ملت‌ها به برکت اندیشمندان خود بزرگ می‌شوند

به گزارش خبرنگار ایکنا؛ سومین نشست طلایه‌داران صلح و وحدت اسلامی با محوریت بررسی اندیشه‌های آیت‌الله محمدمهدی آصفی، امروز، سوم اردیبهشت، با حضور جمعی از علاقه‌مندان و اندیشمندان در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد.

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدی، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی و مجمع تشخیص مصلحت نظام در این مراسم بیان کرد: در فلسفه تاریخ در زمینه تحولات و فراز و فرود‌های تاریخ بشر دیدگاه‌ها و نظریات مختلفی مطرح است؛ از جمله در مورد علل و عوامل فراز و فرود‌ها مطرح است که آیا قانون‌مند هستند یا خیر و اگر هستند این قوانین چه چیز‌هایی هستند. طبعاً در این فرصت کم نمی‌توان وارد این مباحث شد، اما در یک جمله می‌گوییم که هر نظریه‌ای را قبول کنیم و هر دیدگاهی را در فلسفه تاریخ داشته باشیم، شکی نیست که مردان بزرگ و انسان‌های الهی در این تحولات نقش اساسی دارند.

وی در ادامه افزود: اگر ملت‌هایی بزرگ هستند و اگر در آسمان علم، فرهنگ، ادب، هنر و دین می‌درخشند، به برکت وجود شخصیت‌های برجسته علمی است و حقیقتاً مرحوم آیت‌الله آصفی این استاد برجسته و گرانقدر حوزه و دانشگاه، یکی از این ستاره‌های درخشان آسمان علم، فرهنگ و دین‌شناسی بود. اگرچه این انسان‌های بزرگ در زمان حیاتشان آنچنان که باید و شاید شناخته نمی‌شوند، اما از چنین جایگاهی برخوردار هستند.

محمدی عراقی بیان کرد: در رأس این انسان‌های بزرگ، پیامبران الهی هستند و بعد نوبت به دیگران و اندیشمندان و رهبران دینی، فکری، اجتماعی و سیاسی می‌رسد. حتی بسیاری از این بزرگان در زمان حیاتشان، نه تنها قدرشان دانسته نمی‌شود، بلکه مورد ظلم و آزار قرار می‌گیرند، چنانکه تاریخ انبیا و اولیاء گواه این مطلب است. باید از همه نهاد‌های علمی و فرهنگی که در بزرگداشت این عالم بزرگ نقش داشتند و زحمت کشیدند تشکر کرد.

نظریه‌ای در تحلیل وضعیت امت اسلامی

این عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه افزود: این شخصیت بزرگ ابعاد مختلفی دارد و بنده نیز ابتدا می‌خواستم که نظریه‌ای از نظریات ایشان را برای بحث انتخاب کنم. ایشان نظریه‌ای در تحلیل شرایط و وضعیت امت اسلامی در دوران حاضر براساس مبانی قرآنی دارند. چون ایشان یک فقیه صرف و یا عالم دینی نبود و شخصیتشان ابعاد مختلفی داشت و از نظر علمی نیز در علوم مختلف متبحر بود، از جمله در تفسیر قرآن و از جمله در مباحث اجتماعی و تحلیل شرایط تمدن اسلامی و آینده آن که آثاری هم تحت عنوان چالش‌های معاصر در جامعه اسلامی و چگونگی رویارویی با آن‌ها دارند. تمام نظریه‌ای که دارند برگرفته از آیات قرآن و مبانی قرآنی است، ولی به این دلیل که فرصت اندک است امکان ندارد که بدان بپردازیم و به همین میزان اشاره بسنده می‌کنم.

محمدی عراقی تصریح کرد: اما در اینجا به چند ویژگی مهم که فکر می‌کنم برای ما در شرایط علمی می‌تواند آموزنده باشد، اشاره می‌کنم. در بیش از ۶۰ سال جد و جهد ایشان در میدان‌های مختلف، این شخصیت، یک جامعیت علمی و عملی پیدا کرده بود که از ویژگی‌های بارز وی همین جامعیت در علم و در عمل و همچنین در اخلاق و حضور اجتماعی و سیاسی و نقش‌آفرینی انقلابی بود. وقتی انسان مطالعه می‌کند، یک کارنامه درخشانی از برکات و خدمات علمی و عملی و اجتماعی را در زندگی ایشان می‌بیند و گویا خدا به ایشان عنایتی کرده بود که یک‌بعدی نبود. بعد حوزوی، ایشان را از آفاق فراملی و فرامرزی و منطقه‌ای و جهانی غافل نکرده بود. عمق و ژرفای تحقیقات علمی، ایشان را از یاد محرومین و مستضعفان غافل نکرده بود و این جامعیت بسیار آموزنده است.

ارتباطات گسترده بین‌المللی

این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام بیان کرد: وقتی در یک کار متمرکز می‌شویم، از دیگر عرصه‌ها غفلت می‌کنیم، اما ایشان از یک جهان‌شناسی و ارتباطات گسترده بین‌المللی نیز برخوردار بود، البته نه اینکه این اواخر این طور شده باشد، بلکه از ابتدا و از دوران جوانی این گونه بودند. اولین باری که ایشان تحت تعقیب قرار گرفت، به دلیل کاری بود که برای امام موسی صدر انجام داد. ظاهراً پیامی را از جانب امام موسی صدر برای علمای ایران آورده بودند و با مراجع تقلید آن زمان ملاقات کردند که دستگاه حاکم به این مسئله پی برد و ایشان را تحت تعقیب قرار داد. پیام نیز در مورد مسائل لبنان بود که بعد از آن نیز، علما و مراجع از جمله آیت‌الله گلپایگانی برای کمک به مردم لبنان اقداماتی انجام دادند.

وی با اشاره به تواضع علمی و عملی آیت‌الله آصفی، گفت: آن قدر نسبت به دیگران متواضع و فروتن بود که آن شخصیت علمی و اجتماعی، از فروتنی ایشان نکاسته بود. انسان وقتی با ایشان برخورد می‌کرد این ویژگی را در ایشان می‌دید که برای ما آموزنده است. زهد و پارسایی نیز از دیگر ابعاد شخصیتی ایشان بود. در زندگی شخصی بسیار ساده‌زیست بودند. در مسئولیت‌های مختلف حضور داشت و به دلیل احترامی که برای ایشان قائل بودند، دست ایشان از نظر مسائل مالی نیز باز بود و مؤسسات بزرگی را در کشور‌های حاشیه خلیج فارس اداره می‌کرد، اما در زندگی شخصی بسیار ساده‌زیست بود.

مظهری از فضیلت‌های کمیاب

محمدی عراقی بیان کرد: آیت‌لله آصفی مظهر برخی از فضیلت‌های کمیاب و فراموش شده بودند. آنقدر ایشان در رعایت بیت‌المال دقیق بود که به خاطر دارم، زمانی که ایشان دبیر کل مجمع جهانی اهل بیت (ع) بودند، از جانب برخی از دوستان متهم به سخت‌گیری در بیت‌المال می‌شد، اما به نظرم این یک فضیلت و حسن بود. بر خلاف بسیاری از ما که وقتی دستمان از نظر مالی باز می‌شود دیگر آن دقت و وسواس را در مسائل بیت‌المال نداریم. عدالت و انصاف در نظر و عمل نیز از دیگر ویژگی‌های شخصیتی ایشان بود.

این عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه تصریح کرد: اعتدال در مواضع و برخورد‌های سیاسی همت بلند و تلاش مستمر و خستگی‌ناپذیر ایشان نقش مهمی در حرکت‌های انقلابی کشور عراق داشت. بعد نیز حضوری که در نهضت امام و انقلاب اسلامی ایران داشتند نیز غیرقابل انکار است. ایشان هرگز از خدمت خسته نمی‌شد. از خاطرم بیرون نمی‌رود که ایشان با آنکه کسالت هم داشت و از نظر شرایط جسمی در وضعیت خاصی بود، اما هیچ وقت احساس خستگی نمی‌کرد. وی شخصیت قرآنی و تفسیری و عنایتی خاص به قرآن و عترت داشت و مجموعه «فی رحاب القرآن» ایشان نشانه خوبی برای این معنا است.

اعتقاد دوسویه به تشیع و تقریب

محمدی عراقی بیان کرد: یکی دیگر از ویژگی‌های مهم ایشان دیدگاه‌های فرهنگی و تمدنی و به ویژه تقریبی بین مذاهب و نحله‌های مختلف اسلامی بود و با آگاهی عمیقی که داشت، از عمق جان معتقد به تقریب بود، اما جالب اینجاست که اعتقاد عمیق ایشان به تقریب و وحدت امت اسلامی، از اعتقاد عمیق نسبت به مبانی تشیع هرگز نمی‌کاست. در آثار ایشان می‌توانید ببینید که با منطق و استدلال قوی بحث می‌کرد. یکی از چیز‌هایی که ایشان تاکید داشت در مورد جریان غدیر و حدیث غدیر بود که استدلال می‌کرد و می‌گفت به نظر من هیچ حدیثی در اسلام از نظر کثرت اسناد به حدیث غدیر نمی‌رسد. اما آن چیزی که برای امروز ما مهم است و می‌خواهم روی آن تاکید کنم، بعد اخلاقی ایشان است. معنویت واقعاً از وجود او می‌بارید و وقتی با ایشان می‌نشستید و آشنا می‌شدید، آن حالت‌های روحانی و معنوی و اخلاص در عمل را می‌شد دید و می‌توانم بگویم که یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های آیت‌الله آصفی همین است. خدایی اندیشیدن و خدایی عمل کردن را نیز در وجود او می‌شد حس کرد.

محمدی عراقی در بخش دیگری از سخنان خود تصریح کرد: ایشان از خاندان علم و دین بودند و از شهر عالم‌پرور بروجرد، اما حقیقتاً عبارت «مرد دین» به معنای کامل کلمه در مورد ایشان صادق بود. این کلمه رجل که در چند آیه از آیات قرآن به کار رفته است، به معنای مردان نیست. به نظر می‌رسد که این رجال شامل زنان نیز می‌شود، با اینکه به جهت لغوی رجال یعنی مردان معنا می‌شود. بنده عرایضم را با این آیات قرآن ختم می‌کنم که خداوند در سوره نور بعد از آیه معروف این سوره فرمود که «فِی بُیُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَیُذْکَرَ فِیهَا اسْمُهُ یُسَبِّحُ لَهُ فِیهَا بِالْغُدُوِّ وَالْآصَالِ رِجَالٌ لَا تُلْهِیهِمْ تِجَارَةٌ وَلَا بَیْعٌ عَنْ ذِکْرِ اللَّهِ وَإِقَامِ الصَّلَاةِ وَإِیتَاءِ الزَّکَاةِ یَخَافُونَ یَوْمًا تَتَقَلَّبُ فِیهِ الْقُلُوبُ وَالْأَبْصَارُ؛ در خانه‌هایى که خدا رخصت داده که قدر و منزلت آن‌ها رفعت‏ یابد و نامش در آن‌ها یاد شود در آن خانه‌ها هر بامداد و شامگاه او را نیایش مى‌کنند. مردانى که نه تجارت و نه داد و ستدى آنان را از یاد خدا و برپا داشتن نماز و دادن زکات به خود مشغول نمى دارد و از روزى که دل‌ها و دیده‌ها در آن زیرورو مى‌شود مى‏‌هراسند».

صدق در اندیشه، رفتار و گفتار

وی تصریح کرد: همچنین در سوره مبارکه احزاب نیز این را داریم که فرمود «مِنَ الْمُؤْمِنِینَ رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَیْهِ فَمِنْهُمْ مَنْ قَضَى نَحْبَهُ وَ مِنْهُمْ مَنْ یَنْتَظِرُ وَ مَا بَدَّلُوا تَبْدِیلًا؛ از میان مؤمنان مردانى‌اند که به آنچه با خدا عهد بستند صادقانه وفا کردند برخى از آنان به شهادت رسیدند و برخى از آن‌ها در همین انتظارند و هرگز عقیده خود را تبدیل نکردند». در واقع بین این آیات سوره‌های نور و احزاب ارتباط برقرار است و خداوند در آیات سوره احزاب به مسئله صدق و مقام صدق اشاره کرده است که شاید بشود گفت که عالی‌ترین مقام در طریق بندگی و عبودیت الهی همین مقام است. آیت‌الله آصفی نیز دارای صدق در اندیشه، عمل، رفتار و گفتار بود و این همان دُرهای کمیابی است که جا دارد، وقتی یاد این عزیزان را زنده می‌کنیم برای خودمان درس بگیریم.

وی در انتهای سخنان خود گفت: بی‌جهت نیست که امام کاظم(ع) فرمودند «اذا مات العالم الفقیه ثُلِمَ فِي الْإِسْلَامِ ثُلْمَةٌ لَا يَسُدُّهَا شَيْءٌ» و در آخر این حدیث که معروف است و امام راحل نیز برای ولایت فقیه از آن استفاده می‌کنند می‌فرمایند «لِأَنَّ الْمُؤْمِنِينَ الْفُقَهَاءَ حُصُونُ الْإِسْلَامِ» و این بزرگمرد، برای اسلام و مسلمین حصن بود.

انتهای پیام