موضوع «امام صادق(ع) و جهاد فرهنگی» بررسی شد

به گزارش خبرگزاری قرآنی ايران(ايكنا) شعبه مركزی، در اين مقاله آمده است: شناخت پيشوايان الهی و پيروی از آنان، بدون آشنايی با كارنامه رهبران دينی امكان‌پذير نيست، از اين رو همه ما دوست داريم از انديشه‌ها، مواضع و اخلاق و سيره آنان آگاه شويم. همه رهبران الهی «مرزبان فرهنگ» توحيد‌اند ولی نقطه‌های هجوم و شيوه‌های هجوم و ابزار‌های تهاجم متفاوت است. تمام امامان عترت(ع) «مفسّران قرآن» و وحی الهی‌اند، ولی نياز جامعه هر روز تفسير آيه‌ای خاص و زدودن انديشه‌های انحرافی منتشر شده در روزگار آنان است.
در عصر صادق آل محمد(ع) سه مشكل بزرگ جامعه را تهديد می‌كرد و بين امت مسلمان و انديشه‌های توحيدی و راه و رسم مسلمانی فاصله می‌انداخت. انحراف عقيدتی، انحراف سياسی و انحراف اخلاقی.
توسعه سياسی و آزادی‌های به‌اصطلاح فرهنگی تا حدّ هرج و مرج اخلاقی، خردگرايی بدون تكيه بر وحی الهی، جعل حديث و فهم نادرست و ناقص سخنان نبوی(ص) پيدايش روش قياس و استحسان در اجتهاد و دين شناسی، ظهور غاليان و صوفيان و خوارج و ساير فرق و گسترش تفكّر آنان در اقطار گوناگون بلاد اسلامی، ظهور مدعيان فقاهت و اجتهاد و حمايت قدرتمندان از آنان در برابر انديشه‌های اصيل قرآنی، دامن زدن سياست بازان به مباحث سرگرمی‌آفرين عقيدتی، توفانی از گرد و غبار فرهنگی پديد آورده بود كه شناخت حق از باطل و دين از بی‌دينی را دشوار می‌نمود.
روشنگری‌های امام صادق(ع) در برابر فرق و مذاهب انحرافی، بر اساس عقل و قرآن و سنت نبوی(ع) و مناظرات علمی آن بزرگوار و ياران پرورش يافته آن حضرت، باران رحمتی بود كه گرد‌و غبار جهل و غرور و فريب و نيرنگ را از آسمان زندگی امت اسلامی شست و امكان ديدن خورشيد حقيقت را فراهم ساخت.
گاهی طرح مسائل علمی و فلسفی و اجتماعی، تلاشی برای شناخت حقيقت و گشودن گرهی از مشكلات دنيا و آخرت مردم نيست. نمايشگاه قدرت ذهن و زبان فيلسوفان و دانشمندان و مايه سرگرمی جوانان محسوب می‌شود، در اينگونه شرايط ورود مردم به اين تالار‌های پر زرق و برق علمی و فلسفی و ميادين ورزشی نياز دنيا و آخرت آنان را تأمين نمی‌كند؛ بلكه بر جدال و مراء مطبوعاتی و رسانه‌ای می‌افزايد.
امام صادق(ع) با دعوت به سكوت و عدم طرح اين مباحث برای گروه‌هايی كه توان تشخيص لازم ندارند، بازار فضل‌فروشی را بی‌رونق می‌كرد و از اختلاف و پراكندگی پيروان خويش جلوگيری می‌فرمود.
امام صادق(ع) شرايط را برای به دست گرفتن قدرت سياسی آماده نمی‌ديد، زيرا رهبری الهی و معنوی بدون «جهاد فرهنگی» امكان‌پذير نيست، ستمگران، ممكن است از انقلاب نظامی و كودتا آغاز كنند و اندك اندك مردم را با زور و پول با اهداف دنيوی خويش هماهنگ سازند؛ ولی رهبری الهی و نظام امامت و توحيد، بر اساس آگاهی و آزادی انسان‌ها بنياد شده است و بدون دعوت فرهنگی و انقلاب فرهنگی نظام امامت و رهبری دينی و دولت اسلامی شكل نمی‌گيرد.
در فرهنگ طاغوتی، هرچه مردم با فضائل انسانی فاصله بگيرند و در دو بخش آگاهی و آزادی و روشن‌بينی و قدرت اراده مسخ شوند، بهتر در اختيار ستمگران قرار می‌گيرند و گوش به فرمان‌تراند.
جهل و بی‌سوادی، فساد و ابتذال اخلاقی، شرط موفقيت طاغوت‌ها و لازمه اقتدار اجتماعی آنهاست. ولی در نظام‌های الهی، هر چه آگاهی‌ها افزون‌تر افق نگاه‌ها بازتر و اراده‌ها استوارتر و تقوا بيشتر باشد، اركان اقتدار نظام اسلامی پايدارتر است. رهبران نظام‌های الهی به توحيد، آزادی، آگاهی، جهاد و اتحاد و عدالت جهانی می‌انديشند، و رهبران نظام‌های طاغوتی، اخلاق بردگی، بی‌خبری، تبعيض، تفرقه و رفاه و تنبلی را ترويج می‌كنند. امام صادق(ع) همكاری با اينگونه سيستم‌ها را به شدت تحريم می‌كند و درآمد حاصل از همكاری با آنان را حرام خواری می‌داند.
امام صادق(ع) در اهميت عدم همكاری با نظام‌های طاغوتی به يونس بن يعقوب از اصحاب خويش فرمود: لا تعنهم علی بناء مسجدٍ؛[3] در ساخت مسجدی هم به آنان كمك نكن.
جهاد فرهنگی كاری دشوار و حساس‌تر از جهاد نظامی است و تداوم بيشتر و هماهنگی افزون‌تر و دانش و هنر بيشتر لازم دارد. اصلاح انديشه‌های جامعه، اصلاح احساسات عمومی، اصلاح اخلاق و روحيات مردم، اصلاح فرهنك و رسوم مردمی، اصلاح برداشت‌های نادرست از قرآن، اصلاح برداشت‌ها از احاديث نبوی(ص)، تكميل و اصلاح اطلاعات جامعه از اوضاع اجتماعی، اصلاح رسانه‌های و عناصر تأثيرگذار بر فرهنگ عمومی، اصلاح مواد و متون و مدرسان و استادان نظام آموزشی، اصلاح روش‌های تحقيق و تأليف و تبليغ و تدريس و اطلاع رسانی، همه تحولاتی است كه در جهاد فرهنگی بايد مورد توجه قرار گيرد.
امام صادق(ع) در برابر جامعه‌ای قرار داشت كه بازسازی آن در زمينه‌های ده‌گانه فوق ضرورت داشت، توده‌های مردم از يك سو بايد بر اساس انديشه‌های الهی تربيت می‌شدند، سردمداران قدرت سياسی بيشترين محدوديت‌ها را برای امام و ياران وی فراهم می‌آوردند، سران مذاهب انحرافی و قدرت‌های فرهنگی امام صادق(ع) را رقيب شكست‌ناپذير خويش در عرصه علم و دانش می‌ديدند، و دنيازدگان و سران اقتصادی جامعه، بی‌توجه به حلال و حرام الهی به رفاه و آسايش خويش می‌انديشيدند. در اين شرايط امام صادق(ع) با تكيه بر قرآن و رهنمود‌های نبوی(ص) جهادی بزرگ را آغاز می‌كند كه همه را يك جا مورد هجوم قرار داده است.
اخلال در منابع فكر و انديشه اسلامی، تكذيب برنامه‌ريزی الهی در جهان آفرينش، مخالفت با سيره و سنت نبوی در زندگی اجتماعی، تضعيف جايگاه پاسداران قرآن و سنت پيامبر و اهل بيت آن بزرگوار، سلطه استبدادی و عزل و نصب‌های ناهماهنگ با دستورات الهی، انحصارطلبی در اموال عمومی، تحريم حلال‌های الهی، عصاره و زير بنای تمام انحرافات عقيدتی و اخلاقی و سياسی و اجتماعی است.
جهاد فرهنگی امام صادق(ع) برافراشتن رايت توحيد و عدالت و امامت به طور همزمان بود. كه با كمال تأسف هنوز ابعاد آن ناشناخته است. تا دانشنامه بزرگ امام صادق(ع) و تك تك پيشوايان اسلام تدوين نشود و كارنامه عبادی، كارنامه فرهنگی، كارنامه سياسی و كارنامه اقتصادی و كارنامه خدمات اجتماعی و فعاليت‌های نظامی و حتی كارنامه آموزش بهداشت و درمان در زندگی اين پيشوای بزرگ مذهب جعفری تدوين نگردد، غبار مظلوميت بر چهره قدسی آن بزرگوار خواهد بود و حتی در ميان پيروان خويش ناشناخته خواهد ماند. جهل زدايی، غفلت زدايی، تحريف‌زدايی، دروغ‌زدايی و جمود‌زدايی از سيره و سخنان ان بزرگوار، رسالتی است كه بر دوش حوزه‌ها و دانشگاه‌های بلاد اسلامی سنگينی می‌كند، و مسؤلان فرهنگ جامعه اسلامی با ياری هنرمندان متعهد و دانشوران اين دو نهاد مهم می‌توانند در معرفی صادق آل محمد بكوشند. و به جای اين همه تبليغات ورزشی فرهنگ كار و توليد و دانش و ايمان را ترويج كنند.
علاقه‌مندان جهت مشاهده متن كامل مقاله می‌توانند به پايگاه اينترنتی «تبيان» به نشانیwww.tebyan.net مراجعه كنند.