یک گزارش از آثار دینی که ثبت منقول شدند

فرهاد نظری، مدیرکل ثبت آثار تاریخی کشور در گفت‌و‌گو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) با اعلام خبر ثبت ملی 10 اثر منقول کشور به عنوان اولین آثار منقول به ثبت رسیده ایران، گفت: «قرآن عثمان بن حسین وراق غزنوی»، «قرآن نگل کردستان»، «قالی دستبافت شماره دو حسینیه  بیجار»، «منبر مسجد جامع ندوشن» و «ریتون هزاره پنجم ق. م  قره تپه قمرود» با شماره‌های ثبت یک تا پنج به ثبت ملی رسیده‌اند.

وی ادامه داد: همچنین «قرآن کوفی آستانه حضرت معصومه(س)»، «قرآن مجید سازمان میراث اصفهان»، «قرآن سلجوقی آستانه حضرت معصومه(س)»، « ضریح ایلخانی بقعه قیدار نبی(ص)» و « قرآن ایلخانی آستانه حضرت معصومه (س)» دیگر آثاری بودند که به ثبت ملی رسیدند.

نظری در خصوص فواید به ثبت رساندن آثار باستانی منقول در کشور گفت: ثبت ملی آثار موجب می‌شود دیگر این آثار در انحصار یک فرد قرار نداشته باشند و جنبه ملی پیدا کنند.

وی تشریح کرد: مثلاً اگر فردی یک قرآن نفیس داشته باشد اگر این قرآن به عنوان اثر ملی ثبت شود، فرد نمی‌تواند هر کاری با قرآن مورد نظر انجام دهد مثلاً آن را به خارج از کشور برده و بفروشد و ترجیحاً خود دولت باید آن اثر را خریداری کند و برای حفاظت از اثر تأمین هزینه کرده و اثر را مرمت و نگهداری کند ولو اینکه اثر متعلق به شخصیتی حقیقی باشد.

قطعاً بیش از یک میلیون اثر وجود دارد که باید ثبت ملی شود

نظری از اعمال مراقبت‌های قانونی برای آثار تاریخی که ثبت ملی شده‌اند نیز سخن گفت و عنوان کرد: بعد از 85 سال وقفه یکی از مهم‌ترین اقداماتی که صورت گرفت ثبت آثار منقول است که اولین اثر منقول نیز یک قرآن ارزشمند بود که به ثبت ملی رسید.

وی در پاسخ به این سؤال که چه تعداد اثر تاریخی در کشور وجود دارد که هنوز ثبت نشده است، گفت: در حال حاضر 400 هزار قلم شیء در موزه‌ها فهرست شده، که البته قطعاً بیش از یک میلیون اثر وجود دارد که باید ثبت ملی شود.

مدیرکل ثبت آثار تاریخی کشور در پاسخ به این مسئله که آثاری که در موزه هستند مورد مراقبت قرار می‌گیرند، در خصوص آثاری که در اختیار افراد قرار دارد چه اقداماتی انجام می‌دهید، گفت: برنامه‌ریزی ما برای ثبت همین آثار است و 10 اثر ثبت شده نیز عمدتاً آثاری هستند که خارج از موزه‌ها قرار دارند. ما تلاش می‌کنیم آثاری که در دست افراد و یا نهادهای دیگر هست اما به ارزش اثر واقف نیستند را ثبت‌ کنیم و همزمان آثار موزه‌ای را نیز به ثبت برسانیم.

وی تصریح کرد: ثبت ملی این آثار زمینه‌ای برای حمایت بیشتر و باقی ماندن این آثار در کشور هستند.

لازم به ذکر است، دولت در قانون حفظ آثار ملی مصوب آبان ۱۳۰۹ مجلس شورای ملی و نظام‌نامه اجرایی آن مصوب ۱۳۱۱ هیئت وزرا، موظف شده که آثار و اشیاء منقول را همانند آثار و اماکن غیرمنقول ثبت کند. ولی هیچ وقت این کار انجام نگرفت و هم‌اکنون بسیاری از قرآن‌های نفیس ایران به دلیل اینکه در مالکیت شخصی افراد قرار داشته و دولت نیز بودجه خریداری آن را تقبل نکرده است از ایران خارج شده و در موزه‌های شخصی مجموعه‌داران حاشیه خلیج فارس قرار دارد.