برگزاری سلسه كارگاه‌های تخصصی قرآن و مديريت
گروه اجتماعی: نخستين جلسه از سلسله كارگاه‌های تخصصی قرآن و مديريت با محوريت سوره مباركه كهف، امروز، سوم خردادماه، در تالار الغدير دانشكده مديريت دانشگاه تهران برگزار شد.
به گزارش خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا)، نخستين جلسه از سلسله كارگاه‌های تخصصی مديريت و قرآن كريم با محوريت سوره مباركه كهف امروز، سوم خرداد، از ساعت 15 در سالن همايش‌های الغدير دانشكده مديريت دانشگاه تهران برگزار شد.
اين برنامه كه به همت كانون قرآن و عترت دانشكده مديريت دانشگاه تهران و سازمان فعاليت‌های قرآنی دانشجويان كشور برگزار می‌شود با سخنرانی حسن عابدی جعفری، عضو هيئت علمی دانشكده مديريت دانشگاه تهران آغاز شد.
در ابتدای اين برنامه محمود موسوی، دبير اجرايی اين همايش، با بيان اين نكته كه هدف از اجرای اين كارگاه‌ها، استخراج ديدگاه‌های مديريتی قرآن است، به ارائه توضيحاتی پيرامون فعاليت‌های صورت پذيرفته توسط كانون عترت و قرآن اين دانشكده پرداخت.
بر اساس گزارش ايكنا در ادامه برنامه حسن عابدی جعفری به اهميت ديدگاه‌های مديريتی قرآن پرداخت و اظهار كرد: برخی از بزرگان در طول تاريخ اسلام با مراجعه به قرآن، ايده‌هايی را از قرآن گرفته‌اند، كه امروز نظريه آنها جزء برترين نظريه‌های رشته علمی خودشان است و اگر نامی از ملاصدرا به عنوان فيلسوف جهان اسلام بر زبان‌هاست و از او به عنوان پديدآورنده فلسفه متعالی نام برده می‌شود خود اذعان داشت كه من اين ايده را از قرآن كريم گرفته‌ام و ذكر هم می‌كند كه از كجا و چگونه به چنين ايده‌ای دست يافته است.
وی ادامه داد: بنابراين پردازش حرف‌های علمی و تازه با مراجعه به قرآن كريم در طول تاريخ برای دانشمندان و انديشمندان ايرانی اسلامی يك روال معمول بوده است.
وی افزود: برای جامعه شناس‌ها، جامعه يك كتاب تفصيلی است و هركس كه بتواند از آن قانونمندی‌های اجزای جامعه را استخراج كند، به آن دانشمند جامعه‌شناس گفته می‌شود؛ همچنين كسانی كه در حوزه روان انسان، در حوزه كتاب تفصيلی ميلياردها انسان كار می‌كنند و قانونمندی‌های مربوط به ذهن انسان را استخراج می‌كنند به آنها دانشمندان روانشناسی می‌گوئيم.
اين كارشناس علوم اجتماعی افزود: مطالعه در كتاب تفصيلی توصيه كتاب تشريعی خداوند است چه در مورد انسان‌ها، چه در مورد حيوان‌ها و چه در مورد جمادات بگونه‌ای كه برخی از دانشمندان دنيا در اين مورد حرف حكيمانه‌ای دارند بطوری كه كانت در اين باره می‌گويد: دو چيز در انسان موجب اعجاب در آفرينش می‌شود؛ يكی آسمان پرستاره بالای سر ما و ديگری نفس انسان.
وی تصريح كرد: از اين مورد اين نتيجه را می‌توان استخراج كرد كه مطالعه علوم و اين كتاب تكوين، امری الهی است و نه تنها مستحب است، بلكه از نظر اسلام فريضه و واجب نيز به شمار می‌رود، بنابراين ما هيچ عنادی با عالمان و علما و دستاوردهای علمی دنيا نداريم، بلكه به قول مرحوم مطهری كسانی كه در باب مديريت كار كردند و قوانين مديريت را كشف كرده‌اند، جای تحسين دارد و بايد توجه داشت كه اين موضوع را يك عالم روشن بر زبان جاری می‌كند.
وی با اشاره به غفلتی كه درباره كتاب قرآن صورت پذيرفته است، اظهار كرد: بايد اين مورد را جبران كنيم و چه بسيار قانونمندی‌هايی كه در قرآن ذكر شده است كه ما را زودتر می‌تواند به اصول برساند و آشناتر كند و بسا رمز و رموزی كه در قرآن كريم وجود دارد و در مورد علوم انسانی و يا حتی علوم طبيعی به ما ايده می‌دهد.
وی در ادامه افزود: دو كتاب برای مطالعه داريم يك كتاب تفصيلی و تكوينی كه به كرات در قرآن كريم راجع به اين كتاب و مطالعه پيرامون اين كتاب توصيه شده است و كتاب دوم قرآن كريم است، كه ما در مورد آن غفلت كرده‌ايم، ولی بزرگان ما اين غفلت را نداشته اند و همزمان اين دو كتاب را مطالعه می‌كردند، ما بايد به اقتدا از سنت پيشينيان خود اين دو كتاب را همزمان مورد توجه قرار دهيم.
وی با بيان اين نكته كه ما بايد كتاب قرآن را مثل كتاب طبيعت موضوع مطالعه قرار بدهيم، افزود: برای مطالعه عالم تكوين نيازمند روش تحقيق هستيم و اگر با روش تحقيق وارد نشويم، هيچ چيز نمی‌آموزيم.
اين مدرس دانشگاه با اشاره به روش‌های علمی مورد نياز برای مطالعه علمی پديده‌ها عنوان كرد: در حوزه علوم از دو روش كلی استفاده می‌كنيم، كه يكی روش مطالعه ميدانی است و روش ديگر روش متن‌پژوهی است كه اين روش به ما كمك می‌كند تا برداشت صحيحی از متن داشته باشيم.
وی اظهار كرد: روش های متن پژوهی به ما كمك می‌كند تا در متونی مثل قرآن كريم بتوانيم وارد بشويم و آن چيزهايی را كه می خواهيم بدست آوريم و روشمند عمل كنيم و به همين دليل چيزی را كه بدست می‌آوريم مستند خواهد بود.
وی در ادامه افزود: يكی از روش‌های موجود برای گردآوری اطلاعات، تحليل محتواست و روش دوم، روش داده بنياد است و تفاوت اين دو روش با يكديگر در اين است كه در مورد اول با بهره‌گيری از يك تئوری به استخراج شاخصها می‌پردازيم، اما در مورد دوم بدون يك پيش‌فرض ذهنی سعی در استخراج اين شاخصها داريم.
وی علامه طباطبايی را احياگر علم تفسير قرآن كريم در حوزه‌های علميه دانست و گفت: اين كار بسيار بزرگی بود كه ايشان در طول تاريخ تشيع انجام داد و روشی كه ايشان بكار بردند، بررسی آيه به آيه بود، بگونه ای كه ايشان در يك مورد تمام آيات قرآن را جمع آوری كردند و سپس به جمع بندی اين موارد اقدام می‌كردند.
اين استاد دانشگاه با اشاره به اهميت تدبر در قرآن به عنوان يك روش علمی، اظهار كرد: كتاب قرآن را بايد با توجه به خود آيات قرآن مورد مطالعه قرار داد و نكته لازم و ضروری در اين بين استفاده از يك روش علمی برای اين منظور است و هدف نهايی از آن كنار هم چيدن نظم آيات با توجه به مفهوم كل آيه و پی‌بردن به لايه‌های زيرين و پائين‌تر آن است.
وی در ادامه به بيان ويژگی‌های سوره كهف اشاره كرد و گفت: نام اين سوره از اين جهت كهف نامگذاری شده است كه تنها جايی در قرآن است كه در ارتباط با اصحاب كهف سخن به ميان آمده است، همچنين آيات اين سوره را می‌توان به دو دسته كلی تقسيم كرد، دسته‌ای از آيات كه به قانونمندی‌های كلی اشاره دارد و دسته دومی كه برای فهم بهتر آيات نمونه‌های را در قالب نمونه تاريخی و قصص بيان می‌كند.
جعفری در ادامه گفت: هشت آِيه ابتدايی و آيات انتهايی از جنس آياتی هستند كه اجمالا به بيان قانونمندی‌های كلی پرداخته است و آيات ميانی با ذكر چهار دسته مثال همچون مثال اصحاب كهف، داستان حضرت موسی و خضر نبی (ع)، داستان ذوالقرنين و مثال دو باغبان برای فهم بيشتر آمده‌اند.
وی با بيان اين موضوع كه در فرهنگ اسلامی بين فعل و عمل تفاوت وجود دارد اظهار كرد: در واقع عمل كليد واژه اين سوره است و در واقع بين اين دو كلمه تفاوت وجود دارد، چراكه در نگاه قرآنی فعل هر آن چيزی است كه از موجود زنده و غيرزنده سر می زند و الزاما ناظر به اراده و عزم نيست، در حالی كه عمل ناظر بر اراده است و حتما پشتوانه‌ای دارد كه بايد آنرا مورد شناسايی قرار داد.
اين عضو هيئت علمی دانشكده مديريت تصريح كرد: شناخت اين كليد واژه می‌تواند به فهم بسياری از رفتارهای انسانی كمك كند و تا اين مدل سازی صورت نگيرد، بدهكار قرآن هستيم.
وی در پايان با طرح برخی سؤالات همچون اين سؤال كه مفهوم عمل چيست، نسبت ميان فعل و عمل چيست، جزا و پاداش عمل چيست، نسبت عمل با نيت چيست، انواع عمل از ديدگاه قرآن چيست، شرط قبول عمل در نگاه اسلامی چيست، آيا عمل بی اثر و خنثی وجود دارد، به سخنان خود پايان داد.
يادآوری می شود، ادامه سلسله كارگاه‌های مديريتی از نظر قرآن، روز چهارشنبه، 5 خرداد و روز دوشنبه، 10 خردادماه، با حضور آقايان؛ حامد وارث و مجتبی اميری برگزار خواهد شد.
اين برنامه كه به همت كانون قرآن و عترت دانشكده مديريت دانشگاه تهران و سازمان فعاليت‌های قرآنی دانشجويان كشور برگزار می‌شود با سخنرانی حسن عابدی جعفری، عضو هيئت علمی دانشكده مديريت دانشگاه تهران آغاز شد.
در ابتدای اين برنامه محمود موسوی، دبير اجرايی اين همايش، با بيان اين نكته كه هدف از اجرای اين كارگاه‌ها، استخراج ديدگاه‌های مديريتی قرآن است، به ارائه توضيحاتی پيرامون فعاليت‌های صورت پذيرفته توسط كانون عترت و قرآن اين دانشكده پرداخت.
بر اساس گزارش ايكنا در ادامه برنامه حسن عابدی جعفری به اهميت ديدگاه‌های مديريتی قرآن پرداخت و اظهار كرد: برخی از بزرگان در طول تاريخ اسلام با مراجعه به قرآن، ايده‌هايی را از قرآن گرفته‌اند، كه امروز نظريه آنها جزء برترين نظريه‌های رشته علمی خودشان است و اگر نامی از ملاصدرا به عنوان فيلسوف جهان اسلام بر زبان‌هاست و از او به عنوان پديدآورنده فلسفه متعالی نام برده می‌شود خود اذعان داشت كه من اين ايده را از قرآن كريم گرفته‌ام و ذكر هم می‌كند كه از كجا و چگونه به چنين ايده‌ای دست يافته است.
وی ادامه داد: بنابراين پردازش حرف‌های علمی و تازه با مراجعه به قرآن كريم در طول تاريخ برای دانشمندان و انديشمندان ايرانی اسلامی يك روال معمول بوده است.
وی افزود: برای جامعه شناس‌ها، جامعه يك كتاب تفصيلی است و هركس كه بتواند از آن قانونمندی‌های اجزای جامعه را استخراج كند، به آن دانشمند جامعه‌شناس گفته می‌شود؛ همچنين كسانی كه در حوزه روان انسان، در حوزه كتاب تفصيلی ميلياردها انسان كار می‌كنند و قانونمندی‌های مربوط به ذهن انسان را استخراج می‌كنند به آنها دانشمندان روانشناسی می‌گوئيم.
اين كارشناس علوم اجتماعی افزود: مطالعه در كتاب تفصيلی توصيه كتاب تشريعی خداوند است چه در مورد انسان‌ها، چه در مورد حيوان‌ها و چه در مورد جمادات بگونه‌ای كه برخی از دانشمندان دنيا در اين مورد حرف حكيمانه‌ای دارند بطوری كه كانت در اين باره می‌گويد: دو چيز در انسان موجب اعجاب در آفرينش می‌شود؛ يكی آسمان پرستاره بالای سر ما و ديگری نفس انسان.
وی تصريح كرد: از اين مورد اين نتيجه را می‌توان استخراج كرد كه مطالعه علوم و اين كتاب تكوين، امری الهی است و نه تنها مستحب است، بلكه از نظر اسلام فريضه و واجب نيز به شمار می‌رود، بنابراين ما هيچ عنادی با عالمان و علما و دستاوردهای علمی دنيا نداريم، بلكه به قول مرحوم مطهری كسانی كه در باب مديريت كار كردند و قوانين مديريت را كشف كرده‌اند، جای تحسين دارد و بايد توجه داشت كه اين موضوع را يك عالم روشن بر زبان جاری می‌كند.
وی با اشاره به غفلتی كه درباره كتاب قرآن صورت پذيرفته است، اظهار كرد: بايد اين مورد را جبران كنيم و چه بسيار قانونمندی‌هايی كه در قرآن ذكر شده است كه ما را زودتر می‌تواند به اصول برساند و آشناتر كند و بسا رمز و رموزی كه در قرآن كريم وجود دارد و در مورد علوم انسانی و يا حتی علوم طبيعی به ما ايده می‌دهد.
وی در ادامه افزود: دو كتاب برای مطالعه داريم يك كتاب تفصيلی و تكوينی كه به كرات در قرآن كريم راجع به اين كتاب و مطالعه پيرامون اين كتاب توصيه شده است و كتاب دوم قرآن كريم است، كه ما در مورد آن غفلت كرده‌ايم، ولی بزرگان ما اين غفلت را نداشته اند و همزمان اين دو كتاب را مطالعه می‌كردند، ما بايد به اقتدا از سنت پيشينيان خود اين دو كتاب را همزمان مورد توجه قرار دهيم.
وی با بيان اين نكته كه ما بايد كتاب قرآن را مثل كتاب طبيعت موضوع مطالعه قرار بدهيم، افزود: برای مطالعه عالم تكوين نيازمند روش تحقيق هستيم و اگر با روش تحقيق وارد نشويم، هيچ چيز نمی‌آموزيم.
اين مدرس دانشگاه با اشاره به روش‌های علمی مورد نياز برای مطالعه علمی پديده‌ها عنوان كرد: در حوزه علوم از دو روش كلی استفاده می‌كنيم، كه يكی روش مطالعه ميدانی است و روش ديگر روش متن‌پژوهی است كه اين روش به ما كمك می‌كند تا برداشت صحيحی از متن داشته باشيم.
وی اظهار كرد: روش های متن پژوهی به ما كمك می‌كند تا در متونی مثل قرآن كريم بتوانيم وارد بشويم و آن چيزهايی را كه می خواهيم بدست آوريم و روشمند عمل كنيم و به همين دليل چيزی را كه بدست می‌آوريم مستند خواهد بود.
وی در ادامه افزود: يكی از روش‌های موجود برای گردآوری اطلاعات، تحليل محتواست و روش دوم، روش داده بنياد است و تفاوت اين دو روش با يكديگر در اين است كه در مورد اول با بهره‌گيری از يك تئوری به استخراج شاخصها می‌پردازيم، اما در مورد دوم بدون يك پيش‌فرض ذهنی سعی در استخراج اين شاخصها داريم.
وی علامه طباطبايی را احياگر علم تفسير قرآن كريم در حوزه‌های علميه دانست و گفت: اين كار بسيار بزرگی بود كه ايشان در طول تاريخ تشيع انجام داد و روشی كه ايشان بكار بردند، بررسی آيه به آيه بود، بگونه ای كه ايشان در يك مورد تمام آيات قرآن را جمع آوری كردند و سپس به جمع بندی اين موارد اقدام می‌كردند.
اين استاد دانشگاه با اشاره به اهميت تدبر در قرآن به عنوان يك روش علمی، اظهار كرد: كتاب قرآن را بايد با توجه به خود آيات قرآن مورد مطالعه قرار داد و نكته لازم و ضروری در اين بين استفاده از يك روش علمی برای اين منظور است و هدف نهايی از آن كنار هم چيدن نظم آيات با توجه به مفهوم كل آيه و پی‌بردن به لايه‌های زيرين و پائين‌تر آن است.
وی در ادامه به بيان ويژگی‌های سوره كهف اشاره كرد و گفت: نام اين سوره از اين جهت كهف نامگذاری شده است كه تنها جايی در قرآن است كه در ارتباط با اصحاب كهف سخن به ميان آمده است، همچنين آيات اين سوره را می‌توان به دو دسته كلی تقسيم كرد، دسته‌ای از آيات كه به قانونمندی‌های كلی اشاره دارد و دسته دومی كه برای فهم بهتر آيات نمونه‌های را در قالب نمونه تاريخی و قصص بيان می‌كند.
جعفری در ادامه گفت: هشت آِيه ابتدايی و آيات انتهايی از جنس آياتی هستند كه اجمالا به بيان قانونمندی‌های كلی پرداخته است و آيات ميانی با ذكر چهار دسته مثال همچون مثال اصحاب كهف، داستان حضرت موسی و خضر نبی (ع)، داستان ذوالقرنين و مثال دو باغبان برای فهم بيشتر آمده‌اند.
وی با بيان اين موضوع كه در فرهنگ اسلامی بين فعل و عمل تفاوت وجود دارد اظهار كرد: در واقع عمل كليد واژه اين سوره است و در واقع بين اين دو كلمه تفاوت وجود دارد، چراكه در نگاه قرآنی فعل هر آن چيزی است كه از موجود زنده و غيرزنده سر می زند و الزاما ناظر به اراده و عزم نيست، در حالی كه عمل ناظر بر اراده است و حتما پشتوانه‌ای دارد كه بايد آنرا مورد شناسايی قرار داد.
اين عضو هيئت علمی دانشكده مديريت تصريح كرد: شناخت اين كليد واژه می‌تواند به فهم بسياری از رفتارهای انسانی كمك كند و تا اين مدل سازی صورت نگيرد، بدهكار قرآن هستيم.
وی در پايان با طرح برخی سؤالات همچون اين سؤال كه مفهوم عمل چيست، نسبت ميان فعل و عمل چيست، جزا و پاداش عمل چيست، نسبت عمل با نيت چيست، انواع عمل از ديدگاه قرآن چيست، شرط قبول عمل در نگاه اسلامی چيست، آيا عمل بی اثر و خنثی وجود دارد، به سخنان خود پايان داد.
يادآوری می شود، ادامه سلسله كارگاه‌های مديريتی از نظر قرآن، روز چهارشنبه، 5 خرداد و روز دوشنبه، 10 خردادماه، با حضور آقايان؛ حامد وارث و مجتبی اميری برگزار خواهد شد.
