شادمهر راستین:
مایکل مور را از حضور در ایران ترسانده‌اند
گروه هنر ــ مدیر باشگاه جشنواره جهانی فیلم فجر گفت: به اندازه‌ای برای میهمانان جشنواره حاشیه‌سازی می‌شود که فردی چون مایکل مور، که منتقد سیاست‌های آمریکاست، حاضر نیست در جشنواره جهانی فیلم فجر حضور پیدا کند.
شادمهر راستین، فیلمنامه‌نویس و مدیر باشگاه جشنواره جهانی فیلم فجر، در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا با بیان اینکه جشنواره جهانی فیلم فجر رویدادی جریان‌ساز و ضروری در سینماست، اظهار کرد: نه در جایگاه مدیر باشگاه جشنواره، بلکه در مقام فردی که سال‌هاست در رسانه فعالیت می‌کنم، باید بگویم که تغییر عادت در کشور ما بسیار سخت و دشوار است، چون وقتی جشنوارهای بیش از ۲۰ سال به یک صورت برگزار می‌شود و در ادامه شکل آن تغییر می‌کند، بسیاری در مقابل این تغییر عکس‌العمل نشان می‌دهند. برای همین در چنین مواقعی آن افراد پیشنهاد می‌کنند به گذشته بازگردند تا امنیت هم حفظ شود.
وی با ذکر مثالی افزود: وقتی درباره دوره طلایی سینمای ایران حرف زده می‌شود، عموماً دهه شصت را مثال می‌زنند، درصورتی‌که هم‌اکنون دوره طلایی سینمای ایران است. نکته دیگر که باید بر روی آن تمرکز کنیم به ظرفیت جشنواره جهانی فجر مربوط می‌شود. وقتی برای اولین بار به پیشنهاد رضا داد، بخش بین‌المللی از بخش سینمای ملی جدا شد، وی باور داشت سینمای ایران این ظرفیت را دارد تا جداگانه به آن پرداخته شود. اتفاقی که رخ داد و جوابش هم را اگر بخواهیم منصفانه ارزیابی کنیم، مثبت بوده است.
این فیلمنامه‌نویس ادامه داد: مطلب دیگری که نباید آن را از یاد برد، حاشیه‌هایی است که احتمال دارد ادغام این دو جشنواره از آن ضربه بخورد. برای مثال در دوره قبل الیور استون میهمان جشنواره بود. حال تصور کنید اگر جشنواره ملی با جهانی یکی بود، آیا این حضور به نوعی بخش ملی را تحت تأثیر قرار نمی‌داد؟ از این دست مثال‌ها باز هم وجود دارد. برای همین صلاح نیست این دو را همزمان برگزار کرد.
وی در پاسخ به این سؤال که جداسازی جشنواره‌ها موازی‌کاری نیست؟ گفت: اتفاقاً باور من این است ظرفیت سینمای ایران ایجاب می‌کند که جشنواره‌ها باز هم به صورت جزئی‌تر برگزار شود. بگذارید مثالی دیگر بزنیم. در اولین دوره‌های جشنواره‌های فجر بسیار از بخش‌ها در یک رویداد خلاصه شده بود. یعنی در جشنواره فیلم هنرهای تئاتر، موسیقی و تجسمی مد نظر قرار می‌گرفت، اما به مرور که هر بخش از جشنواره برای خود به صورت مستقل برگزار شد، شاهد اتفاقات خوبی در سینما بودیم.
وی درباره تأثیر فرهنگی جشنواره جهانی فیلم فجر و اینکه این رویداد تا چه حد می‌تواند تصویرگر ایران واقعی در جهان باشد، بیان کرد: در برخی مواقع سرمایه‌گذاری در حوزه فرهنگ سود‌آوری دائمی به همراه دارد. در ضمن نتایج این سرمایه گذاری هنری تنها به بخش هنر خلاصه نمی‌شود، بلکه دیگر قسمت‌های جامعه را هم در بر می‌گیرد. برای مثال در جشنواره جهانی فیلم فجر وقتی فیلمسازان و کارشناس مطرح جهان حضور پیدا می‌کنند، تنها دستاورد سینمایی نیست، بلکه سفر آن‌ها از ایران نشان می‌دهد، بسیاری از تبلیغات غربی در ناامن نشان دادن ایران دروغ محض است.
نویسنده فیلمنامه «به همین سادگی» یادآور شد: این مهم را هم باید مد نظر داشت، نگرانی بابت عدم کارآیی جشنواره، بیهوده است، زیرا توان و ظرفیت سینما بیش از آن است که ما می‌اندیشیم، هرچند شاید عده‌ای که چنین اندیشه‌ای دارند، این کمبود را در خود احساس می‌کنند.
وی درباره تأثیر تحریم‌ها بر جشنواره اظهار کرد: واضح است که تحریم‌ها روی جشنواره اثرات منفی داشته‌اند. آیا بخشی را در کشور سراغ دارید که از این بابت آسیب ندیده باشد. برای مثال قیمت آجیل که بی‌ربط‌ترین چیز به تحریم‌هاست افزایش پیدا کرده است. حال تصور کنید هزینه‌های دعوت از میهمانان خارجی تا چه حد افزایش پیدا کرده است. در کنار گران شدن قیمت بلیط‌ها و هزینه‌های سفر باید به حاشیه‌سازی‌های آمریکایی‌ها هم اشاره داشت.
این سینماگر ادامه داد: به طور مستقیم میهمانان ما از سوی آمریکایی‌ها تهدید شده‌اند. به آن‌ها گفته می‌شود اگر در جشنواره فجر حضور پیدا کنند، دیگر در جشنوارهای آن‌ها امکان حضورشان مهیا نیست، برای همین عده‌ای مجبور می‌شوند از حضور در جشنواره جهانی فیلم فجر چشم‌پوشی کنند. بهترین مثال در این زمینه مایکل مور است. وی مطرح‌ترین نامی است که همین به سیاست‌های قدرت‌طلبانه آمریکا اعتراض داشته است، اما همین فرد وقتی از او دعوت به عمل آمد، از حضور در جشنواره در موقعیت فعلی عذرخواهی کرد. برای همین وقتی چنین فردی حاضر به حضور در جشنواره نیست، حدس بزنید فیلمسازان دیگر چگونه حاضرند در جشنواره حضور یابند.
وی متذکر شد: ممکن است این سؤال مطرح شود که چرا در چنین شرایطی منتقد بزرگی چون پل شرایدر حاضر به حضور در این جشنواره شده است؟ باید گفت شرایدر جزء استثناهاست که به شدت روی آرمان‌ها و باورهایش ایستاده است، اما مگر چند نفر مثل او وجود دارند؟ با این توضیح برای ما مشخص نیست در چنین شرایطی سال آینده چند نفر دیگر حاضر می‌شوند در جشنواره جهانی فیلم فجر حاضر شوند؟
این فیلمنامه‌نویس درباره اینکه میهمانان حاضر در جشنواره چندان شناخته‌شده نیستند، تأکید کرد: این‌گونه نیست. آنان چهره‌های شناخته‌ای‌شده‌ای برای مخاطبان حرفه‌ای سینما هستند، اما بسیار مستقل‌اند و حاضر نیستند باور‌های خود را قربانی مصلحت‌اندیشی کنند.
وی در پاسخ به پرسش پایانی مبنی بر اینکه آیا می‌توان از رفتار آمریکایی‌ها در تهدید سینماگران برای حضور در ایران به مثابه ابزاری برای رسوا کردنشان بهره برد، چنین پاسخ داد: جواب این سؤال در حیطه اختیارات و صلاحیت من نیست.
گفت‌وگو از داود کنشلو
انتهای پیام
وی با ذکر مثالی افزود: وقتی درباره دوره طلایی سینمای ایران حرف زده می‌شود، عموماً دهه شصت را مثال می‌زنند، درصورتی‌که هم‌اکنون دوره طلایی سینمای ایران است. نکته دیگر که باید بر روی آن تمرکز کنیم به ظرفیت جشنواره جهانی فجر مربوط می‌شود. وقتی برای اولین بار به پیشنهاد رضا داد، بخش بین‌المللی از بخش سینمای ملی جدا شد، وی باور داشت سینمای ایران این ظرفیت را دارد تا جداگانه به آن پرداخته شود. اتفاقی که رخ داد و جوابش هم را اگر بخواهیم منصفانه ارزیابی کنیم، مثبت بوده است.
این فیلمنامه‌نویس ادامه داد: مطلب دیگری که نباید آن را از یاد برد، حاشیه‌هایی است که احتمال دارد ادغام این دو جشنواره از آن ضربه بخورد. برای مثال در دوره قبل الیور استون میهمان جشنواره بود. حال تصور کنید اگر جشنواره ملی با جهانی یکی بود، آیا این حضور به نوعی بخش ملی را تحت تأثیر قرار نمی‌داد؟ از این دست مثال‌ها باز هم وجود دارد. برای همین صلاح نیست این دو را همزمان برگزار کرد.
وی در پاسخ به این سؤال که جداسازی جشنواره‌ها موازی‌کاری نیست؟ گفت: اتفاقاً باور من این است ظرفیت سینمای ایران ایجاب می‌کند که جشنواره‌ها باز هم به صورت جزئی‌تر برگزار شود. بگذارید مثالی دیگر بزنیم. در اولین دوره‌های جشنواره‌های فجر بسیار از بخش‌ها در یک رویداد خلاصه شده بود. یعنی در جشنواره فیلم هنرهای تئاتر، موسیقی و تجسمی مد نظر قرار می‌گرفت، اما به مرور که هر بخش از جشنواره برای خود به صورت مستقل برگزار شد، شاهد اتفاقات خوبی در سینما بودیم.
وی درباره تأثیر فرهنگی جشنواره جهانی فیلم فجر و اینکه این رویداد تا چه حد می‌تواند تصویرگر ایران واقعی در جهان باشد، بیان کرد: در برخی مواقع سرمایه‌گذاری در حوزه فرهنگ سود‌آوری دائمی به همراه دارد. در ضمن نتایج این سرمایه گذاری هنری تنها به بخش هنر خلاصه نمی‌شود، بلکه دیگر قسمت‌های جامعه را هم در بر می‌گیرد. برای مثال در جشنواره جهانی فیلم فجر وقتی فیلمسازان و کارشناس مطرح جهان حضور پیدا می‌کنند، تنها دستاورد سینمایی نیست، بلکه سفر آن‌ها از ایران نشان می‌دهد، بسیاری از تبلیغات غربی در ناامن نشان دادن ایران دروغ محض است.
نویسنده فیلمنامه «به همین سادگی» یادآور شد: این مهم را هم باید مد نظر داشت، نگرانی بابت عدم کارآیی جشنواره، بیهوده است، زیرا توان و ظرفیت سینما بیش از آن است که ما می‌اندیشیم، هرچند شاید عده‌ای که چنین اندیشه‌ای دارند، این کمبود را در خود احساس می‌کنند.
وی درباره تأثیر تحریم‌ها بر جشنواره اظهار کرد: واضح است که تحریم‌ها روی جشنواره اثرات منفی داشته‌اند. آیا بخشی را در کشور سراغ دارید که از این بابت آسیب ندیده باشد. برای مثال قیمت آجیل که بی‌ربط‌ترین چیز به تحریم‌هاست افزایش پیدا کرده است. حال تصور کنید هزینه‌های دعوت از میهمانان خارجی تا چه حد افزایش پیدا کرده است. در کنار گران شدن قیمت بلیط‌ها و هزینه‌های سفر باید به حاشیه‌سازی‌های آمریکایی‌ها هم اشاره داشت.
این سینماگر ادامه داد: به طور مستقیم میهمانان ما از سوی آمریکایی‌ها تهدید شده‌اند. به آن‌ها گفته می‌شود اگر در جشنواره فجر حضور پیدا کنند، دیگر در جشنوارهای آن‌ها امکان حضورشان مهیا نیست، برای همین عده‌ای مجبور می‌شوند از حضور در جشنواره جهانی فیلم فجر چشم‌پوشی کنند. بهترین مثال در این زمینه مایکل مور است. وی مطرح‌ترین نامی است که همین به سیاست‌های قدرت‌طلبانه آمریکا اعتراض داشته است، اما همین فرد وقتی از او دعوت به عمل آمد، از حضور در جشنواره در موقعیت فعلی عذرخواهی کرد. برای همین وقتی چنین فردی حاضر به حضور در جشنواره نیست، حدس بزنید فیلمسازان دیگر چگونه حاضرند در جشنواره حضور یابند.
وی متذکر شد: ممکن است این سؤال مطرح شود که چرا در چنین شرایطی منتقد بزرگی چون پل شرایدر حاضر به حضور در این جشنواره شده است؟ باید گفت شرایدر جزء استثناهاست که به شدت روی آرمان‌ها و باورهایش ایستاده است، اما مگر چند نفر مثل او وجود دارند؟ با این توضیح برای ما مشخص نیست در چنین شرایطی سال آینده چند نفر دیگر حاضر می‌شوند در جشنواره جهانی فیلم فجر حاضر شوند؟
این فیلمنامه‌نویس درباره اینکه میهمانان حاضر در جشنواره چندان شناخته‌شده نیستند، تأکید کرد: این‌گونه نیست. آنان چهره‌های شناخته‌ای‌شده‌ای برای مخاطبان حرفه‌ای سینما هستند، اما بسیار مستقل‌اند و حاضر نیستند باور‌های خود را قربانی مصلحت‌اندیشی کنند.
وی در پاسخ به پرسش پایانی مبنی بر اینکه آیا می‌توان از رفتار آمریکایی‌ها در تهدید سینماگران برای حضور در ایران به مثابه ابزاری برای رسوا کردنشان بهره برد، چنین پاسخ داد: جواب این سؤال در حیطه اختیارات و صلاحیت من نیست.
گفت‌وگو از داود کنشلو
انتهای پیام
