حال و هوای دانشکده الهیات 36 سال پس از شهادت استاد مطهری + عکس
گروه دانشگاه: در یکی از همین روزهای اردیبهشتی سال، در سی و ششمین سالگرد شهادت استاد شهید مطهری، میهمان دانشکده الهیات دانشگاه تهران شدیم؛ جایی که در سال‌های دور محل تدریس اساتیدی چون شهیدان مطهری و مفتح بوده است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، بعد از هماهنگی‌های بسیار سرانجام برای حضور در دانشکده‌ای که روزی شهید مطهری در آن تدریس داشته است، رخصت داده شد. کاغذی که رویش نوشته بود خیابان شهید مفتح، تقاطع خیابان شهید مطهری، راهنمای ما برای رسیدن به مقصد در یکی از همین روزهای اردیبهشتی سال بود. دانشگاهی که شهید مفتح در جلوی در ورودی آن توسط گروهک فرقان به شهادت رسیده است و شهید مطهری نیز از اساتید آن بوده است. آنچه می‌خوانید تجربه چند ساعت میهمانی در این دانشکده است.
تاریخچه
دانشکده الهیات دانشگاه تهران به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین دانشگاه‌های ایران در سال 1313 هـ.ش فعالیت خود را در محل مدرسه عالی سپهسالار (شهید مطهری) با نام دانشکده علوم معقول و منقول آغاز کرد. در ابتدا تنها سه رشته ادبیات عرب، علوم معقول و منقول در آن تدریس می‌شد. این دوره پنج سال به درازا کشید و درسال 1318 دانشکده تعطیل شد.
بار دیگر فعالیت دوباره دانشکده در سال 1321 در محل فرهنگستان با دو رشته علوم معقول و منقول از سرگرفته شد و به تدریج توسعه یافت، چنان که دو رشته دیگر به نام‌های زبان و ادبیات عرب و فرهنگ اسلامی بر آن افزوده شد. همچنین دو رشته معقول و منقول نیز در دوره دکتری دایر شد. در سال 1344 دانشکده علوم معقول و منقول به دانشکده الهیات و معارف اسلامی تغییر نام داد.
این دانشکده هم‌اکنون دارای هفت گروه آموزشی است؛ فقه و مبانی حقوق اسلامی، تاریخ تمدن اسلامی، فلسفه و حکمت اسلامی، علوم قرآن و حدیث، ادیان و عرفان، فقه شافعی و فلسفه دین. هم‌اکنون این دانشکده با 55 عضو هیئت علمی به ریاست حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمدرضا امام اداره می‌شود.
افرادی چون مرحومان بدیع‌الزمان فروزانفر، محمد محمدی، سیدمحمدکاظم عصار، سیدجلال‌الدین مجتبوی و نیز ابوالقاسم گرجی و علیرضا فیض در این دانشکده به تعلیم علوم اسلامی پرداخته‌اند. همچنین افرادی چون سیدمحمدحسین بهشتی، مرتضی مطهری، محمد مفتح و محمدجواد باهنر از جمله افرادی هستند که در این دانشکده پرورش یافته‌اند.
کتابخانه این دانشکده حدود ۱۰۰٬۰۰۰ جلد منبع چاپی در اختیار دارد و البته مسئولان دانشکده در حال حاضر در حال ساخت فضایی کتابخانه‌ای متناسب با این حجم از کتب هستند. دانشکده الهیات در هر رشته حدود 20 نفر پذیرش دارد. رشته‌های علوم قرآن، ادیان و عرفان، تاریخ، فقه، فقه شافعی و تاریخ اسلام، رشته‌های این دانشگاه هستند و هر سال حدود 100 تا 120 نفر پذیرش می‌شوند. همچنین تشکل‌های فعال دانشکده شامل انجمن اسلامی دانشجویان، انجمن اسلامی دانشجویان مستقل و بسیج است. از کانون‌ها نیز کانون قرآن و عترت و هنر و ادبیات فعال هستند.
بعد از گذر از درب دانشکده، در کل با فضای آرامی مواجه شدیم. چند دانشجو مشغول صحبت بودند. چند دانشجو به دنبال استادی در حرکت بودند و بعضی از دانشجویان هم مشغول مطالعه بودند.
برای اطلاع از کم و کیف فعالیت‌های فرهنگی که در این دانشکده انجام می‌شود به سراغ مسئولان انجمن‌های دانشکده رفتیم. علیرضا جاپلقی، دبیر انجمن اسلامی دانشکده الهیات دانشگاه تهران درباره فعالیت‌های این انجمن، گفت: انجمن اسلامی بیشتر به‌عنوان یک تشکل سیاسی شناخته می‌شود.
وی افزود: نشریه‌ای به اسم نشریه «منتقد» داریم که هر دو هفته یکبار منتشر می‌شود، شامل بخشی به نام روشنگری دینی است که بحث‌های مذهبی در آن دنبال می‌شود. به‌طور مثال بحث اخلاق در آن پیگیری می‌شود. بیشتر نوشته‌ها تحلیلی است و توسط دانشجویان نگاشته می‌شود.
دبیر انجمن اسلامی دانشکده الهیات دانشگاه تهران با اشاره به وضعیت فعالیت‌های قرآنی در این دانشکده، عنوان کرد: تقریباً فعالیت‌های قرآنی منحصر به کانون قرآن و عترت است. نشریه داخلی دارند و نمایشگاه کتاب برگزار می‌کنند. بسیج و کانون قرآن و عترت بیشتر از بقیه تشکل‌ها در این دانشکده فعال هستند.
وی در رابطه با همایش‌ها و نشست‌هایی که در این دانشکده برگزار می‌شود، عنوان کرد: همایش‌ها و نشست‌ها بیشتر سیاسی هستند. یکسری حلقه‌های مطالعاتی تشکیل شده و کارگاه روشنگری دینی نیز برپا می‌شود.
وی با اشاره به نقاط ضعف آموزشی، عنوان کرد: سرفصل دروس و مطالب خیلی کهنه است. نیاز به اصلاح اساسی وجود دارد. در درس فقه، سعید نظری توکلی شخصیت بسیار برحسته‌ای از نظر علمی حتی در خارج از کشور است. ایشان بسیار انسان به روزی هستند؛ مثلاً در زمینه پزشکی مثل ایشان کسی را نداریم که فقه پزشکی را کاملاً بررسی کرده باشند؛ حتی در مورد اسیدپاشی تا اتفاق افتاد روی آن کار کردند.
بنا بر این گزارش، بعد از تشکل انجمن اسلامی دانشجویان، تشکلی که به نظر فعال می‌رسید و چند نفر داخل اتاق مربوط به آن بودند، کانون قرآن و عترت بود. به سراغ فائزه فخانتی، مسئول این کانون در دانشکده الهیات دانشگاه تهران رفتیم. وی در رابطه با فعالیت‌های این کانون گفت: در حال حاضر نشریه‌ای با محوریت قرآن و تدبر در آن با عنوان محب داریم که هر دو هفته یک بار در روزهای سه‌شنبه منتشر می‌شود و تألیف خود دانشجویان است.
این دانشجوی کارشناسی علوم قرآن و حدیث همچنین در مورد سرفصل‌های دروس گفت: درس‌ها با هم خیلی متفاوت هستند. در مورد بعضی دروس، مشخص است که استادی که تدریس می‌کند در رابطه با آن خوب کار کرده است و در مورد بعضی دیگر هم نه، در واقع به اینکه چه استادی تدریس می‌کند، تفاوت پیدا می‌شود.
وی در پاسخ به این سؤال که کدام استاد مورد توجه دانشجویان است، افزود: استاد شادی نفیسی خوب درس می‌دهند و در درس مصطلح‌الحدیث کتابی دارند که در کل کشور کتاب درسی و همچنین مبنای کنکور است. برخی اساتید هستند که کتاب هم نوشتند و از نظر بار علمی خوب هستند اما زیاد از دانشجو فعالیتی نمی‌خواهند ولی از لحاظ منبع درسی خیلی خوب هستند.
فخانتی عنوان کرد: اینکه این رشته چقدر بازار کار داشته باشد بستگی به خود فرد دارد که اگر متکی به دانشکده باشد، اصلاً ندارد و در واقع تلف کردن عمر است. خوب است در کنار درس‌های دانشکده، مطالعه داشته باشد و یک کار دیگر هم انجام بدهند.
در ادامه علی‌اکبر اصولی، مسئول بسیج دانشجویی نیز در گفت‌وگو با ایکنا در رابطه با فعالیت‌های این تشکل دانشجویی، گفت: نشریه‌ای با نام صراط را منتشر می‌کنیم. در بحث‌های فرهنگی در مناسبت‌های مذهبی فعالیت‌های خاص داریم. جلسات مختلف با اساتید مختلف در رابطه با پروژه پیگیری تخصصی مسائل نظام و تحول در وحدت حوزه و دانشگاه را داریم.
وی همچنین در رابطه با وضعیت آموزشی گفت: بزرگترین ضعف این است که سرفصل‌ها خیلی کم است؛ واقعاً احساس می‌شود به قدری بحث‌ها راحت است که شاید اصلاً نیازی به تدریس استاد نباشد.
اصولی در پاسخ به اینکه گروه‌ها چقدر به دانشجویان ایده می‌دهند، گفت: شاید اگر دانشجویان خودشان بخواهند آنها حمایت کنند اما خودشان هیچ وقت ایده نمی‌دهند، انتظار هم از دانشجو می‌رود هم از آنها؛ ولی هیچ کدام از آنها ایده‌پرداز نیستند.
در این دانشکده نیز مانند فضاهای آموزشی دیگر، پایان‌نامه‌ها به راحتی در دسترس قرار نمی‌گیرند و ترجیح داده می‌شود جلسات دفاع، در سکوت برگزار شود.
این دانشکده جایی است که افراد سرشناس و اثرگذاری در آن رشد کرده و به ثمر رسیده‌اند، که شهید مطهری و شهید مفتح از بارزترین آنها هستند. اما غیر از چند عکس در محل شهادت شهید مفتح، هیچ یادمانی در سه ساختمان این دانشکده که شامل ساختمان آموزش، ساختمان قدیم و ساختمان جدید بود و هرکدام هم در چهار طبقه بنا شده‌اند، به چشم نمی‌خورد. همچنین هیچ کلاس، دفتر کار و یا وسایل شخصی از این افراد که انقلاب وام‌دار ایشان است در این دانشکده به‌عنوان یادبود قرار ندارد. در صحبت با حجت‌الاسلام امام، رئیس دانشکده معارف، وی در این باره گفت: در حال ساخت کتابخانه‌ای در دانشکده هستیم. تصمیم ما بر این است که یادمانی از شهید مطهری و همچنین یادمانی از شهید مفتح در آنجا قرار گیرد تا هر شخصی که وارد می‌شود متوجه شود که اینجا محل تدریس شهید مطهری و مشهد شهید مفتح بوده است.
