نگاهی به وظایف منتظران ظهور در قبال امام زمان(عج)
گروه معارف ـ معرفت، بصیرت، تبعیت و اطاعت، صبر و مقاومت از مهم‌ترین وظایف منتظران ظهور در قبال امام زمان(عج) است کمااینکه در روایت آمده است که «دل‌های یاران امام زمان مانند پاره آهن مقاوم است و هیچ شک و تردیدی ندارند».
به گزارش ایکنا از لرستان، نخستین وظیفه منتظران ظهور در قبال امام زمان(عج) معرفت امام زمان(عج) و ارتباط با آن حضرت است، وظیفه دوم بصیرت است کمااینکه ما امروز گرفتار افراد بی‌بصیرتی هستیم در حالی‌که ما باید حق را از باطل تشخیص دهیم.
تبعیت و اطاعت وظیفه دیگر منتظران ظهور است چراکه بدون پایبندی به امام زمان(عج) نمی‌توان به آرمان‌‌های آن حضرت دست پیدا کرد.وظیفه چهارم منتظران ظهور صبر و مقاومت است، مقاومت پیروزی را به ارمغان می‌آورد و موجب سربلندی و سعادت است در روایت آمده است که دل‌های یاران امام زمان مانند پاره آهن مقاوم است و هیچ شک و تردیدی ندارند.
ما باید نسبت به امام زمان و خدا معرفت پیدا کنیم اگر خدا را خوب بشناسیم و هدف از خلقت و آفرینش را خوب بشناسیم آن وقت است که این احادیث را درک خواهیم کرد این‌که چگونه امام زمان مایه امان اهل زمین است و این‌که چگونه امام زمان واسطه فیض است.یکی‌از پرسش‌هایی که درباره امام زمان(عج) مطرح می‌شود این است که با توجه به طولانی بودن غیبت امام زمان(عج) مردم در عصر غیبت از امام غائب چه نفعی می‌بردند و امام غائب چه آثار و برکاتی برای مردم دارد.
تمام موجودات عالم از وجود امام معصوم بهره‌مند هستند
اگر امام حاضر باشد و غائب نباشد مردم از هدایت معنوی امام، بیان احکام، احادیث، تفسیر و کلام آن حضرت استفاده می‌کنند وقتی امام حاضر باشد رهبری جامعه را برعهده می‌گیرد و مردم هم در بحث مدیریت و رهبری و هدایت از وجود امام بهره می‌برند و مشکلات‌شان حل می‌شود اما الان که امام غائب است آثار و برکات وجودی امام زمان(عج) چیست؟.
باید توجه داشت آثار و برکات وجودی امام معصوم تنها در هدایت باطنی و معنوی و تنها در مدیریت و رهبری جامعه خلاصه نمیشود بلکه تمام موجودات عالم از وجود امام معصوم بهره‌مند هستند و انس و جن و موجودات هستی از وجود امام معصوم بهره‌مند هستند، آثار وجودی امام زمان بسیار وسیع و گسترده است نه تنها در مورد انسان بلکه تمام موجودات در عالم هستی از وجود امام زمان بهره‌مند هستند.
به برکت وجود امام زمان(عج) موجودات عالم روزی می‌خورند و به وجود امام زمان آسمان و زمین و هستی برپاست که این می‌رساند امام زمان واسطه فیض بین انسان و خداست خداوند فیضش بر موجودات از طریق امام زمان است.
خدای متعال عالم را آفریده و برای بقای عالم و دوام آن علتی قرار داده و آن علت امام معصوم(ع) است امام معصوم واسطه فیض است خداوند گاهی از طریق ملائکه و گاهی نیز از طریق امام معصوم فیضش را می‌رساند لذا امام زمان واسطه فیض خدا بر موجودات عالم است کمااینکه بین آسمان و زمین ریسمان اتصالی لازم است و آن ریسمان اتصال امام زمان(عج) است این در حالیاست که در دعای ندبه میخوانیم که «کجاست آن واسطه و سبب فیض و اتصال».
امام زمان(عج) محور حدوث و بقای عالم هستی است، نظام آفرینش برای بقای خودش نیاز به علت دارد علت بقا وجود امام زمان(عج) است کمااینکه در کتاب اصول کافی روایتی از پیامبر اکرم(ص) و امام رضا(ع) و برخی دیگر از معصومین وجود دارد که از پیامبراکرم(ص) سؤال شد: «یا رسول‌الله! آیا ممکن است زمین در مقطعی بدون امام و حجت باشد» پیامبر(ص) فرمود: هرگز! اگر حجت خدا و امام معصوم نباشد زمین اهلش را فرو می‌برد» پس نتیجه می‌گیریم بقای زمین به امام معصوم است اگر معنویت نباشد مادیت زوال‌پذیر است بقا بر معنویت است و فلاسفه و دانشمندان می‌گویند بقا در معنویت است.
در روایت داریم از یکی‌از یاران امام صادق(ع) سؤال شد که یابن رسول‌الله! مردم چگونه در عصر غیبت از امام زمان بهره‌مند می‌شوند امام صادق(ع) فرمود: «هم‌چنان که خورشید در پس ابر باشد».امام زمان(عج) نگهدار اهل زمین است امنیت و آرامش اهل زمین به برکت وجود امام زمان(عج) است کمااینکه «حدیث نجوم» که در کتب شیعه و سنی به آن اشاره شده است بهترین گواه است و پیامبر(ص) فرمود: «ستاره‌ها باعث امنیت اهل آسمانند اما اهل‌بیت من باعث امان اهل زمین است» امام زمان(عج) نیز فرموده است: «من باعث امنیت و آسایش مردم هستم».
عنایت عامه امام زمان(عج) شامل همه انسان‌ها می‌شود
چه بلاهایی که به‌وسیله امام زمان دفع می‌شود چه‌قدر مشکلات به‌واسطه او رفع می‌شود و اگر نباشد وجود امام معصوم امنیت و آسایشی وجود نخواهد داشت کمااینکه لطف امام زمان شامل حال همه است عنایت عامه او شامل همه انسان‌ها می‌شود و از عنایت خاص او شیعیان برخوردار هستند.یکی دیگر از آثار و برکات وجودی امام زمان(ع) را این است که او منبع تمام خیرات و کمالات است.اگر در روی کره زمین یک وجودی که سراسر کمال و زیبایی و خیر است وجود دارد آن وجود امام زمان(عج) است تمام زیبایی‌ها، خیرات و برکات از وجود امام زمان(عج) است.
یکی دیگر از برکات وجود امام زمان(ع) امیدبخشی است امید انسان به زندگی به برکت وجود امام زمان است خوش‌بینی انسان به آینده به برکت وجود امام زمان است ما معتقدیم آینده از آن امام عدالت‌گستر، مهربان و دلسوز است کسی‌که همه طاغوت‌ها را به زیر می‌کشد و مستضعفان و محرومان را حاکم بر زمین می‌کند.
یکی دیگر از آثار و برکات وجودی امام زمان(عج) این است که او نقطه اتکایی برای بندگان است ما هرجا گیر می‌کنیم توسل به امام زمان پیدا می‌کنیم در موقع رویارویی با مشکلات توسل به امام زمان نجات‌بخش حلال مشکلات است.
از ابتدای خلقت حضرت آدم(ع) تا زمان ظهور امام زمان(عج)، مردم دنیا موفق نمی‌شوند حکومت جهانی واحد که بر اساس عدالت و سعادت و پیشرفت و تقوی و ایمان باشد را مشاهده کنند، همیشه ستمکارانی هستند که به ملت‌ها و امت‌ها ظلم می‌کنند اگر در قسمت‌هایی از تاریخ در یک کشور و منطقه‌ای به‌صورت موقت، حکومت عدل الهی برپا شده است همانند حکومت داوود و سلیمان و موسی و حکومت ده ساله حضرت محمد(ص) بعد از هجرت به مدینه و حکومت پنج ساله امام علی(ع).
با ظهور و حکومت جهانی مهدی آل‌محمد(ص) است که تحول عجیبی در همه چیز دنیا اتفاق می‌افتد و در آن زمان است که ملت‌های دنیا طعم ایمان و تقوی و عدالت و برابری را می‌چشند.یکی‌از واژه‌هایی که در قرآن به‌کار رفته واژه آب است که به امام زمان(عج) تطبیق داده شده است.خداوند متعال در سوره ملک آیه 30، می‌فرماید: «ای پیامبر بگو خبر دهید اگر آب مورد بهره‌برداری شما در زمین فرو رود نهایتاً کیست که برایتان آب روان و گوارا بیاورد»، ظاهر این آیه آب جاری، چشمه و قنات است، اما در روایات اسلامی این آیه به امام زمان(عج) تطبیق داده شده است.
امام باقر(ع) آب در آیه 30 سوره ملک را به امام زمان(عج) معنا کردند، بدین معنا که اگر امام زمان(عج) شما غایب باشد و شما به او دسترسی نداشته باشید چه کسی امام را بر شما آشکار می‌کند.امام رضا(ع) نیز مقصود آیه 30 سوره ملک را علم امام زمان(عج) دانسته‌اند، حال این سؤال مطرح می‌شود که وجه شباهت آب به امام زمان(عج) چیست که در روایات به امام تطبیق داده شده؟ پاسخ این است که نخست در ظاهر آب به‌عنوان یک عنصر سیار در اختیار ما قرار گرفته و خداوند حیات موجودات را به‌وسیله آب تضمین کرده است.
حیات موجودات به آب بستگی دارد که در روایات نیز حیات آسمان، زمین و هستی به وجود امام زمان(عج) بستگی دارد، پس همان‌طور اگر آب نباشد در زمین و آسمان جایی برای حیات نیست، اگر امام زمان(عج) نباشد آسمان و زمینی قرار ندارد.معنای این آیه از لحاظ معنوی این است حیات جامعه به علم، ایمان، فضیلت، تقوا، پاکی و اخلاق بستگی دارد، بنابر این جامعه‌ای که در آن گناه، فحشا، منکر و ستم باشد آن جاعمه مرده است.
هنگامی‌که امام زمان(عج) ظهور کند علم، فضیلت و عبادت در جامعه گسترش می‌یابد و همه انسان‌ها خداپرست می‌شوند، بنابر این حیات معنوی جامعه به امام زمان(عج) بستگی دارد.
یکی‌از شرایط استجابت دعا این است که انسان چشم خودش را از عالم مادی برگیرد و با تمام وجود توجه به خدا پیدا کند.هنگامی‌که تمام درهای مادی به‌روی انسان بسته و به اصطلاح کارد به استخوانش می‌رسد و انسان مضطر و از همه کس و همه چیز ناامید می‌شود به‌صورت فطری توجه به یک نجات‌بخش و موجودی پیدا می‌کند که کلید حل مشکلات به دست اوست، آن موجود قادر است تمام قفل‌ها را بشکند، اوست که در سخت‌ترین شرایط درهای رحمتش را به سوی ما می‌گشاید پس گفته‌اند که آیه 62 سوره نمل با این مضمون که «أَمَّن یُجِیبُ الْمُضْطَرَّ إِذَا دَعَاهُ وَیَکْشِفُ السُّوءَ وَیَجْعَلُکُمْ خُلَفَاء الْأَرْضِ أَإِلَهٌ مَّعَ اللَّهِ قَلِیلًا مَّا تَذَکَّرُونَ؛ یا [کیست] آن کس که درمانده را چون وى را بخواند اجابت می‌کند و گرفتارى را برطرف می‌گرداند و شما را جانشینان این زمین قرار می‌دهد آیا معبودى با خداست چه کم پند میپذیرید» منظور همان امام زمان(عج) است.نکته‌ای که در این آیه وجود دارد این است که موجودی وجود دارد که دعای مضطر را اجابت می‌کند، بدی‌ها را برطرف می‌کند و شما را خلیفه روی زمین قرار می‌دهد.
همچنین در کتب تفاسیر آمده است که آیه 62 سوره نمل یک ظاهر و یک باطن دارد، باطن این آیه اشاره به حضرت مهدی(عج) دارد مفهوم گسترده‌تر و باطن عمیقی دارد.روایت فراوانی داریم که دلالت می‌کند بر این‌که این آیه در رابطه با امام زمان(عج) است در تفسیر نورالثقلین ج 4 به نقل از امام باقر(ع) آمده است: «به خدا قسم گویا که من مهدی(عج) را می‌بینم که پشت به حجرالاسود کرده و خدا را می‌خواند هنگامی‌که مضطر است به خدا قسم مضطری که در قرآن آمده «امن یجیب» حضرت مهدی(عج) است».
همچنین امام صادق(ع) در رابطه با آیه 26 سوره نمل فرموده است: این آیه شریفه درباره امام زمان(عج) نازل شده هرگاه امام زمان(عج) قیام کند وارد مسجدالاحرام می‌شود پشت به مقام ابراهیم(ع) و مقابل کعبه می‌ایستد دو رکعت نماز می‌خواند و دست به دعا برمی‌دارد و می‌گوید: «ای مردم بقیه‌الله منم و من نزدیک‌ترین فرد به آدم، ابراهیم، اسماعیل و پیامبراعظم(ص) هستم، آن‌گاه به درگاه الهی تضرع و خداوند را در حال اضطرار می‌خواند و می‌فرماید: این است تفسیر آیه «امن یجیب المضطره ...» این روایت بیان می‌کند از مصادیق بارز آیه شریفه 62 سوره نمل مضطر واقعی امام زمان(عج) است، امام زمان(عج) برای طولانی شدن غیبت و این‌که فساد و ظلم و ستم جهان را در برگرفته و منافقان دین خدا را تغییر داده و سیره و روش پیامبر را تغییر داده‌اند و بیت‌المال از بین رفته مضطر واقعی است.
امام زمان(عج) مضطر است چون می‌بیند گناه و فساد اقتصادی و رانت‌خواری بی‌داد می‌کند و قتل و شکنجه مردم مظلوم و ستمدیده را مشاهده می‌کند، لذا مضطر است، این امام همام وقتی ظهور کند احکام و حدود الهی که تعطیل شده است را احیا می‌کند و این امام است که با ظهور خود نشانه‌های دین خدا را زنده و پریشانی‌ها را برطرف و دل‌ها را خشنود می‌کند.
بنا بر تفسیر آیه 62 سوره نمل «کشف سوء» بدترین سوء سلطه کفار است امام زمان(ع) آن‌را برطرف می‌کند امروز سلطه استکبار جهانی بر جهان مسلط است این بدترین سوء است که مردم جهان به آن مبتلا هستند به برکت امام زمان(عج) کشف سوء می‌شود.کشف سوء اشاره به حکومت صالحان است، بندگان خوب و صالح خدا وارث زمین می‌شوند انسان‌های مؤمن و صالح و باتقوا وارث زمین و حاکم بر زمین می‌شوند، حکومت صالحان از ویژگی‌‌اش کفرستیزی، شرک‌ستیزی و فراهم کردن زمینه برای رشد و بالندگی بشر است، در آن اقامه نماز و امر به معروف و نهی از منکر می‌شود.
مردان و زنان آخرالزمان در روایات اهل‌بیت(ع)
امام علی(ع) فرموده است: «در سال‌های قبل از ظهور حضرت قائم(عج) سال‌های خدعه و نیرنگ خواهد بود، آدم راستگو را دروغگو میدانند، دروغگویان را راستگو شمرند و چربزبانان نزدیک می‌شوند و رویبضه (کسی است که در امور عامه سخن بگوید در حالی‌که مربوط به او نباشد) سخن می‌گوید».(مجلسی، 1404، ج 52)
رسول خدا(ص) نیز فرموده است: «زمانی به مردم برسد که همت مردم شکم‌شان باشد و شرافت مردم کالای آنها و زنان آنها قبله‌شان و دین‌شان درهم و دینارشان باشد این‌گونه مردم بدترین خلقند و در پیشگاه خدا بهره و نصیبی ندارند».(یوم‌الخلاص، ص 421)
رسول خدا(ص) همچنین فرمود: «هنگامی‌که مردم رحم‌ها را قطع کنند و در اطعام کردن منت بگذارند و ترحم کردن بزرگان برود و حیا وشرم از خردسالان رخت بربندد» کمااینکه شاهد هستیم که جوانان و نوجوانانی هستند که احترام افراد بزرگ‌تر از خود را ندارند ازجمله بیاحترامی به پدر و مادر در خیلی از جاها رواج دارد حتی فرزندانی وجود دارد که پدر و مادر پیر خود را به‌طور شرم‌آوری کنک میزندد و از خدا و عاقبت بدکار خود هیچ ابایی ندارند کسانی هستند به‌خاطر غرور و تکبری که در وجودشان است ارتباط خانوادگی خود را با اطرافیان‌شان قطع می‌کنند و با خود می‌گویند ما از آنها بهتریم و اگر به کسی کمک می کنند بر او منت می گذارند.
رسول خدا(ص) فرمود: «مال در آنها بسیار و مال‌داران بزرگ شمرده شوند مرد به برادرش حسد می‌برد و به پدرش ناسزا گوید و شرکاء با یکدیگر به خیانت رفتار کنند».(همان، ص 428)
در جامعه میبینیم که عده‌ای از مردم گرد آدم‌های مال‌دار و پول‌دار و کسانیکه مسئولیت‌های مهمی دارند میچرخند و چاپلوسی می‌کنند چون طرف مایه‌دار است یا مسئولیت دارد تا شاید کمی به آنها توجه کنند در مقابل مؤمنین و افرادی با ایمانی هستند چون ممکن است وضع مالی یا پُست مهمی نداشته باشند آنها را بیچاره و فقیر مینامند و آنها را مورد تمسخر قرار میدهند.
امام علی(ع) فرمود: «امر به معروف ذلیل میگردد و فاسق به‌خاطر انجام آنچه خدا دوست نمیدارد ستوده و پسندیده می‌شود» کمااینکه امروزه می‌بینم متاسفانه عده‌ای از مردم وجود دارند که اگر کسی، شخصی را به‌خاطر گناهی که انجام داده، امر به معروف و نهی از منکر کند دیگران کاسه داغ‌تر از آش می‌شوند به‌جای این‌که از شخص آمر دفاع کنند از طرف گنه‌کار دفاع می‌کنند مثلاً اگر کسی شراب بنوشد می‌گویند برای سرگرمی و تفریح است چه کارش داری اشکال ندارد، رهایش کن.
امام علی(ع) همچنین فرموده است: «دنیا بر اهل دنیا پشت می‌کند و شدت گرفتاری زیاد می‌شود و نیز فرمود: مردم با یکدیگر معامله ربا کنند و در زنا تظاهر نمایند و دروغ را حالا شمارند و پیروی هوا و هوس باشند».
امام صادق(ع) نیز فرموده است: «وقتی‌که چهره‌های زیبا و درون‌های زشت و پست برای مردم زمان باشد هرکس آنها را ببیند به شگفت افتد و هرکه با آنها معامله کند به وی ستم نمایند».
امام علی(ع) نیز در حالات آخرالزمان فرمود: «مرد از همسرش بلکه از راه دامن زن(زنا) ارتزاق مینماید حتی اگر طول و عرض خود را در اختیارشان بگذارد نهی نمیکند و آنچه دیگران درباره زنش می‌گویند و زشتی کارش فراگیر شده است بی‌توجه میماند چنین مردی دیوث است».(همان، ص 449)
نبی مکرم اسلام نیز درباره آخرالزمان فرمود: «هنگامی‌که زنان با آرایه‌های مردان خود را بیارایند و مقنعه و حیا و شرم از آنها سلب شود» و نیز فرمود: «در آخر امت من مردانی خواهند بود که زنان آنها مانند مردان بر زین‌ها سوار شوند، بر مفاخر سوار شوند تا به در مسجدها برسند.زنان‌شان در حالی‌که لباس بر تن دارند برهنه باشند بر سر آنها کوهان شتر برآمدگی باشد آنها بوی بهشت نمییابند بر آنها لعنت کنید که آنها لعنت شده‌اند».
و نیز فرمود: «هنگامی‌که دیدی زن بر شوهر خود قهر و غلبه دارد و آنچه شوهر نمیخواهد او انجام می‌دهد و زن از درآمد خود خرج او را می‌دهد شوهر نیز به خوردنی و نوشیدنی پست راضی باشد».
گردآورنده: مرضیه حافظی
