جایگاه صلح‌طلبی در مناسبات سیاسی پیامبر(ص)/ آیت‌الله بروجردی؛ پیشگام در دیپلماسی تقریب
گروه اندیشه ــ معاون آموزشی و پژوهشی مؤسسه انقلاب اسلامی ضمن تأکید بر جایگاه دعوت به صلح و دوستی در مناسبات سیاسی پیامبر(ص)، از آیت‌الله بروجردی به عنوان یکی از پیشگامان دیپلماسی تقریب یاد کرد.
به گزارش ایکنا؛ نشست «تمدن نوین اسلامی در آیینه تقریب با تأکید بر اندیشه‌های مقام معظم رهبری» ظهر امروز با حضور حجت‌الاسلام مختاری، رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی؛ محمد اسحاقی، معاون آموزشی و پژوهشی مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی؛ محسن پاک‌آیین، معاون بین‌الملل موسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی و فرزاد جهان‌بین، عضو هیئت علمی دانشگاه شاهد، در دانشگاه مذاهب اسلامی برگزار شد.
در این نشست فرزاد جهان‌بین به ایراد سخن پرداخت و اظهار کرد: وقتی از تمدن نوین اسلامی حرف می‌زنیم از چه چیزی سخن می‌گویم؟ یک مبانی داریم که بر اساس آن نظام می‌سازیم، مثل نظام اقتصادی و سیاسی. بعد براساس این نظام، ساختار و نهاد می‌سازیم. جنبه نرم‌افزاری تمدن فرهنگ است. جنبه سخت‌افزاری وقتی به عینیت برسد می‌گوییم تمدن شکل گرفته است.
وی افزود: بنابراین یک مبانی داریم که از دلش نظام به وجود می‌آید و از دل نظام، ساختار به وجود می‌آید. تبدیل فرهنگ به تمدن حدود 500 سال طول می‌کشد. در انقلاب فرانسه حدود صد سال طول کشید تا نظام دموکراسی ایجاد شود؛ لذا رسیدن از فرهنگ به تحول فرآیند دشواری دارد. مقام معظم رهبری در دیداری که با تمدن‌پژوهان داشتند تصریح کردند که نمی‌خواهیم تمدن غربی را نابود سازیم؛ بلکه کار مهمی که می‌خواهیم انجام دهیم این است که الگو ایجاد کنیم. این الگو خودش تکثیر خواهد شد.
آیت‌الله بروجردی یکی از پیشگامان تقریب بودند و ارتباطات سازنده‌ای با دانشگاه الازهر برقرار کرده بود. نتیجه کار ایشان بود که در روز عاشورا در دانشگاه الازهر برای امام حسین(ع) مجلس سوگواری گرفتند.
وی افزود: مهم‌ترین رکن تمدن انسان است که را از مبانی به ساختار می‌رساند. هر تمدنی یک فاعل دارد و یک عامل. فاعل تمدن فکر است و عامل آن، انسان است که فکر را ایجاد می‌کند. با این توصیف، تمدن اسلامی عینیت‌یافتگی‌ای است که از درون مبانی اسلامی درآمده است. باید توجه داشت تمدن حاصل کار دسته‌جمعی است. تمدن حاصل تعامل فکر، انسان و خلاقیت است. یک سابقه تمدنی داریم که اوجش در قرن چهارم بوده و انحطاطش در قرن پنج است. چون در تمدن قلمرو اجتماعی وجود دارد، لذا تنوع طبیعی است. البته یک روح واحد وجود دارد، ولی داخل این روح واحد، تنوع و تکثر برقرار است. در تمدن اسلامی نیز همواره یک روح واحد وجود داشته است.
عضو هیئت علمی دانشگاه شاهد تصریح کرد: وقتی می‌گوییم که تمدن نوین اسلامی دنبال احیای تمدن اسلامی نیستیم. تمدنی که در قرن چهارم به وجود آمد به درد اکنون نمی‌خورد. می‌خواهیم بر اساس آنچه اسلام به ما گفته است زندگی خود را سامان دهیم. این امر نیازمند لوازمی است. لازمه اولش این است که وقتی نگاه تمدنی داشته باشید، سؤالات جدیدی به وجود می‌آید که باید به آنها پاسخ دهی. اگر مسئله زندگی شیعه و سنی را به جای مسئله سیاسی به عنوان مسئله زندگی مطرح نسازیم و درصدد پاسخگویی به آن نباشیم نمی‌توانیم موفق شویم. نکته دیگر اینکه هر وقت تکفیر وجود داشته و انسان‌ها را به خاطر عقایدشان به قتل می‌رساندند، تمدن افول کرده است. نوآوری جز در سایه رواداری و پرهیز از تعصب اتفاق نمی‌افتد.
در ادامه نشست محسن پاک‌آیین به توضیح درباره ارتباط دیپلماسی و وحدت پرداخت و گفت: اگر بخواهیم تمدن نوین اسلامی داشته باشیم حتماً باید وحدت اسلامی محقق شده باشد. یکی از ملزومات تمدن نوین اسلامی ایجاد وحدت بین مذاهب است. گفتمان دیپلماسی وحدت اسلامی دو بخش دارد؛ دیپلماسی و وحدت. دیپلماسی چیست؟ دیپلماسی در زبان یونانی به معنای نامه‌هایی است که پادشاهان می‌نوشتند و به سایر ممالک ارسال می‌کردند. این نامه‌ها عموماً برای دعوت به دوستی و رفع اختلاف بوده است. به همین خاطر کسانی که نامه‌ها را می‌رساندند و دیپلمات نامیده می‌شدند، هدفشان کاهش اختلاف و تقویت دوستی بوده است. پیامبر اسلام(ص) نیز بیش از صد نامه به سران قبایل ارسال کردند و آنها را به سلم و دوستی دعوت فرمودند. اساساً ایشان همواره دنبال سلم و دوستی بودند. وقتی به دیپلماسی پیامبر(ص) نگاه می‌کنیم یک جزء آن تلاش برای تقریب و وحدت بوده است.
معاون بین‌الملل مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی در ادامه تصریح کرد: امروزه این بحث مطرح است که اگر دو کشور با هم بجنگند نشان از این است که دیپلمات‌ها کارشان را خوب انجام ندادند و دیپلماسی بین دو کشور ضعیف بوده که نتوانسته در جهت رفع اختلاف حرکت کند؛ لذا وجود اختلاف در عالم اسلام به این خاطر است که دیپلماسی کشورهای اسلامی به حدی نرسیده است که بتواند اختلافات را کاهش دهد. مسئله بعدی مسئله وحدت است. معنای وحدت این نیست که شیعه سنی شود و سنی شیعه شود. معنای وحدت تأکید بر اشتراکات است. همه علما موافق‌اند که وجوه اشتراکی ما به مراتب بیش از اختلافات است. دیپلماسی وحدت این است که تمام ظرفیت‌ها به کار گرفته شود تا در سایه تعاملات مشترکات افزایش پیدا کند و اختلافات کم شود.
وی در پایان گفت: توضیحی هم درباره کاربرد دیپلماسی وحدت عرض کنم. آیت‌الله بروجردی یکی از پیشگامان تقریب بودند و ارتباطات سازنده‌ای با دانشگاه الازهر برقرار کرده بود. تعاملات ایشان با دانشگاه الازهر در دوره شیخ شلتوت به اوج خود رسید. نتیجه کار ایشان بود که در روز عاشورا در دانشگاه الازهر برای امام حسین(ع) مجلس سوگواری گرفتند. مصریان روز 28 جمادی را روز ولادت امام حسین(ع) می‌دانند و به همین خاطر در این روز در مقام رأس‌الحسین تکیه می‌زنند و جشن می‌گیرند. در کشور سنی مثل مصر ما مقام حضرت زینب(س) داریم. این‌ها نشان می‌دهد که ظرفیت تقریب بسیار مهم است.
انتهای پیام
