عضو هيئت علمی دانشگاه تهران: دل و قلب انسان، از نظر قرآن، مركز دريافت‌های فراحسی است
گروه سياسی: از نظر قرآن، دل و قلب انسان، مركز دريافت‌های فراحسی است و اين دريافت ها بر دو نوع اصلی هستند. نخست تعليم‌هايی كه انسان پس از مشاهده نمونه‌های جزئی و حسی به انجام آن قادر می‌گردد كه اينها همان فعاليت عقل انسان است و ديگر الهام و اشراق كه خارج از وجود بر قلب سرازير می‌گردد.
به گزارش خبرگزاری قرآنی ايران(ايكنا) دكتر مجيد معارف، عضو هيئت علمی دانشگاه تهران در نخستين كنگره بزرگداشت حافظ كل قرآن كريم، كربلايی كاظم ساروقی با ارائه مقاله‌ای به بررسی معرفت شهودی در آيات قرآن پرداخت و اظهار كرد: مسئله شناخت و معرفت از مسائل مهم و اساسی است كه در آيات قرآن و روايات معصومين(ع) جايگاه مهمی دارد، خصوصا معرفت شهودی انسان كه در جهان‌بينی اسلام مطرح بوده و توجيه‌گر مقوله وحی در بحث نبوت و شناخت‌های عالی در غير پيامبران است، اما سوال اصلی در اين است كه معرفت شهودی در غير پيامبر به چه معنی بوده و طريق دستيابی به آن چگونه است؟
وی ادامه داد: طبق آيات و روايات، معرفت انسانی از جهتی بر دو دسته قابل تقسيم است كه عبارتند از معرفت اكتسابی و غيراكتسابی كه معرفت اكتسابی به علم حصولی گفته می شود و دانشی است كه از تغيير تعليم و تعلم به دست آمده و به وسيله معلم و مربی به انسان انتقال می يابد.
معارف در تفسير معرفت غير اكتسابی آن را نوعی شناخت عنوان كزد كه حصول آن از طريق كسب دانش های اكتسابی از جمله تعليم و تعلم ظاهری و يا تجربه های فردی و جمعی مدخليتی ندارد. وی در ادامه تاكيد كرد: اين معرفت از علم حضوری انسان نسبت به ذات خويش و درك حقيقتی به دست می آيد كه هر كس نسبت به خود از آن به "من" تعبير می كند.
عضو هيئت علمی دانشگاه تهران يادآور شد: قسمی از معرفت غيراكتسابی انسان را معرفت شهودی می‌نامند و اين اصطلاح كه از آيه 172 سوره اعراف معروف به آيه "ذر" گرفته شده است و به گفته برخی محققان در مقاله به معرفت استدلالی است.
معارف خاطرنشان كرد: مراد از معرفت شهودی، شناخت‌هايی است كه نه از طريق تعليم و تعلم بلكه به واسطه اسلام و اشراق برای انسان حاصل شده و گاه از آن به معرفت كشفی هم تعبير می‌شود.
وی در ادامه تصريح كرد: قرآن كريم از گوش، چشم و دل به عنوان ابزارهای معرفت ياد می‌كند(نحل 17) كه چشم و گوش مبدا تمامی تصورات حوادث ظاهری و به عبارت ديگر شناخت‌های حسی و تجربی و مبدا تصديق و تفكر هستند.
وی در تكميل سخنان خود گفت: از نظر قرآن، دل و قلب انسان، مركز دريافت‌های فراحسی است و اين دريافت ها بر دو نوع اصلی هستند، نخست تعليم‌هايی كه انسان پس از مشاهده نمونه‌های جزئی و حسی به انجام آن قادر می‌گردد كه اينها همان فعاليت عقل انسان است و ديگر الهام و اشراق كه خارج از وجود بر قلب يا دل از سرازير می‌گردد.
وی در ادامه انسان‌ها در ارتباط با معرفت شهودی و شناخت‌های متعالی به دو گروه تقسيم كرد و گفت: برگزيدگان الهی اولين گروه هستند كه با عالم غيب در ارتباطند و نزول وحی الهی بر دل آنان امری مسلم است، اما در مورد امامان معصوم چنانكه در روايات شيعه آمده، بايد گفت آنان از جمله محدثين هستند و محدث كسانی هستند كه قادر به شنيدن سروش و آوای فرشتگانند.
معارف ادامه داد: جدا از تفاوت ارتباطی كه بين پيامبران و امامان با عوامل مجرد و فرشتگان وجود دارد در خصوص ميزان دانش آنان و اطلاعشان از عالم غيب ظاهرا تفاوتی بين اين دو نيست.
وی در پايان اظهار كرد: تحصيل معرفت شهودی رابطه مستقيمی با تقويت معنويت دارد و تقويت معنويت خود در گرو عواملی است كه اهم آن به اين قدر است:
1ـ عبوديت بندگی
2ـ تقوی و تهذيب نفس
3ـ اخلاص در عبوديت
وی ادامه داد: طبق آيات و روايات، معرفت انسانی از جهتی بر دو دسته قابل تقسيم است كه عبارتند از معرفت اكتسابی و غيراكتسابی كه معرفت اكتسابی به علم حصولی گفته می شود و دانشی است كه از تغيير تعليم و تعلم به دست آمده و به وسيله معلم و مربی به انسان انتقال می يابد.
معارف در تفسير معرفت غير اكتسابی آن را نوعی شناخت عنوان كزد كه حصول آن از طريق كسب دانش های اكتسابی از جمله تعليم و تعلم ظاهری و يا تجربه های فردی و جمعی مدخليتی ندارد. وی در ادامه تاكيد كرد: اين معرفت از علم حضوری انسان نسبت به ذات خويش و درك حقيقتی به دست می آيد كه هر كس نسبت به خود از آن به "من" تعبير می كند.
عضو هيئت علمی دانشگاه تهران يادآور شد: قسمی از معرفت غيراكتسابی انسان را معرفت شهودی می‌نامند و اين اصطلاح كه از آيه 172 سوره اعراف معروف به آيه "ذر" گرفته شده است و به گفته برخی محققان در مقاله به معرفت استدلالی است.
معارف خاطرنشان كرد: مراد از معرفت شهودی، شناخت‌هايی است كه نه از طريق تعليم و تعلم بلكه به واسطه اسلام و اشراق برای انسان حاصل شده و گاه از آن به معرفت كشفی هم تعبير می‌شود.
وی در ادامه تصريح كرد: قرآن كريم از گوش، چشم و دل به عنوان ابزارهای معرفت ياد می‌كند(نحل 17) كه چشم و گوش مبدا تمامی تصورات حوادث ظاهری و به عبارت ديگر شناخت‌های حسی و تجربی و مبدا تصديق و تفكر هستند.
وی در تكميل سخنان خود گفت: از نظر قرآن، دل و قلب انسان، مركز دريافت‌های فراحسی است و اين دريافت ها بر دو نوع اصلی هستند، نخست تعليم‌هايی كه انسان پس از مشاهده نمونه‌های جزئی و حسی به انجام آن قادر می‌گردد كه اينها همان فعاليت عقل انسان است و ديگر الهام و اشراق كه خارج از وجود بر قلب يا دل از سرازير می‌گردد.
وی در ادامه انسان‌ها در ارتباط با معرفت شهودی و شناخت‌های متعالی به دو گروه تقسيم كرد و گفت: برگزيدگان الهی اولين گروه هستند كه با عالم غيب در ارتباطند و نزول وحی الهی بر دل آنان امری مسلم است، اما در مورد امامان معصوم چنانكه در روايات شيعه آمده، بايد گفت آنان از جمله محدثين هستند و محدث كسانی هستند كه قادر به شنيدن سروش و آوای فرشتگانند.
معارف ادامه داد: جدا از تفاوت ارتباطی كه بين پيامبران و امامان با عوامل مجرد و فرشتگان وجود دارد در خصوص ميزان دانش آنان و اطلاعشان از عالم غيب ظاهرا تفاوتی بين اين دو نيست.
وی در پايان اظهار كرد: تحصيل معرفت شهودی رابطه مستقيمی با تقويت معنويت دارد و تقويت معنويت خود در گرو عواملی است كه اهم آن به اين قدر است:
1ـ عبوديت بندگی
2ـ تقوی و تهذيب نفس
3ـ اخلاص در عبوديت
