نرمافزارهای قرآنی؛ ابزاری برای جهانی شدن اسلام/85
متن‌محوری مشكل عمده نرمافزارهای آنلاين قرآنی است
گروه فضای مجازی: يك كارشناس فضای مجازی مشكل عمده نرم‌افزاهای آنلاين قرآنی به ويژه سايت‌ها را متن‌محور بودن آن‌ها دانست و بر بازتوليد محتوای قرآنی در قالب‌های جديد با شناخت دقيق از انواع مخاطب هدف، تأكيد كرد.
«عيسی جهانگير»، مديرگروه زبان و فرهنگ انگليسی جامعة المصطفی(ص) العالمية و كارشناس فضای مجازی، در گفت‌وگو با خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا)، با بيان اين‌كه تعريف من از نرم‌افزار عام است، گفت: نرم‌افزار به معنای عام شامل نشريات الكترونيك و آنلاين می‌شود كه تعبير قرآنی آن، فضای سايبر و مجازی قرآنی و دينی است.
وی ادامه داد: اساساً حضور اسلام در فضای سايبر با قرآن شروع می‌شود، مهم‌ترين و موثق‌ترين كتاب دين قرآن است؛ در نتيجه همان سايت‌هايی كه در ابتدای ظهور فضای سايبر هم راه‌اندازی شد به قرآن پرداختند و اگر بگوييم همه مطالب آن درباره قرآن نبود، اما بخش اعظمی از آن به قرآن اختصاص يافته بود.
اين كارشناس نرم‌افزاری اضافه كرد: ترجمه، تفاسير و ترتيل‌های فراوانی در اين حوزه به وجود آمد، همه اين مباحث در نسل اول سايت‌های اسلامی قرار گرفته بود و رنگ قرآن در حضور اوليه فضای سايبر پررنگ بود، همين می‌تواند ظرفيت فراوانی را برای جهانی كردن اسلام داشته باشد.
وی تأكيد كرد: اما نكته‌ای كه ما كمتر به آن توجه داشته‌ايم بازتوليد قرآن در فضای سايبر است، ما صرفاً نبايد به قراردادان چند متن و ترجمه و ترتيل اكتفا كنيم، اين‌ها لازم است اما كافی نيست؛ چراكه ظرفيت‌های تعاملی فضای سايبر بسيار زياد است و می‌توانيم بازتوليد و بازآفرينی‌های زيادی از قرآن و علوم قرآنی برای مخاطبان مختلف داشته باشيم.
جهانگير افزود: متن قرآن پتانسيل بسيار خوبی برای اطلاع‌رسانی و جهانی‌سازی دارد به گونه‌ای كه می‌توان از دل قرآن مباحث متعددی چون قصه‌های قرآنی را به گونه‌ای جذاب استخراج كرد و می‌توان از ظريفت‌های اين فضا برای گروه‌های مختلف مخاطب استفاده كرد، البته عرضه محتوا در قالب‌های نو نيازمند وجود كارشناسان، روانشناسان و... است.
وی تصريح كرد: اين تيم متخصص بايد، بازآفرينی از داده‌های قرآنی داشته باشند كه با انواع سلايق مخاطب تطابق داشته باشد؛ بنابراين ما هرچه عرضه جذاب‌تری داشته باشيم به تناسب آن تقاضا افزايش می‌يابد.
وی با بيان اين‌كه اگر عرضه ما همان رنگ و لعاب درون‌وطنی و به عبارت ديگر بومی را داشته باشد قابليت ارائه در عرصه جهانی را ندارد، افزود: در اين حالت مخاطبان محدود می‌شوند و سليقه‌های مختلف ارضا نمی‌شوند؛ قالب عوض كردن محتوای قرآنی نيز به معنای اضافه كردن ترجمه و تفسير يا حتی جذاب‌تر كردن گرافيك نيست، بلكه بايد اين قالب با استفاده از تكنولوژی‌های جديدتر همچون انيميشن و... با شناخت از مخاطب هدف باشد.
جهانگير يادآور شد: اجرايی كردن اين كار نيازمند تيم متخصص، برنامه‌ريزی و هزينه‌های زياد است، ولی در نهايت موجب جذاب‌تر شدن محتوای قرآنی خواهد شد.
وی در ارزيابی خود از عرضه سايبری قرآن گفت: مشكل اكثر سايت‌های قرآنی و نرمافزارهای آنلاين متن‌محور بودن آن‌هاست؛ بدين معنی كه به عرضه متنی قرآن بسنده كرده‌اند، اكثر سايت‌های قرآنی تنها به اضافه كردن كتاب و مقاله و... پرداخته‌اند.
اين دانشجوی دكترا متذكر شد: در اين حالت از فضای سايبر برای رسانش قرآن استفاده كمی می‌شود در حالی كه اين فضا ظرفيت‌های زيادی را برای پيام‌رسانی دارد، علاوه بر بازتوليد نيز بايد به قابليت‌ها اضافه كنيم، بايد بتوانيم اجتماعی از قرآن‌دوستان، قرآن‌پژوهان و قرآن‌خوانان گردآوری كنيم و در اين اجتماع با اين اعضا پيوند داشته باشيم و داد و ستدهای اطلاعاتی بين اين اعضا انجام شود.
وی تأكيد كرد: ممكن است بتوانيم جلسات قرآنی در اين فضا تشكيل دهيم؛ چراكه در اجتماع انواع تعامل اتفاق می‌افتد؛ بنابراين می‌توان در اين اجتماع كلاس، تفسير، جلسه و... شبيه‌سازی كرد.
وی با بيان اين‌كه نرمافزارهای آفلاين و آنلاين هر كدام مختصات خود را دارند، تصريح كرد: ايده‌آل ما حركت از فضای آفلاين به آنلاين نيست و هيچ كدام از آن‌ها جايگزين يكديگر نيستند، نرم‌افزار آفلاين در فضای ديگری طراحی شده است؛ در اين نرم‌افزارها به دليل اين‌كه در آن‌ها مشكل پهنای باند اينترنت وجود ندارد، می‌توان طراحی و گرافيك بالايی را در آن به كار گرفت.
وی يادآور شد: چون در كشور پهنای باند در اينترنت به اندازه كافی نيست، نمی‌توانيم طراحی گرافيكی خوب داشته باشيم يا فايل‌های چندرسانه‌ای، صوتی و تصويری با كيفيت بالا ارائه كنيم؛ بنابراين هزينه‌هايی كه فضای آنلاين نيازمند آن است موجب می‌شود كه بسياری از كاربران به ويژه در حوزه پژوهشی از نرم‌افزار استفاده كنند؛ چراكه فراگيری و سهولت دسترسی آسان‌تری دارد و كيفيت بهتری نيز داراست.
وی ادامه داد: از طرف ديگر سواد رايانه‌ای در كشور در مقايسه با سواد سايبری بالاتر است، اين موجب می‌شود كه فرد به استفاده از نرم‌افزار آفلاين روی بياورد، البته در سال‌های اخير بهتر شده است، ولی همچنان فضای آفلاين به لحاظ هزينه و... بهتر است.
اين كارشناس فضای مجازی در پايان نرمافزارهای آفلاين را دارای اعتبار دانست و گفت: اين نرم‌افزارها به دليل مشخص بودن صاحب آن از اعتبار و اعتماد بيشتری در نزد كاربر برخوردار است.
وی ادامه داد: اساساً حضور اسلام در فضای سايبر با قرآن شروع می‌شود، مهم‌ترين و موثق‌ترين كتاب دين قرآن است؛ در نتيجه همان سايت‌هايی كه در ابتدای ظهور فضای سايبر هم راه‌اندازی شد به قرآن پرداختند و اگر بگوييم همه مطالب آن درباره قرآن نبود، اما بخش اعظمی از آن به قرآن اختصاص يافته بود.
اين كارشناس نرم‌افزاری اضافه كرد: ترجمه، تفاسير و ترتيل‌های فراوانی در اين حوزه به وجود آمد، همه اين مباحث در نسل اول سايت‌های اسلامی قرار گرفته بود و رنگ قرآن در حضور اوليه فضای سايبر پررنگ بود، همين می‌تواند ظرفيت فراوانی را برای جهانی كردن اسلام داشته باشد.
وی تأكيد كرد: اما نكته‌ای كه ما كمتر به آن توجه داشته‌ايم بازتوليد قرآن در فضای سايبر است، ما صرفاً نبايد به قراردادان چند متن و ترجمه و ترتيل اكتفا كنيم، اين‌ها لازم است اما كافی نيست؛ چراكه ظرفيت‌های تعاملی فضای سايبر بسيار زياد است و می‌توانيم بازتوليد و بازآفرينی‌های زيادی از قرآن و علوم قرآنی برای مخاطبان مختلف داشته باشيم.
جهانگير افزود: متن قرآن پتانسيل بسيار خوبی برای اطلاع‌رسانی و جهانی‌سازی دارد به گونه‌ای كه می‌توان از دل قرآن مباحث متعددی چون قصه‌های قرآنی را به گونه‌ای جذاب استخراج كرد و می‌توان از ظريفت‌های اين فضا برای گروه‌های مختلف مخاطب استفاده كرد، البته عرضه محتوا در قالب‌های نو نيازمند وجود كارشناسان، روانشناسان و... است.
وی تصريح كرد: اين تيم متخصص بايد، بازآفرينی از داده‌های قرآنی داشته باشند كه با انواع سلايق مخاطب تطابق داشته باشد؛ بنابراين ما هرچه عرضه جذاب‌تری داشته باشيم به تناسب آن تقاضا افزايش می‌يابد.
وی با بيان اين‌كه اگر عرضه ما همان رنگ و لعاب درون‌وطنی و به عبارت ديگر بومی را داشته باشد قابليت ارائه در عرصه جهانی را ندارد، افزود: در اين حالت مخاطبان محدود می‌شوند و سليقه‌های مختلف ارضا نمی‌شوند؛ قالب عوض كردن محتوای قرآنی نيز به معنای اضافه كردن ترجمه و تفسير يا حتی جذاب‌تر كردن گرافيك نيست، بلكه بايد اين قالب با استفاده از تكنولوژی‌های جديدتر همچون انيميشن و... با شناخت از مخاطب هدف باشد.
جهانگير يادآور شد: اجرايی كردن اين كار نيازمند تيم متخصص، برنامه‌ريزی و هزينه‌های زياد است، ولی در نهايت موجب جذاب‌تر شدن محتوای قرآنی خواهد شد.
وی در ارزيابی خود از عرضه سايبری قرآن گفت: مشكل اكثر سايت‌های قرآنی و نرمافزارهای آنلاين متن‌محور بودن آن‌هاست؛ بدين معنی كه به عرضه متنی قرآن بسنده كرده‌اند، اكثر سايت‌های قرآنی تنها به اضافه كردن كتاب و مقاله و... پرداخته‌اند.
اين دانشجوی دكترا متذكر شد: در اين حالت از فضای سايبر برای رسانش قرآن استفاده كمی می‌شود در حالی كه اين فضا ظرفيت‌های زيادی را برای پيام‌رسانی دارد، علاوه بر بازتوليد نيز بايد به قابليت‌ها اضافه كنيم، بايد بتوانيم اجتماعی از قرآن‌دوستان، قرآن‌پژوهان و قرآن‌خوانان گردآوری كنيم و در اين اجتماع با اين اعضا پيوند داشته باشيم و داد و ستدهای اطلاعاتی بين اين اعضا انجام شود.
وی تأكيد كرد: ممكن است بتوانيم جلسات قرآنی در اين فضا تشكيل دهيم؛ چراكه در اجتماع انواع تعامل اتفاق می‌افتد؛ بنابراين می‌توان در اين اجتماع كلاس، تفسير، جلسه و... شبيه‌سازی كرد.
وی با بيان اين‌كه نرمافزارهای آفلاين و آنلاين هر كدام مختصات خود را دارند، تصريح كرد: ايده‌آل ما حركت از فضای آفلاين به آنلاين نيست و هيچ كدام از آن‌ها جايگزين يكديگر نيستند، نرم‌افزار آفلاين در فضای ديگری طراحی شده است؛ در اين نرم‌افزارها به دليل اين‌كه در آن‌ها مشكل پهنای باند اينترنت وجود ندارد، می‌توان طراحی و گرافيك بالايی را در آن به كار گرفت.
وی يادآور شد: چون در كشور پهنای باند در اينترنت به اندازه كافی نيست، نمی‌توانيم طراحی گرافيكی خوب داشته باشيم يا فايل‌های چندرسانه‌ای، صوتی و تصويری با كيفيت بالا ارائه كنيم؛ بنابراين هزينه‌هايی كه فضای آنلاين نيازمند آن است موجب می‌شود كه بسياری از كاربران به ويژه در حوزه پژوهشی از نرم‌افزار استفاده كنند؛ چراكه فراگيری و سهولت دسترسی آسان‌تری دارد و كيفيت بهتری نيز داراست.
وی ادامه داد: از طرف ديگر سواد رايانه‌ای در كشور در مقايسه با سواد سايبری بالاتر است، اين موجب می‌شود كه فرد به استفاده از نرم‌افزار آفلاين روی بياورد، البته در سال‌های اخير بهتر شده است، ولی همچنان فضای آفلاين به لحاظ هزينه و... بهتر است.
اين كارشناس فضای مجازی در پايان نرمافزارهای آفلاين را دارای اعتبار دانست و گفت: اين نرم‌افزارها به دليل مشخص بودن صاحب آن از اعتبار و اعتماد بيشتری در نزد كاربر برخوردار است.
