مسیر پر پیچ و خم نگارش مقالات علمی در حوزه علوم قرآنی

به گزارش کانون خبرنگاران ایکنا، نبأ؛ امروزه مقالات علمی و پژوهشی سهم عمده‌ای در تولید علم و بیان دیدگاه‌های جدید در حوزه‌های گوناگون علمی را بر عهده ‌دارند. در این میان عرصه علوم قرآن و حدیث نیز با وجود ده‌ها مجله و فصلنامه علمی در این زمینه شاهد تولید مقالات فراوان علمی از سوی محققان در زمینه خود بوده است؛ اما به نظر می‌رسد یک مقاله علمی باید مسیر پر فراز و نشیبی را طی کند تا نهایتاً به عرصه چاپ در نشریات برسد.
هنگامی ‌که یک پژوهشگر اقدام به نگارش دیدگاهی در قالب یک مقاله می‌کند، علاوه بر مطالعات، تحقیقات و زمانی که صرف می‌کند باید مسیر پرتکلف تدوین مقاله از سوی مجلات را نیز طی کند تا نهایتاً بتواند از سوی نشریات پذیرش گرفته و چاپ شود. این موارد از قالب نوشتاری و نوع قلم، اندازه، فاصله خطوط، حاشیه‌ها، نحوه ارجاع‌دهی، پاورقی، شیوه نگارش منابع و ... آغاز می‌شود تا نحوه نگارش چکیده فارسی و انگلیسی، مقدمه، پیشینه و متن اصلی. این در حالی است که هر فصلنامه‌ای برای خود ساختاری جداگانه بیان کرده است.
به نظر می‌رسد، یک پژوهشگر بیش از فرصتی که برای نگارش نظریه خود صرف می‌کند باید صرف ساختار ظاهری مقاله کند، اما این پایان کار نیست. پس از انجام موارد ساختاری مقاله نوبت به داوری می‌رسد؛ داوری در برخی نشریات توسط دو نفر و در برخی توسط یک نفر صورت می‌گیرد. گاهی داوری‌ها بر اساس سلیقه است و حتی دیده ‌شده دو داور برای داوری یک مقاله نظریاتی کاملاً متضاد داشته‌اند. با این ‌وجود داوری و اصلاح مقاله بر اساس نظر داوران نیز پایان کار نیست و یک مقاله پذیرفته‌ شده باید ماه‏‌ها در صف انتظار قرار ‌گیرد تا به عرصه چاپ برسد. گاهی این بازه زمانی به قدری طولانی است که یک نظریه کاملاً ارزش خود را از دست داده و منسوخ می‌شود.
علاوه بر این موارد با توجه به مشکلات مالی اخذ وجه از نویسنده به هنگام داوری و چاپ مقاله از سوی نشریات را نیز باید افزود. به بیان روشن‌تر یک پژوهشگر علاوه بر آنکه باید از زمان و علم خود در راه تولید نظریه خرج کند نباید انتظار درآمدزایی نیز داشته باشد بلکه برای انتشار نظریه خود باید هزینه مالی بعضاً سنگینی را نیز بپردازد. این روند چاپ مقالات سبب شده نگاه به تولید علم از طریق مقاله صرفاً نگاهی مدرک‌گرا شود و تا فردی نیاز به مدرک پذیرش مقاله نداشته باشد اقدام به نگارش و تولید نظریه جدید از طریق این قالب نکند. هرچند شیوه‌های دیگر همچون نگارش کتاب نیز وضعیتی بهتر از این امر ندارد. بر همین اساس به نظر می‌رسد مسئولان مربوط باید به دنبال ایجاد فضایی خالی از این تکلف‏‌ها برای انتشار نظریات علمی باشند.
سجاد شفیع‌پور بروجنی
انتهای پیام