ديدگاه فرهنگی شهيد مطهری سازنده بنيادهای احيای تفكر دينی است
گروه انديشه: ديدگاه فرهنگی شهيد مطهری سازنده بنيادهای احيای تفكر دينی است و ايشان در چندين اثر خود، سه مقوله بسيار مهم جهانی شدن يا جهانی‌سازی، آسيب‌شناسی فرهنگی جهان اسلام و ارائه راهكارها و زمينه‌هايی برای اصلاح اين آسيب‌ها را مطرح كرده است.
به گزارش خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا)، منصور اعتصامی، مشاور عالی و قائم مقام سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در چهارمين همايش «حكمت مطهر» با عنوان «شهيد مطهری و احيای تفكر اسلامی» كه به مناسبت شهادت استاد شهيد مرتضی مطهری و گرامی‌داشت روز معلم و نيز بزرگداشت هفته عقيدتی سياسی بسيج، امروز 13 ارديبهشت‌ماه، با حضور آيت‌الله تسخيری، دبيركل مجمع جهانی تقريب مذاهب اسلامی و جمعی از اساتيد، پژوهشگران و بسيجيان در محل مجمع جهانی تقريب مذاهب اسلامی برگزار شد، به بيان نكاتی درباره آسيب‌شناسی فرهنگی جهان اسلام و از جمله ايران، از ديدگاه شهيد مطهری پرداخت.
مشاور عالی و قائم مقام سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی ديدگاه فرهنگی شهيد مطهری را سازنده بنيادهای احيای تفكر دينی خواند و اظهار كرد: فرهنگ در بيانات شهيد مطهری به صورت مستقل و مستقيم مورد اشاره قرار نگرفته است، اما ايشان در خلال مكتوبات خود تعريف روشنی از آن ارائه كرده‌اند.
وی عنوان كرد: يكی از تعاريف مناسب از فرهنگ در انديشه ايشان در كتاب شرح مبسوط ايشان بر منظومه حاجی سبزواری آمده است. ايشان می‌گويد: فرهنگ عبارت از فعل و انفعالاتی است كه مبتنی بر فطرت در روان انسان‌ها صورت می‌پذيرد. در ادامه ايشان مجموعه احساسات انديشه‌‌ها، عواطف، ارزش‌ها و گرايش‌هايی را كه در فطرت انسان‌ها ريشه دارد و از روان سرچشمه می‌گيرد و عوامل اجتماعی برآن اثر می‌گذارد، به عنوان پديده فرهنگ در جامعه معرفی می‌كند.
اعتصامی تصريح كرد: شهيد مطهری با اين تعريف در نگاه جامع خود به مباحث خود در آثاری چون انسان و ايمان، علل گرايش به ماديگری، فطرت، مقدمه‌ای بر جهان‌بينی اسلامی و... وارد سه مقوله روشن می‌شود؛ بحث اول موضوع بسيار مهم جهانی شدن يا جهانی‌سازی، بحث دوم آسيب‌شناسی فرهنگی جهان اسلام و سوم بحث راه حل‌ها است.
اعتصامی با بيان اين‌كه مفهوم جهانی‌شدن و جهانی‌سازی به انديشه متفكرين ما و دكترين يا تفكر مهدويت برمی‌گردد، ادامه داد: ايشان در بحث آسيب‌شناسی فرهنگی جهان اسلام تأكيد می‌كنند كه ما نبايد سرخط‌های روشن آسيب‌شناسی را گم كنيم. از منظر شهيد مطهری بخشی از جهان اسلام در خواب است و بايد از خواب بيدار شوند.
قائم مقام فرهنگ و ارتباطات اسلامی خاطرنشان كرد: شهيد مطهری به نكته زيبايی در كتاب «انسان و ايمان» اشاره می‌كنند و آن اين است كه به نظر می‌رسد با توجه به قدمت اين موضوع در انديشه ايشان، می‌توان آن را به عنوان بنيادهای جهانی شدن عرضه كرد. شهيد مطهری می‌گويدآنچه كه امروز در دنيا رخ می‌دهد، تأييدكننده تحليل اقبال لاهوری است و تنها ظواهری از اسلام در كشورهای اسلامی بر جای مانده است.
اين محقق و پژوهشگر اضافه كرد: به تعبير استاد شهيد مطهری (از زبان اقبال لاهوری)، بنيادهای حقيقی و روح اسلام در جامعه كمتر مشاهده می‌شود و وظيفه متفكرين دينی آن است كه نخست بفهمند كه اسلام نمرده، زيرا كتاب آسمانی و سنت پيغمبرش بجاست و دوم آن‌كه اين امر بايد با توجه به فرهنگ مبتنی بر فطرت، شرايط و محيط انسان تجديد حيات پيدا كند است.
وی ادامه داد: شهيد مطهری بر آن است كه همان‌طور كه فرهنگ را به فطرت بازگردانديم، با توجه به ماهيت جوامع و نوع وابستگی روح جمعی و فردی به يكديگر، جوامع و فرهنگ‌ها لاجرم به‌سوی يگانه شدن و متحدالشكل شدن و در نهايت امر، در يكديگر ادغام شدن سير می‌كنند (انسانيت به سوی فرهنگ يگانه و جامعه يگانه سير می‌كند) و همه فرهنگ‌ها در آينده رنگ خواهند باخت و به يك رنگ اصلی و مبتنی بر انسانيت درخواهند آمد.
مشاور عالی و قائم مقام سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی اظهار كرد: جوامع تكامل يافته مبتنی بر همه ارزش‌های انسانی به فعليت می‌رسند و انسان به كمال حقيقی و سعادت واقعی می‌رسد. روحيه انتظار در بحث مهدويت در واقع همين انتقال از يك فضای فرهنگی چندرنگی و رسيدن به فضای واحد است.
اعتصامی در پايان سخنان خود به تبيين آسيب‌های پنج‌گانه موجود در مسير فطرت پرداخت كه تعارض بين مليت و دين، رشد و توسعه انديشه غير الهی و ماديگری بر پايه اصالت لذت، عدم تمايل قشر جوان به دين به لحاظ محتوايی و اجرای احكام، طرح تعارض بين علم و دين و طرح شبهه در هويت تاريخی، ملی و دينی جامعه عناوين اين آسيب‌های پنج‌گانه محسوب می‌شوند.
مشاور عالی و قائم مقام سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی ديدگاه فرهنگی شهيد مطهری را سازنده بنيادهای احيای تفكر دينی خواند و اظهار كرد: فرهنگ در بيانات شهيد مطهری به صورت مستقل و مستقيم مورد اشاره قرار نگرفته است، اما ايشان در خلال مكتوبات خود تعريف روشنی از آن ارائه كرده‌اند.
وی عنوان كرد: يكی از تعاريف مناسب از فرهنگ در انديشه ايشان در كتاب شرح مبسوط ايشان بر منظومه حاجی سبزواری آمده است. ايشان می‌گويد: فرهنگ عبارت از فعل و انفعالاتی است كه مبتنی بر فطرت در روان انسان‌ها صورت می‌پذيرد. در ادامه ايشان مجموعه احساسات انديشه‌‌ها، عواطف، ارزش‌ها و گرايش‌هايی را كه در فطرت انسان‌ها ريشه دارد و از روان سرچشمه می‌گيرد و عوامل اجتماعی برآن اثر می‌گذارد، به عنوان پديده فرهنگ در جامعه معرفی می‌كند.
اعتصامی تصريح كرد: شهيد مطهری با اين تعريف در نگاه جامع خود به مباحث خود در آثاری چون انسان و ايمان، علل گرايش به ماديگری، فطرت، مقدمه‌ای بر جهان‌بينی اسلامی و... وارد سه مقوله روشن می‌شود؛ بحث اول موضوع بسيار مهم جهانی شدن يا جهانی‌سازی، بحث دوم آسيب‌شناسی فرهنگی جهان اسلام و سوم بحث راه حل‌ها است.
اعتصامی با بيان اين‌كه مفهوم جهانی‌شدن و جهانی‌سازی به انديشه متفكرين ما و دكترين يا تفكر مهدويت برمی‌گردد، ادامه داد: ايشان در بحث آسيب‌شناسی فرهنگی جهان اسلام تأكيد می‌كنند كه ما نبايد سرخط‌های روشن آسيب‌شناسی را گم كنيم. از منظر شهيد مطهری بخشی از جهان اسلام در خواب است و بايد از خواب بيدار شوند.
قائم مقام فرهنگ و ارتباطات اسلامی خاطرنشان كرد: شهيد مطهری به نكته زيبايی در كتاب «انسان و ايمان» اشاره می‌كنند و آن اين است كه به نظر می‌رسد با توجه به قدمت اين موضوع در انديشه ايشان، می‌توان آن را به عنوان بنيادهای جهانی شدن عرضه كرد. شهيد مطهری می‌گويدآنچه كه امروز در دنيا رخ می‌دهد، تأييدكننده تحليل اقبال لاهوری است و تنها ظواهری از اسلام در كشورهای اسلامی بر جای مانده است.
اين محقق و پژوهشگر اضافه كرد: به تعبير استاد شهيد مطهری (از زبان اقبال لاهوری)، بنيادهای حقيقی و روح اسلام در جامعه كمتر مشاهده می‌شود و وظيفه متفكرين دينی آن است كه نخست بفهمند كه اسلام نمرده، زيرا كتاب آسمانی و سنت پيغمبرش بجاست و دوم آن‌كه اين امر بايد با توجه به فرهنگ مبتنی بر فطرت، شرايط و محيط انسان تجديد حيات پيدا كند است.
وی ادامه داد: شهيد مطهری بر آن است كه همان‌طور كه فرهنگ را به فطرت بازگردانديم، با توجه به ماهيت جوامع و نوع وابستگی روح جمعی و فردی به يكديگر، جوامع و فرهنگ‌ها لاجرم به‌سوی يگانه شدن و متحدالشكل شدن و در نهايت امر، در يكديگر ادغام شدن سير می‌كنند (انسانيت به سوی فرهنگ يگانه و جامعه يگانه سير می‌كند) و همه فرهنگ‌ها در آينده رنگ خواهند باخت و به يك رنگ اصلی و مبتنی بر انسانيت درخواهند آمد.
مشاور عالی و قائم مقام سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی اظهار كرد: جوامع تكامل يافته مبتنی بر همه ارزش‌های انسانی به فعليت می‌رسند و انسان به كمال حقيقی و سعادت واقعی می‌رسد. روحيه انتظار در بحث مهدويت در واقع همين انتقال از يك فضای فرهنگی چندرنگی و رسيدن به فضای واحد است.
اعتصامی در پايان سخنان خود به تبيين آسيب‌های پنج‌گانه موجود در مسير فطرت پرداخت كه تعارض بين مليت و دين، رشد و توسعه انديشه غير الهی و ماديگری بر پايه اصالت لذت، عدم تمايل قشر جوان به دين به لحاظ محتوايی و اجرای احكام، طرح تعارض بين علم و دين و طرح شبهه در هويت تاريخی، ملی و دينی جامعه عناوين اين آسيب‌های پنج‌گانه محسوب می‌شوند.
