نماز تلقین کلمات حق به خود انسان و تبلیغ برای دیگران است

به گزارش کانون خبرنگاران نبأ وابسته به خبرگزاری ایکنا، برنامه درس‌های از قرآن امروز، هفتم اسفندماه با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین محسن قرائتی با موضوع تربیت کامل در پرتو نماز(2) با عناوین آثار نماز در زندگی فردی، آراستگی و آرایش در نماز،  یاد خدا، عامل یاری الهی، نماز، عامل دوری شیطان، خطر شهرت‌طلبی با ظاهر مذهبی، نقش نماز در کاهش گناهان و زشتی‌ها و قبله، یادآور زحمات اولیای خدا برگزار شد.

رئیس ستاد اقامه نماز کشور در این برنامه گفت: در جلسه گذشته بحث ما این بود که اگر خواستیم نسل‌مان را تربیت کنیم، اقتصاد، بازار، خانه، اداره و ... خوب شود، شاه کلیدش چیست؟ اگر ما یک نماز کامل بخوانیم، همه چیزمان در هر اموری همچون صدا و سیما، آموزش و پرورش، دانشگاه، حوزه، طلبه، ارشاد و ... تنظیم می‌شود. درست مثل یک نوزاد! اگر نوزاد یک شیر کامل بخورد، همه ویتامین‌های بدنش در همان شیر جاسازی شده است. بدن قند می‌خواهد، شیر مادر قند دارد. چربی می‌خواهد، شیر مادر چربی هم دارد. آب می‌خواهد، کلسیم و فسفر می‌خواهد، هر ویتامینی نوزاد می‌خواهد اگر یک شیر کامل بخورد همه نیازهای بدنش تنظیم می‌شود.

آثار نماز در زندگی فردی

وی بیان کرد: اگر کسی یک نماز خوب بخواند، همه مسائل درونی‌اش حل می‌شود. امام رضا(ع) فرمودند «وضو که می‌گیرید، سه مسئله در آن جاسازی شده است؛ نظافت، نشاط و قرب به خدا». ممکن است آن کسی هم که خدا را قبول ندارد، صورتش را بشوید. مؤمن وقتی صورتش را می‌شوید، نظافت هست، نشاط هست، قرب به خدا هم هست؛ غیر مؤمن که صورتش را می‌شوید، نظافت هست، نشاط هست، اما قرب به خدا نیست. همه شیرجه می‌روند، مؤمن وقتی شیرجه می‌رود زیر آب قصد غسل هم می‌کند. غیر مؤمن شیرجه می‌رود ولی قصد غسل نمی‌کند. یعنی ما همیشه یک قدم از آنها جلوتر هستیم.

مفسر قرآن کریم اظهار کرد: برای مذهبی کردن بچه‌ها، یک استدلال خیلی ساده است. ما می‌گوئیم آن کسی که مذهبی است و آن کسی که مذهبی نیست، یک چیزهایی مشترک دارند. استفاده از زمین و خورشید و اکسیژن و میوه و درخت و خنده و گریه و باغ و خیابان و پارک و ازدواج؛ اما تفاوت لباس مؤمن و غیر مؤمن نیم کیلو است. یک خانم مؤمن لباسش نیم کیلو سنگین‌تر است زیرا لباسش بزرگ‌تر و گشادتر است و هم ضخیم‌تر. آن کسی که ایمانش ضعیف است،  لباسش یک مقدار کوتاه و نازک است.

قرائتی ادامه داد: در ماه مبارک رمضان مؤمن ناهاری را که می‌خواهد ساعت یک و دو ظهر بخورد، هفت و هشت شب می‌خورد و در سال 30 روز ناهارش را چند ساعتی عقب می‌اندازد. نمازی که مؤمن می‌خواند، کل 17 رکعت نمازش نیم ساعت می‌شود. گیرم قیامت نبود. این حرف برای امام رضا(ع) است. امام رضا(ع) فرمود «گیرم قیامت نباشد، مؤمن چه ضرری کرده است؟» این خانم 70 کیلو است، این خانم هفتاد کیلو و نیم شد. نیم کیلو اضافه وزن دارد. در سال هم 30 روز ناهارش را عقب انداخته است. یک چند دقیقه هم با خدا حرف زده است. ما که با هرکس و ناکسی از صبح تا شب حرف می‌زنیم. چند دقیقه هم با خدا حرف بزنیم. قیامت هم نباشد مؤمن ضرر نکرده است. اما اگر قیامت بود که به هزار و یک دلیل هست، آن کسی که وضع نمازش، روزه‌اش، حجابش، دینش لاابالی است، دست خالی چه خواهد کرد.

رئیس ستاد اقامه نماز کشور افزود: مثالی بزنم، 100 تا اتوبوس می‌آیند جمعیتی را از منطقه‌ای منتقل کنند. 50 اتوبوس یک چیزهایی مانند جک، زاپاس، چراغ قوه، زنجیر، قرص آسپرین، چند وسیله کمک‌های اولیه و ... برمی‌دارند، 50 اتوبوس هم می‌گویند ول کن بابا بگذار خوش باشیم و این امکانات را برنمی‌دارند. ما 100 اتوبوس حرکت می‌کنیم. در این 100 یا 200 کیلومتر نیاز به این کمک‌های اولیه هست یا نیاز نیست. اگر به اینها نیاز نبود، آن راننده‌ای که اینها را برداشته چقدر ضرر کرده است؟ بگویی... هیچی! 30، 40 مسافر دارد. به اندازه وزن یک مسافر هم یک چرخ و زاپاس برداشته است. اگر نیاز نبود، کسی که اینها را برداشته ضرری نکرده است. اما به هر یک از اینها اگر نیاز داشت، راننده‌ای که اینها را برنداشته است در بیابان چه کار خواهد کرد. عقل می‌گوید باید دین داشته باشیم.

آراستگی و آرایش در نماز

وی گفت: نماز به خواسته‌‌های طبیعی انسان است. انسان زیبایی را دوست دارد. اسلام جلوی فطرت را نگرفته است؛ گفته خانم می‌خواهی خودت را نشان بدهی، به شوهرت نشان بده. تجمل و زیبایی جزء ذات زن بوده و در روح زن نهاده شده است. منتهی وقت نماز، آرایش کن  بعد بگو الله اکبر!. زن وقتی سر نماز می‌رود خودش را آرایش کند. مرد بهترین لباس و عطر و گلاب بزند. اظهار تجملات با خدا باشد.

این مفسر قرآن کریم با بیان اینکه نماز مانع پوچی است، گفت: خیلی از افراد می‌گویند که چه آمدیم؟ که چه رفتیم؟ باید چه بکنیم؟ این نماز می‌گوید این هستی سر و ته دارد، هدف و منظور دارد. نماز ما را ذاکر می‌کند. الحمدلله! نماز ما را با هستی گره می‌زند. الحمدلله ربی نیست. ربکم نیست. «الحمدلله رب العالمین»! یعنی کل هستی را تربیت می‌کند. تو را یاد هستی می‌اندازد. تو را جزیی از هستی می‌داند. می‌گوید «اهدنا» پوچ نیستی؛ خط و الگو داری، «انعمت علیهم‌»‌ها الگویت هستند. الگوی منفی هم داریم. «مغضوبین و ضالین»، مثل آنها نباش، مثل مغضوبین و ضالین نباش، مثل «انعمت‌»‌ها باش. راه تو راه مستقیم باشد. یعنی نماز انسان غافل را به انسان ذاکر، هدایت‌خواه و الگودار تبدیل می‌کند.

یاد خدا، عامل یاری الهی

رئیس ستاد اقامه نماز بیان کرد: قرآن می‌گوید اگر شما نماز بخوانید من با شما هستم. «إِنِّی مَعَکُمْ لَئِنْ أَقَمْتُمُ الصَّلاة»(مائده/12)، خداوند می‌فر‌مایند اگر نماز بخوانی من با تو هستم. انسان وقتی دستش در دست پدرش است زور پیدا می‌کند. یک بچه وقتی دستش در دست پدرش نیست، تا یک آدم هرزه نگاهش می‌کند، دلش فرو می‌ریزد و می‌ترسد. اگر انسان دستش در دست خداوند باشد زور پیدا می‌کند چراکه خداوند به انسان عزت می‌دهد.

وی ادامه داد: «کَفَى‏ بِی‏ فَخْراً أَنْ تَکُونَ لِی رَبّا» (خصال/ج2/ص420) من بنده تو باشم افتخار است. تو دو ساعت با غیر خدا حرف زدی، پنج دقیقه هم با خدا حرف بزن. گفت‌وگو با خدا، می‌گوید خودم گوشی را برمی‌دارم. «فَاذْکُرُونی‏ أَذْکُرْکُم‏» (بقره/152) یاد من باش، خودم یادت هستم. حالا ما یاد خدا باشیم چیزی گیر خدا نمی‌آید. خدا یاد ما باشد، خیلی چیز گیر ما می‌آید.

نماز، عامل دوری شیطان

حجت‌الاسلام قرائتی با اشاره به افرادی که نماز نمی‌خوانند، گفت: شیطان قسم خورد و گفت به عزتت از چهار طرف می‌آیم و مردم را گمراه می‌کنم؛ «من بَیْنَ أَیْدیهِمْ» از جلو، «وَ من خَلْفَهُم‏» پشت سر، «أَیْمانِهِم‏» راست، «شَمائِلِهِم‏» چپ و مردم هم در دام من قرار می‌گیرند. چرا؟ برای اینکه «وَ لا تَجِدُ أَکْثَرَهُمْ شاکِرین‏» (اعراف/17) خدایا تو اکثر مردم را شاکر نمی‌بینی. چون مردم شاکر نیستند، راحت من اینها را شکار می‌کنم. نماز ما را شاکر می‌کند. «الحمدلله»، «سبحان الله»، «الله اکبر» توجه به خدا ما را ذاکر و شاکر می‌کند. وقتی یاد خدا با شیم، دیرتر در دام قرار می‌گیریم.

وی بیان کرد: نماز تجارت بی‌ضرر است. هر تجارتی در زمین، مزرعه، باغ، سکه، برج، ساختمان و ... ممکن است سودی داشته باشد و یک زمانی هم ضرر داشته باشد. قرآن می‌گوید «تِجارَةً لَنْ تَبُور»(فاطر/29) بور شد، یعنی دستم خالی شد. زمین بایر یعنی زمین تو خالی. «لن تبور» یعنی می‌خواهی هیچ‌وقت دماغت در تجارت نسوزد؟ چند کار انجام بده؛ یکی از آنها نماز است.

رئیس ستاد اقامه نماز کشور توجه به نعمت‌ها را یکی از راه‌های دعوت به نماز خواند و گفت: بهترین راه برای دعوت به نماز این است که نعمت‌های خدا را بشماریم و یا ضعف انسان را به انسان بگوئیم. نماز وسیله عاقبت بخیری است. کسانی که نماز نمی‌خوانند، یک حدیث تلخی برایشان بخوانم «وَ مَلَکُ‏ الْمَوْتِ‏ یَدْفَعُ‏ الشَّیْطَانَ عَنِ الْمُحَافِظِ عَلَى الصَّلَاةِ وَ یُلَقِّنُهُ شَهَادَةَ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللَّهِ فِی تِلْکَ الْحَالَةِ الْعَظِیمَة» (من لایحضره الفقیه/ج1/ص137)، لحظه جان دادن شیطان می‌آید انسان را وسوسه کند. کسی که محافظ نسبت به نمازش است، ملک‌الموت می‌آید، عزرائیل «یدفع الشیطان» شیطان را دور می‌کند و تلقین می‌کند و می‌گوید اشهد ان لا اله الا الله بگو. یعنی اگر کسی اهل نماز نباشد، روی نمازش حفاظت نکند، ممکن است بی‌دین از دنیا برود.

خطر شهرت‌طلبی با ظاهر مذهبی

این مفسر قرآن کریم اظهار کرد: کسانی که دست به یک کاری می‌زنند، مثلاً سوار موتور است، این چرخ جلویش را بلند می‌کند و تک چرخ می‌زند یا دست به کاری می‌زند که بر خلاف مسیر عمومی است، امام کاظم(ع) می‌فرماید این کمبودی دارد. می‌خواهد خودش را مطرح کند راه ندارد دست به این کارها می‌زند. آدمی که سنگین است که  نیاز به این ندارد که خودش را با کارهای استثنایی مثل رنگ خاص، صورت خاص، خانه خاص، ماشین خاص مطرح کند.

وی بیان کرد: نماز یک تلقین به خود است تا وسوسه‌ها در ما اثر نکند. نماز تلقین کلمات حق به خود انسان و تبلیغ برای دیگران است. این حضور قلب تمرکز است. هر کس در هر کاری اگر حواسش جمع باشد، موفق است. مکانیک، نجار، راننده، خلبان، پزشک، اگر تمرکز فکر داشته باشند در همه کارها موفق هستند. حضور قلب تمرکز فکر است. نماز تلقین است. نماز تمرکز فکر است. اصلاً قیام یعنی چه؟ یعنی آماده باش. اینکه اسم امام زمان(ع) را می‌بریم و بلند می‌شویم، یعنی امام زمان(عج) ما آماده هستیم. قیام نماد آمادگی است.

نقش نماز در کاهش گناهان و زشتی‌ها

قرائتی گفت: نماز باعث می‌شود که لغزش‌ها از بین برود. قرآن راجع به نماز می‌گوید «إِنَّ الْحَسَناتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئات‏» (هود/114)، اصلاً اینکه می‌گویند نماز انسان را از فحشا و منکر باز می‌دارد، من یک مثل دارم. می‌گویم اگر شما یک لباس سفید بپوشی، خودت روی زمین سیاه نمی‌نشینی. من اگر عمامه بگذارم، در خیابان نمی‌دوم. آدمی که لباس سفید پوشید، بچه مسجد شد، خودش کار خراب نمی‌کند. البته نگفته «ان الصلاة تمنع» یا «مانعة» نگفته نماز مانع شر است. نه ممکن است آدم نماز بخواند، بچه شری هم باشد، کار خلاف هم بکند.

وی عنوان کرد: «إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى‏ عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَر» (عنکبوت/45) و «ان الصلاة تمنع عن الفحشاء و المنکر»، تمنع یعنی نمی‌گذارد. تنهی یعنی هی می‌زند. مثل پلیس! پلیس لب چهار راه مانع عبور نیست. ممکن است پلیس بایستد. چراغ هم قرمز است. اما نه اعتنا به چراغ قرمز می‌کنی و نه اعتنا به پلیس. منتهی وجود خود پلیس هی می‌زند. خیلی اشکال می‌کنند و می‌گویند شما که قرآنتان گفته «إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى‏ عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَر» پس چرا فلان خانم یا آقایی که نماز می‌خواند، فلان گناه هم مرتکب شد؟ نمی‌گوید کسی نماز بخواند دیگر مرتکب گناه نمی‌شود. می‌گوید نماز به او هی می‌زند. یا از اول می‌گوید نکن یا اگر خلاف کرد... تو خلاف کردی! بعد مسجد می‌رود و نماز می‌خواند و می‌گوید خدایا من معذرت می‌خواهم، خلاف کردم، مرا ببخش یعنی همان نماز هی می‌زند، یا گناه نکن یا اگر گناه کردی عذرخواهی کن.

مفسر قرآن کریم با بیان اینکه نماز دسته‌جمعی انسان را گوشه‌گیر نمی‌کند، افزود: یکی از مسئولان می‌گفت 14 هزار پیرزن و پیرمرد داریم که مشکل دارند. تنها هستند و کسی نیست با آنها حرف بزند. بیماری‌شان همان بی‌کسی‌شان است. اگر فردی به مسجد برود، روزی چند بار مردم را می‌بیند و این امر موجب می‌شود که دیگر منزوی یا گوشه‌گیر نباشد.

قبله، یادآور زحمات اولیای خدا

رئیس ستاد اقامه نماز کشور اظهار کرد: اصلاً قبله یعنی چه؟ مگر خدا این طرف است؟ می‌دانید قبله کجاست؟ قرارگاه حضرت آدم(ع) است. حضرت آدم در کعبه بود. بعد هجرتگاه حضرت ابراهیم(ع) است. قربانگاه حضرت اسماعیل(ع) است. زادگاه حضرت علی(ع) است. شکنجه‌گاه بلال است. در آخر هم محل ظهور حضرت مهدی(عج) است. شما روی این می‌ایستید. خدا حضرت علی(ع) را در کعبه گذاشت. چرا؟ همه مسلمان‌ها رو به کعبه نماز می‌خوانند، که هرکس توجه به کعبه می‌کند یاد حکومت علی و ولایت علی هم بیافتد. پس یک قبله چه شد؟ سکونت‌گاه حضرت آدم(ع)، هجرتگاه حضرت ابراهیم(ع)، قربانگاه حضرت اسماعیل(ع)، زادگاه حضرت علی(ع)، شکنجه‌گاه بلال و فریادگاه حضرت مهدی(عج).

وی با اشاره به مسئله عدالت و مساوات گفت: عدالت؛ پیشنماز باید عادل باشد. مساوات؛ نمازگزاران همه در یک صف هستند. این‌طور نیست که صف اول برای که، صف دوم برای که، صف سوم برای که. امام جماعت رابطه‌اش با همه مردم یکسان است. این‌طور نیست که رابطه امام جماعت با این آقا بیشتر و با آن آقا کمتر باشد. رابطه همه مردم با امام یکسان است.

این مفسر قرآن کریم بیان کرد: نماز انعطاف‌پذیر است؛ قانون خشک نیست. گاهی نماز را تندتر و گاهی نماز را کند می‌خوانیم که هر دو هم در مسائل تربیتی است. یک‌بار پیغمبر(ص) نماز را طولانی کرد. گفتند یا رسول‌الله نمازتان را طولانی کردید؟ پیامبر(ص) فرمودند بچه‌ها روی کمرم بازی می‌کردند، می‌خواستم بازی بچه‌ها به هم نخورد. یک‌بار دیگر نیز گفتند یا رسول‌الله نمازتان را تند خواندید، پیامبر(ص) فرمود یک بچه جیغ زد، من فهمیدم مادرش سر نماز است، زود خواندم که مادر برود و بچه را بغل کند. یعنی نماز انعظاف‌پذیر است و این خیلی مسئله مهمی است؛ می‌شود سوره‌ها را کم و زیاد کرد غیر از سوره حمد که ثابت است.

حجت‌الاسلام قرائتی اظهار کرد: نماز انسان را قانونمند می‌کند. این کلمه نه بیشتر، سه رکعت نه بیشتر، این طرف قبله، یعنی قانونی است. از هرج و مرج بیرون می‌آورد. نماز انسان را قانونمند می‌کند. توجه به قانون سیاسی است. توجه به رهبر معصوم سیاسی است. توجه به وحدت سیاسی است.