفاده می شود در بوشهر پاسخگو نیست و بلعکس. همچنین باید دید در کشورهای مشابه با چنین پدیده هایی چه برخوردی می شود و چگونه بحران های گرمایی را مهار می کنند و آن را در ایران نیز اجرایی کرد.»
