طنین خطبه‌های کوبنده حضرت زینب(س) در مسجد اموی دمشق + صوت

به  گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) شعبه غرب آسیا، مسجد بزرگ اموی در سوریه یکی از مشهورترین اماکن تاریخی در جهان که مسلمانان در قرون وسطی از آن به عنوان یکی از عجایب چهارگانه دنیا نام می‌بردند. این مسجد آینه تمام نمای معماری اسلامی است. اما آنچه که بیش از همه برای شیعیان این مسجد را عزیز کرده است اینکه نوای خطبه‌های حضرت زینب(س) که به رسوایی حکومت فاسق یزید منجر شد و جایگاه عظیم اهل بیت‌(ع) را روشن کرد، در این مسجد طنین‌انداز شده است.

تاریخچه مسجد اموی

در مکانی که اینک مسجد بزرگ اموی ساخته شده است، معابد متعددی وجود داشتند، اما آنها معمولی بودند، از این‌رو جز لوح‌هایی بر روی سنگ‌های سیاه یا سنگ‌های تراشیده شده که به این دوران باز می‌گردند، چیزی دیگر باقی نمانده‌اند.

یک بخش از این دیوارهای کنونی مرتبط با مسجد بزرگ اموی است که عناصر اصلی آن به زمان تأسیس آن در دوران رومی‌ها باز می‌گردد که در بخش‌های جنوبی و غربی دیوار کاملا مشهود است. پس از پیروزی مسیحیت و گسترش آن، مسیحیان از این مکان مقدس استفاده کردند. اگر چه محققان و مورخان در شکل این کلیسا آراء متفاوتی دارند؛ اما به طور عموم می‌گویند که این کلیسا در حیاط معبد رومی‌ها ساخته شده است.
پس از فتوحات اسلامی در سال ۶۳۵ میلادی، مسلمانان از این مکان برای اقامه نماز استفاده کردند و بقعه خاصی از آن را برای عبادت از هزار سال پیش انتخاب کردند. اولین محراب در اسلام « محراب صحابه» بود که مسلمانان در دیوار جنوبی آن را بنا کردند.
معاویه به ترمیم و بازسازی مکان نمازگزاران اقدام کرد و آن را به صورت موقتی مسجد کرد. مسلمانان نیمه شرقی معبد را گرفتند و مسجد خود را در آن بنا کردند و کلیسا را در بخش غربی برای مسحیان باقی گذاشتند. تا ۷۰ سال این وضعیت ادامه پیدا کرد و مسلمانان با مسیحیان در مجاورت هم فرایض دینی خود را به جا می‌آوردند.
در سال ۷۰۵ هنگامی که خلافت اموی به ولید بن عبدالملک رسید، او کلیسا را به مسجد ضمیمه کرد و برای مسیحیان در جاهای مختلف چهار کلیسا ساخت.

در این مسجد چهار محراب به نام چهار فرقه تسنن یعنی فرقه: مالکی، حنبلی، شافعی و حنفی وجود دارد. مقامات و مرقدهایی نیز وجود دارد که عبارت است از: مرقد حضرت هود مقام حضرت خضر(ع)، محل هبوط حضرت عیسی (ع) ، محل دفن سر مبارک حضرت یحیی نبی(ع) ، محل غسل تعمید مسیحیان، مقام رأس الحسین(ع) و محراب امام زین العابدین(ع).  

محل دفن سر مبارک حضرت یحیی نبی(ع)

مقام رأس الحسین(ع)

خطبه تاریخی حضرت زینب در مسجد اموی

و اما در این مسجد حادثه‌ای رخ داد که باعث وجه تمایز این مسجد از تمام مساجد شد و مسئله‌ای که باعث اهمیت بیشتر این مسجد نزد شیعیان و عاشقان امامت است حضور حضرت زینب در این مسجد و ایراد خطبه آتشین ایشان در سرزنش  یزید و دفاع از امام حسین(ع) است.
پس از شهادت امام حسین(ع) در روز دهم محرم سال 61 هـ .ق اهل بیت(ع) و حرم امام به اسارت دشمن در آمدند. در بامداد دوازدهم محرم خاندان رسول اسلام(ص) به رهبری زینب کبری(س) و امام زین العابدین(ع) از کربلا به طرف کوفه حرکت کردند. پس از ورود به کوفه، و خوشحالی درباریان و ابن زیاد و گرفتن مراسمی به خاطره پیروزی، به طرف شام، محل استقرار یزید در مسجد اموی حرکت کردند و در اینجا بود که حضرت زینب(س) آن خطبه معروف و سخنان محکم و کوبنده خویش را خطاب به یزید ایراد کرد.

محل حضور اسرای کربلا در مسجد اموی

خطبه‌ای که در لهوف هست عینا در کتاب ابومخنف نیز وارد شده است؛ حضرت زینب(س) در این مسجد بود که برخاست و گفت: «سپاس خدای را که پروردگار جهانیان است و درود خدا بر پیغمبر(ص) و همه خاندان او باد. راست گفت خدای سبحانه که فرمود: «سزای کسانی که مرتکب کار زشت شدند زشتی است، آنان که آیات خدا را تکذیب کردند و به آن ها استهزاء کردند». ای یزید! آیا گمان می‌بری این که اطراف زمین و ‌آفاق آسمان را بر ما تنگ گرفتی و راه چاره را بر ما بستی که ما را به مانند کنیزان به اسیری برند، ما نزد خدا خوار و تو سربلند گشته و دارای مقام و منزلت شده‌ای.

حضرت فرمود: پس خود را بزرگ پنداشته به خود بالیدی، شادمان و مسرور گشتی که دیدی دنیا چند روزی به کام تو شده و کارها بر وفق مراد تو می چرخد، و حکومتی که حق ما بود در اختیار تو قرار گرفته است، آرام باش، آهسته‌تر. آیا فراموش کرده‌ای قول خداوند متعال را «گمان نکنند آنان که کافر گشته‌اند این که ما آنها را مهلت می‌دهیم به نفع و خیر آنان است، بلکه ایشان را مهلت می‌دهیم تا گناه بیشتر کنند و آنان را عذابی باشد دردناک»

آیا این از عدالت است ای فرزند بردگان آزاد شده! که تو، زنان و کنیزگان خود را پشت پرده نگهداری ولی دختران رسول خدا (صلی الله علیه و آله) اسیر باشند؟ پرده حشمت و حرمت ایشان را هتک کنی و صورت‌هایشان را بگشایی، دشمنان آنان را شهر به شهر ببرند، بومی و غریب چشم بدان‌ها دوزند، و نزدیک و دور و وضیع و شریف چهره آنان را بنگرند در حالی که از مردان و پرستاران ایشان کسی با ایشان نبوده و چگونه امید می‌رود که مراقبت و نگهبانی ما کند کسی که جگر آزادگان را جویده و از دهان بیرون افکنده است، و گوشتش به خون شهیدان نمو کرده است. چگونه به دشمنی با ما نشتابد آن کسی که کینه ما را از بدر و احد در دل دارد و همیشه با دیده بغض و عداوت در ما می‌نگرد. آن گاه بدون آن که خود را گناهکار بدانی و مرتکب امری عظیم بشماری ... .

حضرت(س) فرمودند: ای یزید! هر کید و مکر که داری بکن، هر کوشش که خواهی بنمای، هر جهد که داری به کار گیر، به خدا سوگند هرگز نتوانی نام و یاد ما را محو کنی، وحی ما را نتوانی از بین ببری، به نهایت ما نتوانی رسید، هرگز ننگ این ستم را از خود نتوانی زدود، رای توست و روزهای قدرت تو اندک و جمعیت تو رو به پراکندگی است،‌ در روزی که منادی حق ندا کند که لعنت خدا بر ستمکاران باد.
سپاس خدای را که اول ما را به سعادت و مغفرت ثبت کرد و آخر ما را به شهادت و رحمت فائز گرداند، از خدا می خواهیم که ثواب آنها را کامل کند و بر ثوابشان بیفزاید، و برای ما نیکو خلف و جانشین باشد، که اوست خداوند رحیم و پروردگار ودود، و ما را کافی در هر امری و نیکو وکیل است.»

اکنون پس از گذشت حدود 1400 سال از این واقعه، گوشه گوشه مسجد اموی هنوز طنین صدای حضرت زینب(س) را دارد و گواهی می‌دهد بر مظلومیت این خاندان و عظمت و شکوهی که خداوند متعال برایشان مقدر ساخته است.