به گزارش خبرگزاری بینلمللی قرآن(ایکنا) از لرستان، خرما میوهای است بهشتی که نام آن در کتابهای مقدس آسمانی بارها تکرار شده است.
شواهد باستانشناسی مربوط به کشت خرما در غرب عربستان به ۴۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح تعلق دارند. خرما در این نواحی بهعنوان نماد باروری و زایش مورد توجه خاص مردم بوده است و چادرنشینها آنرا در واحههای بیابانی میکاشتند.
اعراب از قدیم اعتقاد داشتند که خرما انرژی خورشید را گرفته و در خود ذخیره میکنند و این انرژی با خوردن خرما به بدن آنها منتقل میشود.
اگر خرما نبود، پراکندگی جوامع بشری در مناطق گرم و بیآب و علف محدودتر بود
گیاهان کمی مانند نخل خرما یافت میشوند که بهصورت زراعی به کار برده شده و با زندگی آدمی نیز پیوستگی داشته باشند. این مبالغه نیست که بگوییم اگر نخل نبود، گسترش و پراکندگی آدمی به مناطق گرم و بیآب و علف جهان قدیم، بسیار محدودتر میشد.
خرما نهتنها غذایی پرانرژی است بلکه بهراحتی قابل نگهداری و انبار کردن و حمل در مسافتهای طولانی در صحرا میباشد و با ایجاد سایه و محافظت در برابر بادهای صحرایی محل مناسبی را برای اسکان صحرانشینان ایجاد میکند. علاوه بر این از نخل، محصولات متفاوت دیگری جهت استفاده در تولیدات کشاورزی و تغذیه دامهای اهلی بهدست میآید، بهطوریکه عملاً هر یک از قسمتهای نخل، کارآیی مفیدی دارند.
درخت خرما که ارتفاع آن 10 تا 20 متر میشود، دارای تنهای است استوانهای صاف، بدون انشعاب که آثار برگهای قدیم درخت روی آن بهصورت برجستگیهایی باقی میماند.
میوه رسیده خرما بسته به نوع آن به رنگهای قهوهای روشن، قهوهای و قهوهای تیره مایل به سیاه میباشند و گوشتی شیرین دارای یک هسته بلند به طول یک تا 3 سانتی متر و قطر 2 تا 5 میلیمتر است که بهصورت خوشههای بزرگ ظاهر میشود. خرمای تازه، بسته به درصد رطوبت به صورت نرم، نیمه خشک و خشک دستهبندی میشود.
استفاده از کود و سموم کشاورزی بر روی خرما بیتأثیر است
بیش از ۳۰۰۰ نوع خرما در جهان شناخته شده است که برخی از آنها مانند هلیله، مضافتی، شکری چرپان و بارشاهی در ایران وجود دارد.
با توجه به اینکه درخت خرما 30 متراز زمین ارتفاع دارد و ریشه آن 30 متر زیر زمین است، استفاده از سموم شیمیایی بر روی آن بیتأثیر است، پس خرما را میتوان جز غذاهای سالم و ارگانیک دانست.
از مهمترین مواد شیمیایی موجود در خرما میتوان به انرژی (کیلوکالری)، چربی، پروتئین، کربوهیدرات، منیزیوم، کلسیم، فسفر، آهن،سدیم، پتاسیم، ویتامین آ، ویتامین ب1، ویتامین ب2، ویتامین ب3، فولات و فیبر غذایی اشاره کرد.بیشترین اهمیت تغذیهای خرما نقش آن در تأمین فیبرغذایی است.
میزان ابتلا به سرطان در افراد ساکن نواحی خرماخیز جهان کمتر است
خرما در پیشگیری از سرطان بهدلیل داشتن مقدار زیادی منیزیوم نقش دارد. تحقیقات نشان میدهد که میزان ابتلا به انواعی از سرطان در افراد ساکن نواحی خرماخیز جهان بهطور چشمگیری کمتر است.
در ذکر خواص خرما این سخن کافی است که روزی ظرفی از خرما را خدمت حضرت امام صادق(ع) گذاشتند، آن حضرت فرمودند: «همانا در آن شفای دردهاست» طبق نظر حکمای طب سنتی، جوشانده 50 گرم خرما در یک لیتر آب، شربت بسیار مؤثری برای رفع خشونت و نرم کردن سینه است.
خواص دارویی خرما
خرما برای درمان فلج، پارکینسون، تقویت کلیه، نرم کردن مفاصل و رفع کمردرد مفید میباشد. در کشور هندوستان از صمغ درخت خرما برای درمان اسهال و معالجه بیماریهای مجاری تناسلی و ادراری استفاده میشود و از میوه خرمای بدون هسته، برای نرم کردن سینه و بهعنوان ملیّن و همچنین بهبود آسم و ناراحتیهای سینه و رفع سرفه بهره میبرند. سایر فواید خرما شامل کمک به خون سازی (بهدلیل داشتن ویتامین و فولات) و درمان سنگمثانه میباشد.
افرادیکه تمایل به مصرف یک ملیّن غذایی جهت کمک به انجام فعالیتهای دستگاه گوارش بهطور طبیعی دارند، میتوانند چند دانه خرما را در هنگام شب در مقداری آب بگذارند و صبح اول وقت آن را به همراه آبش میل نمایند. این شربت برای افراد مبتلا به رماتیسم هم مفید است.
از جمله خواص خرما، خنثی کردن اسید اضافی معده است. با توجه به اینکه زیادی اسید معده باعث ترش کردن و دلدرد میشود، هنگام بروز چنین علائمی، 2 تا 3 عدد خرمای تازه را له کرده و در مقداری آب جوش بیندازید، سپس هم زده و بنوشید.
با خوردن یک عدد خرما به همراه شیر، پیش از خواب، خواب راحتی خواهید داشت؛ خرما ضد میکروب است، سبب تقویت ستون فقرات شده و قوه بینایی و شنوایی را تقویت میکند؛ همچنین سبب هضم غذا و خوشبو شدن دهان میشود؛ کلسیم موجود در خرما عامل اصلی استحکام استخوانهاست؛ در ضمن فسفر آن نیز مانع ضعف اعصاب و خستگی میشود؛ به همین دلیل، مصرف روزانه چند عدد خرما به سالمندان توصیه میشود.
به این ترتیب با توجه به اینکه خرما دارای منیزیم نیز هست و سالمندان نیز برای جبران کاهش کار سلولهای مغزیشان باید غذاهای منیزیمدار بخورند، این میزان مصرف، منیزیم مورد نیاز آنها را نیز تأمین میکند. در ضمن منیزیم موجود در خرما کارکرد کلیه و لوزالمعده را آسان میکند.
خرما برای افرادی که دوره نقاهت را میگذرانند نیز مفید است، همچنین مانع تجمع چربی شده و بهدلیل دارا بودن عناصر مفید، دفاع بدن را نیز در برابر امراض بالا میبرد. علاوه بر این، خرما برای بیماران دارای چربی خون، چاقی، ناراحتیهای تنفسی، آسم و کلیه التهابات، مفید است.خرما از جمله میوههای شیرینی است که مصرف محدود آن برای بیماران دیابتی نیز مجاز شناخته شده است.
تحقیقات بهعمل آمده نشان داده است مصرف خرما باعث افزایش شیر مادر و همچنین ایجاد آرامش مادران در دوران بارداری میشود. اعراب از خرمای کال نیز استفاده میکنند و معتقدند که اثرات درمانی بسیاری دارد ازجمله خرمای سبز تقویت کننده اعمال جنسی و انرژیزا میباشد.
اثر دیگر معجزهآسای هسته خرما از بین بردن تورم پلکهای چشم است برای این منظور پمادی از در هسته خرما درست کرده و آنرا روی چشم میگذارند این پماد برای رشد مژههای چشم نیز بهترین دارو است.
خرما بهترین میوه برای بازیافتن انرژی و قدرت جوانی
زندگی پرمشغله و ناراحتیهای روانی که میل جنسی را در بعضی از اشخاص از بین میبرد بهترین علاجش خوردن مداوم خرما است که میل جنسی را به این اشخاص باز میگرداند. در زمانهای قدیم همواره خرما را برای قدرت و انرژی بهکار میبردهاند و هنوز بهترین میوه برای بازیافتن انرژی و قدرت جوانی است.گلهای درخت خرما نیز خاصیت دارویی دارند، طعم گلهای درخت خرما تلخ است و اثر مسهلی دارد.
سعی کنید بهجای قند و شکر از خرما برای نوشیدن چای استفاده کنید؛ در آشپزی و شیرینیپزی نیز بهجای شکر میتوانید از خرما استفاده کنید؛ ورزشکاران بهعلت فعالیت زیاد، میتوانند از عصرانهای مقوی که با خرما باشد استفاده کنند؛ خرما برای کاهش چربیهای خون مؤثر است.
با مصرف خرما میتوان احتمال ابتلا به پوسیدگی دندان را کاهش داد؛ عصاره خرما با جلوگیری از رشد میکروب عامل پوسیدگی دندان، احتمال ابتلا به این عارضه را کاهش میدهد.
خرما میوه بسیاری مغذی و کامل است که میتوانید به همراه چای یا آبجوش در افطار آن را میل کنید؛ خرما دارای قند زیادی است. در واقع حدود۷۰ درصد آن را کربوهیدرات تشکیل میدهد، ۲۵ درصد قند آن ساکاروز و ۵۰ درصد آن گلوکز است.
فیبر موجود در خرما برای بهبود عملکرد سیستم گوارش و هضم و دفع مواد غذایی مفید است.برای خواب راحت و با آرامش میتوانید قبل از خواب یک عدد خرما و یک لیوان شیر گرم میل کنید.
اشارات قرآنی
نام قرآنی خرما، نخل و نخیل است؛ در 20 جای قرآن کریم نام نخل آورده شده که عبارت از: بقره/ 266، انعام / 99 و 141، رعد / 4، نحل / 11 و 67 ، اسراء / 91، کهف / 32، مریم / 23 و 25، طه / 71، مؤمنون / 19، شعراء / 148، یس / 34، ق / 10، قمر / 10، رحمن / 11 و 68 ، حاقّه / 7، عبس / 29. (11 )
در هشت آیه نام نخل به تنهایی ذکر شده و در دوازده آیه دیگر در جمع میوههایی دیگر مانند زیتون، انار و انگور دیده میشود. به جز کلمه نخل نام نوعی خاص از درخت خرما به نام «لینه» در سوره حشر آیه 5 آمده است. در دو آیه 53 و 124 سوره نساء کلمه «نقیر» آمده که به معنای نقطه سیاه یا گودی بر پشت هسته خرما می باشد. قطمیر کلمة دیگری است که در قرآن در سوره فاطر آیه 13 آمده است که بهمعنای چیزی بیاهمیت است هر چند در لغت بهمعنای پوست نازک بین خرما و هسته آن می باشد. کلمة «نوی» در سوره انعام آیه 95 را بعضی هسته خرما معنا کردهاند و البته بعضی آنرا هسته هر نوع میوهای میدانند. همچنین کلمه «عرجون» بهمعنی چوب هلالی شکل خوشه خرماست که خشکیده و به شکل داس برآمده، است که در سوره یس آیه 39 هلال ماه به آن تشبیه شده است. کلمات «حبل» و «دُسُر» را که در سوره لهب آیه 5 و قمر آیه 13 به ترتیب آمده است، لیف خرما معنی کردهاند.
خرما در روایات
در روایتی آمده است جبرئیل(ع) به حضور رسول خدا رسید در حالیکه یک طبق خرما در حضور پیغمبر(ص) بود، جبرئیل پرسید: این چیست؟ فرمود: برنی [نوعی خرما] عرض کرد: ای محمد(ص) بخور آنرا که غذا را هضم میکند، خستگی را از بین میبرد، درد را بیرون مینماید و در آن مرضی نیست و در هر خرما یک حسنه ثواب است. (3. نورانی، مصطفی، دورنمایی از طب اسلامی گیاهان دارویی، ص 120 و محاسن، ج 2، ص 535).
در کتاب بحارالانوار، جلد66 از امیرالمؤمنین(ع) نقل شده که فرمود: «خرما بخورید زیرا خرما بر هر درد شفاست» و نیز پیغمبر اسلام(ص) فرمود: «خرما را ناشتا بخور که کرم را میکشد».
در کتاب مجمع البیان، ج 3، ص 511 از امام باقر(ع) نقل شده که فرمود: «زنها در هیچ چیز مثل خرما شفا نمیطلبند؛ چون خدا به مریم در موقع نفاسش خرما داد».
ابنعقبه گوید: امام صادق(ع) فرمود: زن های خود را در حال نفاس خرمای برنی بدهید تا آنکه فرزندانتان حلیم باشند. و در روایتی آمده که حلوای رسول خدا(ص) خرما بود. ( محاسن، ج 2، ص 531 .)
پیامبر خدا (ص) فرمود: برشما باد برنی (نوعی خرما)، چرا که خستگی را میبرد، در برابر سوز سرما گرمی میدهد در برابر گرسنگی سیر میکند و درآن هفتاد و دو باب شفا است و نیز فرمود: «به زنان خود در دوره نزدیک زایمان خرما بدهید؛ زیرا صورت کودک وی بردبار و پاک خواهد شد و خوراک مریم(س)، هنگامیکه عیسی را به دنیا آورد، همین بود در حالیکه اگر خدا غذایی بهتر از خرما برای او سراغ داشت همان را به وی میخوراند» و امام علی(ع) فرمود: «زن باردار هیچ خوراکی نمیخورد و هیچ دارویی بهکار نمیگیرد که برتر از خرمای تازه باشد».
کسانیکه بیماری قند دارند باید کمتر از این میوه استفاده کنند.لازم به ذکر است با تمام مزایای یاد شده، زیادهروی در مصرف خرما برای کبد و طحال خوب نبوده و در ضمن فشار خون را بالا برده و همچنین باعث چاقی نیز میشود.