پرویز شیخ طادی:
فیلم عاشورایی باید از آلام امروز مردم بگوید/ ساخت فیلم آپارتمانی یا پیر یک اثر تاریخی شدن؟
گروه هنر ــ یک کارگردان سینما و تلویزیون گفت: آنچه امروز در حوزه فرهنگ می‌بینیم نگاهی تکلیفی به عاشوراست. این رویکرد طی سالها هیچ دستاوردی برای سینما نداشته و تنها مسبب کارهای سطحی و شعاری بوده است. فیلم عاشورایی باید از آلام امروز مردم بگوید.
پرویز شیخ طادی، کارگردان سینما و تلویزیون، در گفت‌و‌گو با ایکنا با اشاره به نگاهی که هم‌اکنون در حوزه آثار عاشورایی وجود دارد، اظهار کرد: رویکرد بسیاری از افراد در این موضوع تکلیفی است. این رویکرد باید کنار گذاشته شود تا بتوان با عشق و علاقه در این مسیر قدم برداشت، والا اگر غیر از این رخ دهد ما هیچ‌گونه تأثیرگذاری را در کار شاهد نخواهیم بود.
وی در بیان شرایط تولید آثار عاشورایی، شجاعت را مهمترین شاخصه‌ای برشمرد که سازنده حتماً باید از آن برخوردار باشد و افزود: شجاعتی از جنس افرادی که ادعای قهرمانی آن‌ها را داریم، ولی به آن عمل نمی‌کنیم. حسین(ع) به ما می‌آموزد تا پای خون بر سر آرمان‌های خود بایستیم، اما آیا در واقع چنین است؟ با این توضیح و نبود چنین اصل و شرطی عاشورا برای بسیاری محلی برای پول‌اندوزی بوده تا بتوانند به واسطه آن جیب‌های خود را پر پول‌تر کنند.
وی در بیان شرایط تولید آثار عاشورایی، شجاعت را مهمترین شاخصه‌ای برشمرد که سازنده حتماً باید از آن برخوردار باشد و افزود: شجاعتی از جنس افرادی که ادعای قهرمانی آن‌ها را داریم، ولی به آن عمل نمی‌کنیم. حسین(ع) به ما می‌آموزد تا پای خون بر سر آرمان‌های خود بایستیم، اما آیا در واقع چنین است؟ با این توضیح و نبود چنین اصل و شرطی عاشورا برای بسیاری محلی برای پول‌اندوزی بوده تا بتوانند به واسطه آن جیب‌های خود را پر پول‌تر کنند.
تمام زندگی امام حسین(ع) را مد نظر قرار دهیم
کارگردان فیلم «روز‌های زندگی» تأکید کرد: نکته مهم دیگر این است که باید نسبت به همه ابعاد زندگی امام حسین(ع) آگاهی کامل داشته باشیم تا قادر باشیم همه بخش‌های زندگی آن بزرگوار را ترسیم کنیم. این شرط متأسفانه در زمان حال کمتر وجود دارد، چون هر کسی دوست دارد بخشی از زندگی ابا‌عبدالله(ع) را که همسو با خواسته‌هایش است بیان و از دیگر فراز‌های زندگی او چشم‌پوشی کند. این اتفاق را در برخی از مظلوم‌نمایی‌هایی که در این عرصه رخ می‌دهد می‌توان به خوبی مشاهده کرد.
کارگردان فیلم «روز‌های زندگی» تأکید کرد: نکته مهم دیگر این است که باید نسبت به همه ابعاد زندگی امام حسین(ع) آگاهی کامل داشته باشیم تا قادر باشیم همه بخش‌های زندگی آن بزرگوار را ترسیم کنیم. این شرط متأسفانه در زمان حال کمتر وجود دارد، چون هر کسی دوست دارد بخشی از زندگی ابا‌عبدالله(ع) را که همسو با خواسته‌هایش است بیان و از دیگر فراز‌های زندگی او چشم‌پوشی کند. این اتفاق را در برخی از مظلوم‌نمایی‌هایی که در این عرصه رخ می‌دهد می‌توان به خوبی مشاهده کرد.
این فیلمساز ادامه داد: در عاشورا هم تشنگی بود و هم سر از بدن امام معصوم جدا کردند، اما امروز هم این اتفاقات در سوریه رخ می‌دهد. در آنجا نیز کودکان تشنگی تحمل می‌کنند و سر‌های بسیاری بریده می‌شود، اما آیا برای عدالت‌خواهی ما قدم‌هایی در این رابطه بر‌داشته‌ایم؟ برای همین می‌گویم عاشورا برای برخی تنها به عنوان محلی برای کسب و کار است، والا نباید بعد از ۴۰ سال که از انقلاب می‌گذرد تنها اثر ماندگار در حوزه عاشورا «روز واقعه» باشد.
«روز واقعه» تنها فیلم ماندگار در حوزه عاشورا
وی درباره چرایی موفقیت فیلم سینمایی «روز واقعه» چنین توضیح داد: در روز واقعه آنچه بیش از هر چیزی اهمیت دارد، فکر و اندیشه‌ای است که با کار همراه شده، همچنین قهرمان فیلم به دور از تمام کلیشه‌های رایج نقش‌آفرینی کرد. شاید اگر بهرام بیضایی فیلمنامه چنین کاری را نمی‌نوشت تا سالها هیچ فردی چنین ایده‌ای در ذهنش شکل نمی‌گرفت. در ضمن قهرمان روز واقعه با وجود این‌که شخصیتی کاملاً سفید داشت، به هیچ وجه این سفید بودن آزاردهنده نبود، یعنی تماشاگر می‌توانست آن را باور کند.
وی درباره چرایی موفقیت فیلم سینمایی «روز واقعه» چنین توضیح داد: در روز واقعه آنچه بیش از هر چیزی اهمیت دارد، فکر و اندیشه‌ای است که با کار همراه شده، همچنین قهرمان فیلم به دور از تمام کلیشه‌های رایج نقش‌آفرینی کرد. شاید اگر بهرام بیضایی فیلمنامه چنین کاری را نمی‌نوشت تا سالها هیچ فردی چنین ایده‌ای در ذهنش شکل نمی‌گرفت. در ضمن قهرمان روز واقعه با وجود این‌که شخصیتی کاملاً سفید داشت، به هیچ وجه این سفید بودن آزاردهنده نبود، یعنی تماشاگر می‌توانست آن را باور کند.
کارگردان فیلم «روز‌های زندگی» در پاسخ به این سؤال که چرا وی تا به حال فیلمی با محوریت عاشورا جلوی دوربین نبرده است، بیان کرد: من شجاعتی را که از آن برای ساخت فیلم عاشورایی به عنوان الزام نام بردم دارم، اما در کنار آدم‌های فاقد جسارت و شجاعت نمی‌توان در این حوزه قدم برداشت، برخی ملاحظه‌کاری‌های اجباری با روحیه من سازگاری ندارد.
شیخ‌طادی تأکید کرد: برای درک بهتر از «بانوی سردار» نام می‌برم. این سریال درباره یکی از شیرزنان ایل بختیاری بود، اما برای ساخت این کار دشواری‌های خاص خود را تحمل کردیم، چون حتی به ما اجازه ساخت نمی‌دانند، چون می‌گفتند تنها یک بختیاری قادر است درباره بی‌بی مریم فیلم یا سریال بسازد.
وی با بیان این‌که فیلم عاشورایی تنها نشان دادن آنچه در عاشورا رخ می‌دهد نیست، گفت: این‌که فکر کنیم عاشورا تنها نشان دادن اتفاقات دهم محرم سال ۶۱ هجری قمری است، اشتباه محض تلقی می‌شود، چون گاهی پرداختن به معضلات اقتصادی عاشورایی‌ترین شکل ممکن کار است، زیرا در وضعیت فعلی که کشور ما با هجمه اقتصادی فراوان رو‌به‌رو شده، عده‌ای در کاخ زندگی می‌کنند و بخش زیادی از مردم هم با سختی روزگار می گذرانند.
کارگردان فیلم «امپراطوری جهنم» در بخش دیگری از سخنانش برخی نگاه‌های غلط میان مدیران سینما را عاملی در جهت ساخت نشدن فیلم‌های خوب عاشورایی نام برد و بیان کرد: فیلم «سینه سرخ» به گواه بسیاری یکی از آثار خوب سینمای ایران در حوزه مفاهیم دینی است، اما فیلمنامه این فیلم در آن دوران مورد تأیید بنیاد سینمایی فارابی واقع نشد، چون مدیرعامل آن زمان فارابی معتقد بود این اثر به نوعی تبلیغ ادیان دیگر است! این ایراد را تلویزیون هم گرفت، اما جالب است مؤسسه شهید آوینی فیلمنامه را پسندید و فیلم جلوی دوربین رفت و اتفاقاً با عکس‌العمل مثبت بسیاری از مردم و منتقدان نیز مواجه شد.
کارگردان فیلم «امپراطوری جهنم» در بخش دیگری از سخنانش برخی نگاه‌های غلط میان مدیران سینما را عاملی در جهت ساخت نشدن فیلم‌های خوب عاشورایی نام برد و بیان کرد: فیلم «سینه سرخ» به گواه بسیاری یکی از آثار خوب سینمای ایران در حوزه مفاهیم دینی است، اما فیلمنامه این فیلم در آن دوران مورد تأیید بنیاد سینمایی فارابی واقع نشد، چون مدیرعامل آن زمان فارابی معتقد بود این اثر به نوعی تبلیغ ادیان دیگر است! این ایراد را تلویزیون هم گرفت، اما جالب است مؤسسه شهید آوینی فیلمنامه را پسندید و فیلم جلوی دوربین رفت و اتفاقاً با عکس‌العمل مثبت بسیاری از مردم و منتقدان نیز مواجه شد.
وی تأکید کرد: اگر نگاهی به تولیدات هالیوود بیندازیم، می‌بینید هر دو سال حداقل یک فیلم با محوریت مسیحیت در آنجا ساخته شده است، چون آن‌ها با عمل، باور‌های خود را تبلیغ می‌کنند، اما ما عادت کرده‌ایم تنها حرف بزنیم. همچنین، جز معدود افرادی، دیگر فیلمسازی حاضر نیست برای یک فیلم تاریخی بجنگد، زیرا وقتی می‌بینیم بدون دردسر با فیلم آپارتمانی به سود خود می‌رسند دیگر خود را پیر یک اثر تاریخی نمی‌کنند، چون می‌دانند برای گرفتن تنها یک اسب باید با آدم‌های بسیاری بجنگد.
حوزه علمیه در تولید آثار عاشورایی مشارکت کند
شیخ‌طادی با پرداختن به این‌که تا زمانی حوزه‌های علمیه در حوزه آثار عاشورایی ورود نکنند، اثری در این زمینه تولید نخواهد شد، تصریح کرد: حوزه‌های علمیه بانی امور دینی و اسلامی در کشورمان هستند. برای همین تا زمانی که آن‌ها در این زمینه سرمایه‌گذاری لازم را انجام ندهند اتفاقی رخ نخواهد داد، هرچند اگر هم اثری خارج از این قاعده تولید شود به سرنوشت «رستاخیز» یا فیلم نیمه‌کاره شهریار بحرانی مواجه خواهد شد.
شیخ طادی در پایان تاکید کرد: نکته تأسف‌آور در حوزه آثار عاشورایی اینجاست که ما منبر علم و دانش را به جای دیگری تبدیل کرده‌ایم، پس باید توقع داشته باشیم هر صدایی از آن منبر به گوش رسد. این نقیصه درحالی است که در گذشته روحانیون خود روضه می‌خواندند و عزاداری می‌کردند. البته قبل از روضه‌خوانی هم واقعه عاشورا را تحلیل می‌کردند. دلیلش این بود که ابتدا با عقل مخاطب رو‌به‌رو بودند، سپس به عواطف آن‌ها می‌پرداختند، اما امروز منبری را که در آن باید علم و دانش و فلسفه باشد می‌سپاریم دست افراد دیگر. پس نتیجه همانی می‌شود که امروز شاهدش هستیم. این وضعیت دقیقاً در سینما هم رخ داده است. برای همین در سینما دائماً مجرم بیرون می‌آید.
شیخ‌طادی با پرداختن به این‌که تا زمانی حوزه‌های علمیه در حوزه آثار عاشورایی ورود نکنند، اثری در این زمینه تولید نخواهد شد، تصریح کرد: حوزه‌های علمیه بانی امور دینی و اسلامی در کشورمان هستند. برای همین تا زمانی که آن‌ها در این زمینه سرمایه‌گذاری لازم را انجام ندهند اتفاقی رخ نخواهد داد، هرچند اگر هم اثری خارج از این قاعده تولید شود به سرنوشت «رستاخیز» یا فیلم نیمه‌کاره شهریار بحرانی مواجه خواهد شد.
شیخ طادی در پایان تاکید کرد: نکته تأسف‌آور در حوزه آثار عاشورایی اینجاست که ما منبر علم و دانش را به جای دیگری تبدیل کرده‌ایم، پس باید توقع داشته باشیم هر صدایی از آن منبر به گوش رسد. این نقیصه درحالی است که در گذشته روحانیون خود روضه می‌خواندند و عزاداری می‌کردند. البته قبل از روضه‌خوانی هم واقعه عاشورا را تحلیل می‌کردند. دلیلش این بود که ابتدا با عقل مخاطب رو‌به‌رو بودند، سپس به عواطف آن‌ها می‌پرداختند، اما امروز منبری را که در آن باید علم و دانش و فلسفه باشد می‌سپاریم دست افراد دیگر. پس نتیجه همانی می‌شود که امروز شاهدش هستیم. این وضعیت دقیقاً در سینما هم رخ داده است. برای همین در سینما دائماً مجرم بیرون می‌آید.
گفت‌و‌گو از داود کنشلو
انتهای پیام
