«تبعیت از شهوات دنیایی»؛ مهم‌ترین مسئله روگردانی مردم کوفه از امام حسین(ع)
گروه اجتماعی ــ یک استاد حوزه بیان کرد: مردم کوفه از امام حسین(ع) دعوت کردند، اما گرایش به دنیا، عافیت‌طلبی، رفاه‌زدگی در جامعه و تبعیض سبب شد حامی امام نباشند.
حجت‌الاسلام والمسلمین احمد افتخاری، استاد حوزه علمیه، در گفت‌وگو با ایکنا از همدان، به مسائلی که سبب عدم حمایت مردم کوفه از اباعبدالله الحسین(ع) شد، اشاره کرد و گفت: مهم‌ترین مسئله روگردانی از امام حسین(ع) «تبعیت از شهوات دنیایی» بود. با توجه به آیه «فَخَلَفَ مِنْ بَعْدِهِمْ خَلْفٌ أَضَاعُوا الصَّلَاةَ وَاتَّبَعُوا الشَّهَوَاتِ ۖ فَسَوْفَ يَلْقَوْنَ غَيًّا؛ سپس جانشین آن مردم خداپرست قومی شدند که نماز را ضایع گذارده و شهوت‌های نفس را پیروی کردند و این‌ها به زودی کیفر گمراهی را خواهند دید.» (مریم/آیه 59) عده‌ای روی کار آمدند که نماز را ضایع و از شهوات پیروی کردند.
وی بیان کرد: مردم کوفه از امام حسین(ع) دعوت کردند، اما آنچه باعث شد بر سر دعوت خود و حمایت از امام ایستادگی نکنند گرایش به دنیا، عافیت‌طلبی و رفاه‌زدگی در جامعه و تبعیض بود. زمانی که جامعه‌ای دنباله‌رو شهوات باشد و اقامه نماز به نحوی که باید انجام نشود، در آن صورت مردم به دفاع از امام خود برنمی‌خیزند.
افتخاری با بیان اینکه مسئله دیگری که در جامعه کوفی در خیانت به امام نقش داشت وجود «تبعیض» بود، اظهار کرد: بعد از رحلت پیامبر خدا(ص) کسانی در شام و کوفه روی کار آمدند که در جامعه تبعیض ایجاد می کردند، برای مثال ولید بن عقبه، که استاندار عثمان در کوفه بود، از عبدالله بن مسعود اصحاب پیامبر اکرم(ص)، که در آن زمان خزانه‌دار کوفه بود، درخواست کرد از بیت‌المال به خویشاوندان و دوستان خود مالی را پرداخت کنند، اما عبدالله بن مسعود قبول نکرد و وارد مسجد شد، کلید خزانه بیت‌المال را بر سر حاکم زمان مردم کوفه، ولید بن عقبه، پرتاب کرد.
وی در ادامه گفت: یکی از عواملی که زمینه‌ساز قیام امام حسین(ع) شد تبعیضی بود که از سوی حکام بنی‌امیه بر مردم آن زمان روا داشته شد. لذا تبعیض در هر جامعه موجی از نارضایتی را ایجاد می‌کند. اگر مسئولان در جامعه موجب ایجاد تبعیض شوند، عده‌ای حقوق‌های نجومی بگیرند و اگر عده‌ای دیگر محتاج نان شب باشند و این تبعیض ادامه پیدا کند و اگر علاجی برای آن در نظر نگیرند، کسانی که برحق هستند به مسلخ می‌روند.
وی با بیان اینکه «حب دنیا» معانی مختلفی دارد توضیح داد: عده‌ای علاقه و گرایش به مال و ثروت‌اندوزی دارند، سکه‌اندوزی سبب ایجاد گرفتاری برای مردم می‌شود. این ریشه در حب دنیا دارد. اگر حب دنیا از نوع مال‌دوستی در جامعه رواج پیدا کند، موجب ایجاد گرفتاری ومشکلات فراوان برای مردم می‌شود.
وی یادآور شد: در زمان امام حسین(ع) عده بیش از حد گرفتار حب مال بودند و به همین سبب گرانی‌هایی که در جامعه امروز وجود دارد، در کوفه هم ایجاد می‌شد. عده‌ای به دنبال زراندوزی و جمع‌آوری مال بودند، همچون عمروعاص که در لحظات پایانی عمر خود طلاهای جمع‌آوری‌شده‌اش به اندازه‌ای بود که با تبر آن را تکه‌تکه کردند. امروز نیز عده‌ای دنبال زراندوزی و جمع‌آوری سکه هستند.
ایمان انسان را از همه مظاهر دنیا در امان نگه می‌دارد
وی در ادامه بیان کرد: یک بعد از حب دنیا نیز حب خواب است. بعضی افراد علاقه‌شان به دنیا از نوع خواب است و بیش از مقدار نیاز بدن می‌خوابند و به این نوع از حب دنیا مبتلا هستند.
وی با اشاره به نوع دیگری از حب دنیا تصریح کرد: حب شهوات، شهوت به معنای میل و خواسته شدید است، فقط به معنای شهوت جنسی نیست، شهوت خوردن، علاقه بسیار زیاد به فرزند و حب بیش از حد به همسران نوعی از حب شهوت است.
شیخ‌الاسلام افتخاری گفت: جلوه‌ای دیگر از حب دنیا پست و مقام است که عده‌ای گرفتار این نوع حب هستند. اینکه به ریاست برسند، امر و نهی کنند و از این طریق لذت ببرند. برای این افراد اهمیتی ندارد که از این مقام پول کسب کنند یا نه هدف رسیدن به مقام و جایگاه اجتماعی و محترم شمرده شدن از طرف مردم است.
وی افزود: امام صادق (ع) فرمودند «حب الدنیا راس کل خطیئه ریشه تمام خطاها وبدبختی‌ها حب دنیاست» و هر کس به طریقی گرفتار حب دنیا و مظاهر آن است. این مظاهر سبب گرفتاری انسان است. با توجه به آیه «حَبَّبَ إِلَيْكُمُ الْإِيمَانَ وَزَيَّنَهُ فِي قُلُوبِكُمْ؛ خدا مقام ایمان را محبوب شما گردانید و در دل‌هایتان را نیکو بیاراست» (حجرات/آیه 7) از منظر قرآن ایمان ملاک زیبایی است. عشق به خدا و ائمه اطهار (ع) سبب علاج حب دنیا و ریشه‌کن شدن آن است و با ایمان انسان از همه مظاهر در امان خواهد بود.
افتخاری با اشاره به اینکه در قلب انسان دو چیز نباید وجود داشته باشد بیان کرد: طبق آیه قرآن «مَا جَعَلَ اللَّهُ لِرَجُلٍ مِنْ قَلْبَيْنِ فِي جَوْفِهِ؛ خدا در درون یک مرد دو قلب (و دو مبدأ ادراک و اراده) قرار نداده» (احزاب/4) اگر حب دنیا در قلب انسان رخنه کند، حب خدا از آن می‌رود و بالعکس. این بستگی به انسان دارد که قلب خود را جایگاه چه چیزی قرار دهد، حب به دنیا یا حب به خداوند و اهل بیت(ع).
آرزوهای دراز و تبعیت از هوای نفس؛ دو علت دنیادوستی از منظر امیرالمؤمنین(ع)
وی در پاسخ به علل رایج شدن دنیادوستی و اشرافی‌گری درجامعه امروزی گفت: امیرالمؤمنین(ع) در نهج‌البلاغه می‌فرماید که دو چیز سبب آن است: «طول العمل واتباع الهوی؛ آرزوهای دراز و تبعیت از هوای نفس» تبعیت از هوای نفس انسان را ازحق دور می‌کند و آرزوهای دراز سبب فراموشی انسان از یاد آخرت می‌شود.
وی با بیان اینکه اگر آخرت فراموش شود، قطعاً محبت دنیا در دل انسان قرار می‌گیرد گفت: فراموشی آخرت ریشه در شکل گیری آرزوهای دراز دارد. انسان نباید آرزوهای دراز داشته باشد تا یاد آخرت در انسان به وجود آید. در جامعه کوفیان آخرت فراموش شده بود. اگر در جامعه ما هم فراموش شود، مبتلا به همان بلایی می‌شویم که مردم کوفه گرفتار شدند.
افتخاری با بیان اینکه عامل جلا یافتن قلب‌های زنگ‌زده تلاوت قرآن و یاد آخرت است، یاد آورشد: بیشترین عامل مضر برای قلب و روح انسان شکم پر است. امام حسین(ع) در روز عاشورا فرمود: «شکم‌های شما از حرام پر شده» که حرف های من را متوجه نمی‌شوید و امام صادق(ع) نیز در این باره می‌فرماید: «مضرترین عامل برای قلب انسان شکم پر است» به خصوص اینکه حرام باشد.
اثرات دنیادوستی بر آرامش روانی انسان
وی با اشاره به اینکه حب دنیا اثراتی بر روان انسان دارد، گفت: خداوند متعال که انسان را آفریده است از همه بهتر عالم به خوب و بد برای روان اوست. محبت دنیا ریشه همه خطاهاست. این نوع محبت موجب تشویش روان انسان می‌شود. با توجه به آیه «وَمَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنْكًا؛ هركس از ياد من دل بگرداند در حقيقت زندگى تنگ [و سختى] خواهد داشت»(طه/124) بسیاری از افراد با وجود دارایی و فراهم بودن امکانات مالی عیش ندارند و از زندگی آن طور که باید لذت نمی‌برند و احساس آرامش نمی‌کنند، چراکه غفلت از یاد خدا سبب مشکلات روانی در انسان می‌شود.
وی بیان کرد: عده‌ای با ثروت و دارایی درصدد حل مشکلات خود هستند، اما برخی مشکلات با پول حل نمی‌شود. فقط در صورتی مشکلات حل می‌شوند و رفاه و تفریح برای جوانان و جامعه به وجود می‌آید که یاد خدا در جامعه زنده شود. در حدیث قدسی در کتاب نصایح آقای مشکینی ذکر شده است: «من راحتی خودم را در بهشت قرار دادم و مردم آن را در دنیا جستجو می‌کنن.د به عزت وجلالم سوگند به آن راحتی دسترسی پیدا نمی‌کنند، زیرا این دنیا جای راحتی نیست.»
انتهای پیام
