بررسی شيوه‌های قرائت قرآن كريم در ايران / 17
انتقال معانی در لحن قرائت، باعث ايجاد سبك جديدی در تلاوت قرآن می‌شود
گروه فعاليت‌های قرآنی: داور بين‌المللی مسابقات قرآن تلاش قاريان برای انتقال معانی در لحن قرائت را حركتی به سوی ايجاد سبك‌های جديد ايران در هنر تلاوت قرآن كريم دانست.
بهروز ياريگل، داور بين‌المللی مسابقات قرآن، در گفت‌وگو با خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا) در خصوص بررسی شيوه‌های قرائت قرآن كريم در ايران اظهار كرد: قراء ما اگر بتوانند معنايی كه از آيات درك می‌كنند را به مخاطب نيز القاء كنند و مقداری نيز با صرف و نحو عربی آشنا باشند و در واقع بدانند كه چه چيزی را می‌خوانند، آن وقت است كه می‌توان گفت در راستای ارائه سبك جديد در تلاوت قرآن گام برداشته‌ايم.
ياريگل در ادامه افزود: ما بايد در بحث تقليد، قاريان جوان و مستعد خودمان را به اين امر عادت دهيم و از همان ابتدای آغاز كار تلاوت آنها را به بحث تقليد و داشتن قدرت شنوايی بالا عادت دهيم تا بتوانند در آينده و پس از سال‌ها كسب تجربه حرفی برای گفتن داشته باشند.
اين پيشكسوت قرآنی تصريح كرد: اگر برخی اين انرژی و توان را در خود نمی‌بينند كه بتوانند يك تقليد كننده خوب باشند و اين توانايی را در خود نمی‌بينند كه در عرصه تلاوت حرفی برای گفتن داشته باشند نبايد اين را به خود القاء كنند كه حتماً بايد يك قاری باشند بلكه می‌توانند توان خود را در بخش‌های ديگری همچون ترجمه و تفسير قرآن و يا حفظ قرآن به كار گيرند.
وی در ادامه با اشاره به ويژگی‌های يك قاری قرآن اظهار كرد: وقتی می‌گوييم قاری قرآن يعنی كسی كه هم قرائت را به نحو احسن انجام می‌دهد و هم به يك شكلی با معانی و مفاهيم قرآن آشنا است و اگر بنا را بر اين بگذاريم كه يك قاری فقط بايد فن قرائت را ياد بگيرد اين امر با مشكلاتی روبرو خواهد بود.
ياريگل عنوان كرد: يكی از بدی‌های تكيه محض بر داشتن صدای خوب اين است كه فرد قاری با اينكه سال‌ها تجربه دارد و از صدای زيبايی هم بهره‌مند است اما از تفسير و مفاهيم قرآن هيچ اطلاعی ندارد، منتها اگر يك قاری هر دو جنبه را مورد توجه قرار دهد يعنی هم فن قرائت را و هم با معنا آشنا باشد طبيعتاً در قرائت هم تأثيرگذار خواهد بود.
اين داور بين‌المللی كشور گفت: در قرائت قرآن بايد بدانيم كه فصاحت هم بسيار مهم است. برخی مقداری از قواعد را می‌دانند اما در اصطلاح خودمان فارسی می‌خوانند و هنوز وقتی می‌خوانند يك عرب‌زبان می‌فهمد كه اين قاری فصاحت ضعيفی دارد، اگر قراء ما به اين سمت بروند و قرائتشان آن فصاحت لازم را داشته باشد می‌توانيم بگوييم كه در دنيای اسلام و با توجه به اينكه كشور مصر نيز مانند سابق دارای قاريان برجسته و جديدی نيست؛ خواهيم توانست حرف اول را در دنيای اسلام بزنيم.
وی افزود: ما اگر ملودی‌هايمان را از ملودی‌های عربی مخصوصاً از قراء درجه اول مصر بگيريم و بتوانيم از خودمان هم كارهايی بكنيم كما اينكه در حال حاضر برخی از قراء خودمان چنين كارهايی را انجام می‌دهند؛ آن وقت است كه می‌توانيم بگوييم حركت قراء ما به سمت ارائه سبك جديد در قرائت قرآن بوده است.
ياريگل بيان كرد: اگر سبك‌هايی كه ايرانی‌ها قصد ارائه آن را دارند در دستگاه‌های موسيقايی ايرانی باشد؛ نه تنها جواب نخواهد داد بلكه موفقيت‌آميز هم نخواهد بود مگر اينكه آن قاری اينقدر توانمند باشد كه بتواند تلفيقی از مقامات عربی و ايرانی را به كار بگيرد كه خيلی هم نمود نداشته باشد.
اين پيشكسوت قرآنی كشور در ادامه عنوان كرد: ما می‌توانيم روزی شاهد ايجاد سبك جديدی در قرائت قرآن باشيم كه توسط يك ايرانی ارائه شده باشد و اين توانايی و استعداد در بين قاريان ما وجود دارد و با اينكه برخی از قراء ما در راستای ايجاد سبك جديد حركت می‌كنند اما اغلب قراء ايرانی در جا می‌زنند و تمايلی به ارائه سبك نو و متفاوت قرائت قرآن ندارند.
ياريگل اظهار كرد: اصولاً قرائت قرآن، تجويد، فصاحت و نوع ملودی‌هايی كه قراء مصری می‌خوانند مخصوص خودشان است و ما نبايد اين توقع را داشته باشيم كه قراء ايرانی دقيقاً همان صدا و صوت و فصاحت را كاملاً مشابه آنها انجام دهند كه تقريباً غير ممكن است و اين مثل اين است كه ما بخواهيم قراء مصری مداحی را كاملاً مانند ما ايرانی‌ها و به زبان فارسی انجام دهند. در صورتی كه اين كار امكان ندارد.
وی گفت: ما هنوز اين ادعا را نداريم كه قراء ما توانسته باشند سبك جديد و متفاوت از قراء مصری را ارائه كرده باشند و در واقع اكثر افرادی هم كه در اين وادی قدم بر می‌دارند به نوعی تلفيقی از قراء گوناگون مصری را ارائه می‌دهند كه اگر چه جديد و نو هست؛ اما نمی‌توان آن را سبك جديدی از قرائت قرآن دانست كه در دنيای اسلام شناخته شده باشد.
اين داور بين‌المللی كشور در ادامه با اشاره به اينكه رسيدن به سبك جديد در تلاوت قرآن نشدنی نيست تصريح كرد: برای رسيدن به سبك جديد در تلاوت قرآن موانع بسيار زيادی وجود دارد و در صورتی كه ما اين موانع را بر طرف كنيم آن وقت است كه حرفی برای گفتن خواهيم داشت.
ياريگل افزود: مانع اول ما در راه رسيدن به سبك جديد در تلاوت قرآن زبان فارسی است و ما بايد به اين نكته توجه داشته باشيم كه قاريان ما زبان ديگری را تلاوت می‌كنند و نكته بعدی هم اين است كه ما نمی‌توانيم دقيقاً تكيه گاه‌های زبان عربی را رعايت كنيم و انجام اين كار بسيار مشكل است.
وی عنوان كرد: يك حركتی جديداً در بين قراء ممتاز و درجه يك كشور مان ايجاد شده است كه البته كمی دير شروع شده است و آن هم اين است كه اغلب قراء ما به اين نكته رسيده‌اند كه قرآن را همان‌گونه كه هست و بر اساس معنا و مفهوم آيات تلاوت كنند.
اين پيشكسوت قرآنی در پايان اظهار كرد: اگر ما بتوانيم قرآن را بر اساس معنا و مفهوم آيات تلاوت كنيم يعنی جايی كه معنی آيات مفهوم اندوه و غم را می‌رساند ما نيز تلاوتمان را اندوهگين كنيم يا جايی كه در آيات خطاب داده شده است ما نيز بر اساس آن تلاوت كنيم می‌توانيم بگوييم كه حرفی برای گفتن خواهيم داشت.
ياريگل در ادامه افزود: ما بايد در بحث تقليد، قاريان جوان و مستعد خودمان را به اين امر عادت دهيم و از همان ابتدای آغاز كار تلاوت آنها را به بحث تقليد و داشتن قدرت شنوايی بالا عادت دهيم تا بتوانند در آينده و پس از سال‌ها كسب تجربه حرفی برای گفتن داشته باشند.
اين پيشكسوت قرآنی تصريح كرد: اگر برخی اين انرژی و توان را در خود نمی‌بينند كه بتوانند يك تقليد كننده خوب باشند و اين توانايی را در خود نمی‌بينند كه در عرصه تلاوت حرفی برای گفتن داشته باشند نبايد اين را به خود القاء كنند كه حتماً بايد يك قاری باشند بلكه می‌توانند توان خود را در بخش‌های ديگری همچون ترجمه و تفسير قرآن و يا حفظ قرآن به كار گيرند.
وی در ادامه با اشاره به ويژگی‌های يك قاری قرآن اظهار كرد: وقتی می‌گوييم قاری قرآن يعنی كسی كه هم قرائت را به نحو احسن انجام می‌دهد و هم به يك شكلی با معانی و مفاهيم قرآن آشنا است و اگر بنا را بر اين بگذاريم كه يك قاری فقط بايد فن قرائت را ياد بگيرد اين امر با مشكلاتی روبرو خواهد بود.
ياريگل عنوان كرد: يكی از بدی‌های تكيه محض بر داشتن صدای خوب اين است كه فرد قاری با اينكه سال‌ها تجربه دارد و از صدای زيبايی هم بهره‌مند است اما از تفسير و مفاهيم قرآن هيچ اطلاعی ندارد، منتها اگر يك قاری هر دو جنبه را مورد توجه قرار دهد يعنی هم فن قرائت را و هم با معنا آشنا باشد طبيعتاً در قرائت هم تأثيرگذار خواهد بود.
اين داور بين‌المللی كشور گفت: در قرائت قرآن بايد بدانيم كه فصاحت هم بسيار مهم است. برخی مقداری از قواعد را می‌دانند اما در اصطلاح خودمان فارسی می‌خوانند و هنوز وقتی می‌خوانند يك عرب‌زبان می‌فهمد كه اين قاری فصاحت ضعيفی دارد، اگر قراء ما به اين سمت بروند و قرائتشان آن فصاحت لازم را داشته باشد می‌توانيم بگوييم كه در دنيای اسلام و با توجه به اينكه كشور مصر نيز مانند سابق دارای قاريان برجسته و جديدی نيست؛ خواهيم توانست حرف اول را در دنيای اسلام بزنيم.
وی افزود: ما اگر ملودی‌هايمان را از ملودی‌های عربی مخصوصاً از قراء درجه اول مصر بگيريم و بتوانيم از خودمان هم كارهايی بكنيم كما اينكه در حال حاضر برخی از قراء خودمان چنين كارهايی را انجام می‌دهند؛ آن وقت است كه می‌توانيم بگوييم حركت قراء ما به سمت ارائه سبك جديد در قرائت قرآن بوده است.
ياريگل بيان كرد: اگر سبك‌هايی كه ايرانی‌ها قصد ارائه آن را دارند در دستگاه‌های موسيقايی ايرانی باشد؛ نه تنها جواب نخواهد داد بلكه موفقيت‌آميز هم نخواهد بود مگر اينكه آن قاری اينقدر توانمند باشد كه بتواند تلفيقی از مقامات عربی و ايرانی را به كار بگيرد كه خيلی هم نمود نداشته باشد.
اين پيشكسوت قرآنی كشور در ادامه عنوان كرد: ما می‌توانيم روزی شاهد ايجاد سبك جديدی در قرائت قرآن باشيم كه توسط يك ايرانی ارائه شده باشد و اين توانايی و استعداد در بين قاريان ما وجود دارد و با اينكه برخی از قراء ما در راستای ايجاد سبك جديد حركت می‌كنند اما اغلب قراء ايرانی در جا می‌زنند و تمايلی به ارائه سبك نو و متفاوت قرائت قرآن ندارند.
ياريگل اظهار كرد: اصولاً قرائت قرآن، تجويد، فصاحت و نوع ملودی‌هايی كه قراء مصری می‌خوانند مخصوص خودشان است و ما نبايد اين توقع را داشته باشيم كه قراء ايرانی دقيقاً همان صدا و صوت و فصاحت را كاملاً مشابه آنها انجام دهند كه تقريباً غير ممكن است و اين مثل اين است كه ما بخواهيم قراء مصری مداحی را كاملاً مانند ما ايرانی‌ها و به زبان فارسی انجام دهند. در صورتی كه اين كار امكان ندارد.
وی گفت: ما هنوز اين ادعا را نداريم كه قراء ما توانسته باشند سبك جديد و متفاوت از قراء مصری را ارائه كرده باشند و در واقع اكثر افرادی هم كه در اين وادی قدم بر می‌دارند به نوعی تلفيقی از قراء گوناگون مصری را ارائه می‌دهند كه اگر چه جديد و نو هست؛ اما نمی‌توان آن را سبك جديدی از قرائت قرآن دانست كه در دنيای اسلام شناخته شده باشد.
اين داور بين‌المللی كشور در ادامه با اشاره به اينكه رسيدن به سبك جديد در تلاوت قرآن نشدنی نيست تصريح كرد: برای رسيدن به سبك جديد در تلاوت قرآن موانع بسيار زيادی وجود دارد و در صورتی كه ما اين موانع را بر طرف كنيم آن وقت است كه حرفی برای گفتن خواهيم داشت.
ياريگل افزود: مانع اول ما در راه رسيدن به سبك جديد در تلاوت قرآن زبان فارسی است و ما بايد به اين نكته توجه داشته باشيم كه قاريان ما زبان ديگری را تلاوت می‌كنند و نكته بعدی هم اين است كه ما نمی‌توانيم دقيقاً تكيه گاه‌های زبان عربی را رعايت كنيم و انجام اين كار بسيار مشكل است.
وی عنوان كرد: يك حركتی جديداً در بين قراء ممتاز و درجه يك كشور مان ايجاد شده است كه البته كمی دير شروع شده است و آن هم اين است كه اغلب قراء ما به اين نكته رسيده‌اند كه قرآن را همان‌گونه كه هست و بر اساس معنا و مفهوم آيات تلاوت كنند.
اين پيشكسوت قرآنی در پايان اظهار كرد: اگر ما بتوانيم قرآن را بر اساس معنا و مفهوم آيات تلاوت كنيم يعنی جايی كه معنی آيات مفهوم اندوه و غم را می‌رساند ما نيز تلاوتمان را اندوهگين كنيم يا جايی كه در آيات خطاب داده شده است ما نيز بر اساس آن تلاوت كنيم می‌توانيم بگوييم كه حرفی برای گفتن خواهيم داشت.
