حمایت نظام‌مندی از پژوهش قرآنی صورت نمی‌گیرد/ غلبه کمیت بر کیفیت
گروه دانشگاه: شریفی با اشاره به ضعف پژوهش‌های قرآنی در کشور، گفت: مشکل در رها بودن حوزه پژوهش قرآن و عدم حمایت نظام‌مند از آن است؛ رشته قرآن در دانشگاه‌های ما نوپاست و به دلیل نقص ساختاری، پژوهش، آن‌چنان مورد توجه و حمایت قرار نمی‌گیرد.
علی شریفی، معاون پژوهشی اسبق دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، به بحث درباره وضعیت کنونی پژوهش‌های قرآنی در کشور و موانع گسترش آن پرداخت و اظهار کرد: بنده قبلا که در دانشگاه‌ها تدریس می‌کردم؛ برخی اساتید می‌گفتند ما در حوزه پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها، موضوعی نداریم که به دانشجویان ارائه دهیم و متاسفانه دانشگاه‌های ما از تحولاتی که در حوزه علوم قرآنی اتفاق افتاده و در استفاده از علوم میان‌رشته‌ای و کاربرد آن در علوم قرآنی، بسیار عقب هستند و فعالیت بر روی افق‌های جدید در فعالیت‌های قرآنی، از نیازهای روز است که لازم است توجه بیشتری به آن صورت گیرد.
هیچ حمایتی از فعالیت‌های میان‌رشته‌ای قرآنی صورت نمی‌گیرد
شریفی در پاسخ به پرسشی درباره وضعیت کنونی سرفصل‌های درسی و پژوهش‌های قرآنی اظهار کرد: ما آن‌طور که باید، بعد از انقلاب اسلامی به قرآن نپرداختیم. شعار دادیم و گفتیم قرآن، منشور فرهنگی جامعه ماست، اما همین الان، یک نویسنده و محقق که بخواهد کار قرآنی خود را منتشر کند، هنوز جایی که از یک کتاب قرآنی حمایت نظام‌مند داشته باشد و از پژوهش‌های قرآنی حمایت کند، وجود ندارد.
وی ادامه داد: کمیسیونی به نام توسعه پژوهش و آموزش قرآنی در وزارت علوم تاسیس شده، اما هیچ خروجی‌ای در حمایت از پژوهشگران و آموزش قرآنی از آن ندیده‌ایم. با اینکه به کارهای میان‌رشته‌ای قرآن، بسیار نیاز است، اما هیچ حمایتی از آن صورت نمی‌گیرد، متاسفانه دانشگاه‌های ما در حیطه سنتی، گیر کرده و حوزه‌هایی برای خود تعریف کرده‌اند که نمی‌توانند از آن بیرون بیایند.
ضرورت ایجاد تحول در سرفصل‌های دروس قرآنی
معاون اسبق دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، بر تحول در سرفصل‌های دروس قرآنی تاکید کرد و گفت: سرفصل‌ها نیاز به تحول جدی دارد و باید هماهنگ با تحولات روز باشد که نیست. باید تفکرات جدید در قالب این سرفصل‌ها ارائه شود. سرفصل‌های کنونی دروس قرآنی، غیر از سرخوردگی، سردرگمی و ایجاد یأس در دانشجو، اطلاعات جدیدی به وی ارائه نمی‌دهند. بحث روش تحقیق در علوم قرآنی هم، نیاز به تحول جدی دارد و آموزش زبان هم باید در دستور کار قرار گیرد.
وی در پاسخ به پرسشی درباره دروس میان‌رشته‌ای که باید مورد توجه دانشکده‌های علوم قرآنی قرار گیرند اظهار کرد: اکنون در جامعه ما، پست‌ها و مشاغلی برای موضوعات مرتبط با قرآن وجود دارد که این مشاغل خالی هستند اما تخصص لازم در فارغ‌التحصیل رشته قرآنی وجود ندارد. ما اکنون نیازمند خبرنگار و هنرمند قرآنی هستیم اما خروجی دانشگاه‌های قرآنی ما، این را پوشش نمی‌دهد.
آموزش علوم قرآنی با سرفصل‌های کنونی امکان‌پذیر نیست
شریفی تاکید کرد: باید رشته‌هایی همانند رسانه در قرآن، هنر در قرآن، تعلیم و تربیت در قرآن و... را تاسیس کنیم. اکنون می‌گوئیم مهدکودک‌های ما افکار غربی را به کودکان یاد می‌دهند که با تعالیم اسلامی ما چندان سازگاری ندارد؛ در حالی که رشته آموزش قرآن برای کودکان که یکی از ضرورت‌های اساسی در دانشگاه‌های ماست اکنون وجود ندارد. بنابراین باید برخی سرفصل‌ها به سمت کاربردی شدن و برخی هم باید به سمت میان رشته‌ای شدن برود؛ چون اگر می‌خواهیم علوم قرآنی محض را آموزش دهیم با این سرفصل‌های کنونی امکان‌پذیر نیست.
اجماع جامعه قرآنی بر تحول در سرفصل‌های دروس قرآنی
مدیرمسئول نشریه بنیان مرصوص عنوان کرد: غیر از عده معدودی که با تغییر سرفصل‌ها مخالفت می‌کنند و سرفصل‌های کنونی را مناسب ارزیابی می‌کنند، یک اجماع عمومی در جامعه قرآنی وجود دارد که باید سرفصل‌های دروس قرآنی متحول شوند. بنده هم، چنین نظری دارم؛ چون زمان این سرفصل‌ها گذشته و با تفکرات سی سال پیش مطابق است و با پیشرفت‌های جدیدی که در علوم ایجاد شده همخوانی ندارد و نمی‌توان با آن‌ها کاری را از پیش برد.
وی در پاسخ به پرسشی درباره خروجی‌هایی که دانشگاه‌های مرتبط با علوم قرآنی، مخصوصا دانشگاه علوم و معارف قرآن داشته‌اند، اظهار کرد: دانشگاه علوم و معارف قرآن که اصلا وضعیت مناسبی ندارد. سازمان اوقاف در اوایل انقلاب، کار مناسبی انجام داد و این دانشگاه را تاسیس کرد و یکی از کاربردهای بسیار مهم درآمد حاصل از وقف، این بود که این هزینه‌ها را در تربیت دانشجوی قرانی به کار بردند.
کیفیت در دانشگاه علوم و معارف قرآن ذبح شده است
شریفی ادامه داد: اما به مرور زمان به این دلیل که مسئولان آن، استراتژی نداشتند و نمی‌دانستند چه چشم‌اندازی دارند و می‌خواهند به کجا برسند، این دانشگاه را توسعه کمی دادند، اما کیفیت در این دانشگاه ذبح شد. امروزه هیچ پژوهشی در این دانشگاه‌ها انجام نمی‌شود و کار فرهنگی در آن‌ها نزدیک به صفر است. فعالیت‌های آن‌ها صرفا به یک آموزش اختصاص دارد و این امر، ما را به بیراهه می‌برد و این، تخفیف شأن قرآن است.
تربیت بدون هدف دانشجوی قرآنی
وی تاکید کرد: با این وضعیت دانشگاه‌ها، شأن قرآن مورد بی‌توجهی قرار می‌گیرد. دانشجویانی بدون هدف از این دانشگاه‌ها بیرون می‌آیند و این موضوع مطلوب نیست. من با وضعیت فعلی این دانشکده‌ها بسیار مخالفم و معتقدم این دانشکده‌ها باید تجمیع شوند و چند دانشگاه قوی از آن‌ها ایجاد شود و بقیه به پژوهشکده یا مدارس قرآنی تبدیل شده و در این زمینه فعالیت کنند.
معاون پژوهشی اسبق دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم در پاسخ به پرسشی درباره مشکلات بودجه‌ای که برخی از متولیان امر به آن اشاره می‌کنند، اظهار کرد: باید به این افراد گفت که اگر مشکل بودجه‌ای دارید، چرا همین الان در ساری دانشکده جدید ایجاد می‌کنید؟ اکنون که بسیاری از ظرفیت‌های شما خالی است، پس چرا این کارها را انجام می‌دهید و مدام دانشکده‌ها را از لحاظ کمی توسعه می‌دهید؟
رها بودن حوزه پژوهش قرآنی و عدم حمایت نظام‌مند از آن
وی در پاسخ به پرسشی درباره مهم‌ترین دلایل ضعف پژوهش‌های علمی قرآنی در ایران، عنوان کرد: مشکل ما رها بودن حوزه پژوهش قرآن و عدم حمایت نظام‌مند از آن است. رشته قرآن هم، در دانشگاه‌های ما نوپاست و به دلیل نقص ساختاری که در دانشگاه‌های ما وجود دارد، پژوهش، آن‌چنان مورد توجه و حمایت قرار نمی‌گیرد. البته کارهای شروع شده و دایره‌المعارف بزرگ اسلامی(اسلامیکا) در حال ترجمه به انگلیسی است؛ کارهایی هم در قم شروع شده، اما ما که شعار می‌دهیم قرآن، منشور فرهنگی جامعه ماست، باید خیلی بیشتر از این موارد به این قضیه توجه کنیم.
شریفی ادامه داد: سازمان اوقاف می‌تواند از محل درآمدهای حاصل از وقف، به جای اینکه دانشکده‌ها را اشباع کند و هر روز یک دانشکده جدید تاسیس کند و فکر کند با این توسعه دانشکده‌ها، فرهنگ قرآنی توسعه پیدا می‌کند، این درآمدها را در پژوهش‌های قرآنی هزینه کند و بنیادهایی را تاسیس کند تا فعالیت‌های پژوهشی قرآنی صورت گیرد.
غلبه کمیت بر کیفیت در تربیت دانشجویان قرآنی
معاون اسبق دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم در پایان تاکید کرد: متاسفانه امروزه دانشکده‌های علوم قرآنی در این کشور تبدیل به یک معضل شده‌اند و توسعه‌شان بی‌رویه است و کسی هم به فکر این مسئله نیست. باید به جای توسعه بی‌رویه دانشکده‌های علوم قرآنی، به فکر افزایش کیفیت آن‌ها باشیم؛ چرا که تربیت پانصد دانشجوی با کیفیت، بهتر از تولید چندین هزار دانشجوی بی‌کیفیت است.
