مسجد جامع عتیق شیراز؛ ثروتمندترین مسجد کشور با وضعیتی مخروبه! + عکس

جهت مشاهده وضعیت کنونی مسجد جامع عتیق اینجا کلیک کنید

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از فارس، کهن‌ترین مسجد شیراز، مسجد جامع عتیق با قدمت یک هزار ساله است که در زمان سلطنت عمرولیث صفاری در سال 281 هجری قمری ساخته شده است.
این مسجد تاریخی و زیبا به لحاظ ارزش موقوفات آن بعد از آستان قدس رضوی، ثروتمندترین مسجد کشور است اما متأسفانه وضعیت مخروبه‌ای دارد به طوری که می‌توان گفت ویرانه‌ترین مسجد شیراز است.
این مسجد در زمان‌ قبل و بعد از انقلاب دارای فعالیت‌های سیاسی و فرهنگی متعددی بوده است و آن را پایگاه شهید محراب، آیت‌الله سیدعبدالحسین دستغیب در شیراز می‌دانند. در این گزارش به سراغ نوه آن مرحوم رفته و سخنانی را پیرامون وضعیت مسجد جامع عتیق شیراز می‌‌خوانیم.
حجت‌الاسلام والمسلمین سیدابراهیم دستغیب، نوه شهید آیت‌الله سیدعبدالحسین دستغیب و تولیت مسجد جامع عتیق شیراز در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا، با بیان اینکه برای مسجد جامع عتیق دو بحث مطرح است یکی عمران و آبادی آن و دیگری نقش شهید دستغیب در این موضوع گفت: این مسجد با قدمت هزار ساله پیش از حضور شهید آیت‌الله دستغیب مخروبه بوده است و این شهید بزرگوار در سال 1316 با کمک مردم اقدام به بازسازی این مسجد کرده‌اند.

حتی کریم‌خان زند نتوانست این مسجد را بازسازی کند!
وی افزود: ویرانی این مسجد به حدی بود که حتی کریم‌خان زند نیز تلاش کرد تا آن را بازسازی کند اما میزان تخریب آن به حدی زیاد بود که منصرف شد و به جای آن مسجد جامع وکیل را ساخت.
حجت‌الاسلام دستغیب اظهار کرد: قبل از انقلاب به دلیل محوریت شهید آیت‌الله دستغیب و مرکزیت مسجد جامع عتیق به عنوان مرکز انقلاب در استان فارس و اینکه تمام حرکات انقلابی و خط دهی‌های شهید آیت‌الله دستغیب در این مسجد صورت می‌گرفت، تلاش کردند تا مردم را از مسجد دور کرده و شهید آیت‌الله دستغیب را مهجور کنند به همین دلیل روند شهرسازی شیراز قبل از انقلاب به طوری تنظیم شد که مسجد در انزوا باشد تا جمعیت کاملاً از اطراف مسجد پراکنده شوند و کسی در مسجد نماند.
نوه شهید آیت‌الله دستغیب با بیان اینکه متأسفانه این روند در زمان انقلاب نیز ادامه داشت و برخی از مسئولان شهری و استانی توجهی به این مسجد نکردند، گفت: متأسفانه خانه شهید آیت‌الله دستغیب به جای اینکه تبدیل به موزه و مأمن فرهنگی ـ مذهبی شود، تخریب شد و به جای آن کوچه ساختند.

شهید دستغیب؛ بهترین الگو برای نسل امروز
وی بر ضرورت آشنایی نسل جوان با افکار شهید دستغیب تأکید کرد و آن را بهترین الگو برای نسل جوان امروز دانست و گفت: شهید آیت‌الله دستغیب حضور فیزیکی ندارند اما کتاب‌ها و صدای ایشان وجود دارد و اکنون نزدیک دو سال است که تلاش کردیم ستاد تبیین افکار شهید آیت‌الله دستغیب را در شیراز راه‌اندازی کنیم اما متأسفانه با این امر مخالفت شد.
نوه شهید آیت‌الله دستغیب اظهار کرد: مردم باید بدانند که شهید دستغیب از مسجد عتیق و مسجد عتیق از این شهید جدا نیست.
حجت‌الاسلام دستغیب با تأکید بر اینکه مسجد جامع عتیق ثروتمندترین مسجد کشور به لحاظ ارزش موقوفات است، گفت: بعد از آستان قدس رضوی بیشترین موقوفات به لحاظ ارزش ریالی متعلق به این مسجد است اما متأسفانه بیشتر موقوفات آن اکنون یا تخریب و یا تصرف شده است.
تولیت مسجد جامع عتیق شیراز ابراز کرد: از نظر حقوقی متأسفانه دایره حقوقی اداره اوقاف نیز تاکنون جوابی نگرفته است و زمانی که به این اداره جهت تأمین هزینه‌های مسجدی که اکنون نیز فعالیت می‌کند،‌ مراجعه می‌کنیم پاسخ می‌دهند که مسجد متولی دارد و آن‌ها باید هزینه‌های خود را تأمین کنند.
وی بیان کرد: جهت عمران و آبادانی مسجد متأسفانه خیلی به اداره اوقاف خوش‌بین نیستیم زیرا مسجدی که دارای موقوفات زیادی است و سند آن نیز موجود است چرا باید تا این‌ حد مظلوم واقع شود؟ شاید این مسجد با چند میلوین تومان واقعاً مرمت شود.

اشاره‌ای به موقوفات مسجد
حجت‌الاسلام دستغیب به برخی از موقوفات این مسجد اشاره کرد و گفت: موقوفه برف‌فروشان جهت تأمین روشنایی مسجد جامع عتیق شیراز وقف بوده است یا مقدار زیادی از صحن حرم مطهر حضرت شاهچراغ(ع) متعلق به مسجد است که سند آن نیز موجود است که این زمین متعلق به مسجد جامع عتیق است که امیدواریم با مدیریت تولیت جدید آستان شاهچراغ(ع) حقوق این مسجد احیا شود.
وی با یادآوری اینکه موقوفه می‌تواند تبدیل به احسن شود، گفت: در این راستا، در زمان مرحوم آیت‌الله سیدمحمد مهدی دستغیب به عنوان تولیت آستان شاهچراغ(ع) و آیت‌الله سیدهاشم دستغیب به عنوان تولیت مسجد عتیق، قراردادی منعقد شد که بخشی از مسجد به صحن شاهچراغ(ع) تعلق گیرد و به جای آن چند باب مغازه در بازاری به این مسجد اختصاص داده شود که متأسفانه آن مغازه‌ها هیچگاه ساخته نشد و حتی بازار مذکور نیز تخریب شد و دست مسجد خالی ماند!
نوه شهید آیت‌الله دستغیب به فعالیت‌های سازمان میراث فرهنگی در این مسجد اشاره کرد و گفت: اقدامات پیمانکارانی که میراث فرهنگی جهت بازسازی این مسجد انتخاب کرد، کمتر از جنایت نیست! زیرا قسمت‌های مختلف مسجد را زخمی کرده و درست نکردند و به حال خود رها کردند! به عنوان مثال در زمان شهید آیت‌الله دستغیب سقف یکی از شبستان‌ها قیرگونی شده بود که 30 سال سالم ماند؛ میراث فرهنگی تأکید کرد که باید ایزوگام شود و تمام قیرگونی‌های سقف شبستان را برداشتند اما در ادامه گفتند که بودجه ایزوگام را ندارند و به حال خود رها کردند! اکنون نیز به دلیل بارندگی‌ها رطوبت نفوذ پیدا کرده و سقف شبستان را نابود کرد.

حجت‌الاسلام دستغیب با تأکید بر اینکه موارد این‌چنینی در این مسجد فراوان  است،‌ گفت: مسجد جامع عتیق شش درب ورودی دارد که هر کدام از آن‌ها دارای فلسفه‌ای مانند فلسفه معماری خدای خانه که طراحی آن نشان می‌دهد معمار آن شیعه بوده است.
وی اضافه کرد: میراث فرهنگی یکی از این درب‌ها به نام درب دوازده امام که یکی از شاهراه‌های ورودی این مسجد محسوب می‌شود را به مدت طولانی مسدود کرده و داربست‌هایی را جهت تعمیرات نصب کردند اما نیمه کاره رها کردند و اکنون 4 سال است که این داربست‌ها به حال خود رها شده است!

تولیت مسجد جامع عتیق شیراز عنوان کرد: برای شبستان ضلع جنوبی نیز به‌همین‌گونه عمل کردند و درب این شبستان را بستند و نگذاشتند نماز در آن اقامه شود، قسمتی از دیوارهای آن را تخریب و به حال خود رها کردند!

عدم رعایت مسئله فقهی معماری مسجد در بازسازی یکی از شبستان‌ها
وی گفت: مسئله فقهی که در معماری مساجد وجود دارد این است که محلی که امام جماعت در آن قرار می‌گیرد یا به عبارت دیگر محراب مسجد باید پایین‌تر از جایی باشد که نمازگزاران اقتدا می‌کنند اما متأسفانه کارشناسان میراث فرهنگی در بازسازی این شبستان این مسئله فراموش کرده و یا اصلاً‌ نمی‌دانستند! و این مسئله موجب شد که قسمتی از مسجد جهت اقامه نماز جماعت مشکل شرعی پیدا کند.

حجت‌الاسلام دستغیب با تأکید بر اینکه این مسجد، مسجد احیا و فعالی است که هنوز مردم زیادی به آن مراجعه می‌کنند، گفت: در شب‌های قدر قریب 16 هزار نفر و برای مراسم اعتکاف نیز قریب 8 هزار نفر به این مسجد مراجعه می‌کنند و تمام صحن‌ها و شبستان‌های آن پر می‌شود.

کمک شهرداری شیراز به مسجد جامع عتیق
نوه شهید آیت‌الله دستغیب گفت: یکی از سازمان‌هایی که به این مسجد کمک فراوانی کرده، شهرداری شیراز است در حالی که عمران و آبادانی مسجد تاریخی به عهده شهرداری نیست و بحمدالله شهرداری منطقه 8 شیراز نظر مثبتی بر روی مسجد عتیق دارند و قرار است که سنگ فرش مسجد را به اتمام برسانند در حالی که این مسئله وظیفه سازمان اوقاف بود.

وی با تأکید بر اینکه اگر درآمدهای موقوفات مسجد به آن اختصاص داده شود، بسیاری از مشکلات آن حل می‌شود و می‌توان این مسجد را آباد کرد، گفت: اگر موقوفات مسجد جامع عتیق دارای درآمد است و در جای دیگری هزینه می‌شود حرام است و مشکل شرعی دارد و اگر اوقاف متولی این قضیه است باید این موضوع‌ها را پیگیری کند.
حجت‌الاسلام دستغیب با بیان اینکه مسجد جامع عتیق دارای هیئت امناست، گفت: جهت تأمین هزینه‌های این مسجد، هیئات امنا از هزینه شخصی خود استفاده می‌کنند یعنی هزینه‌های آب، برق، خادم و... از هزینه‌های شخصی هیئت امنا تأمین می‌شود و حتی این مسجد بانی نیز ندارد.