زبان شعر مذهبی برای کودکان سالم، فاخر و کودکانه باشد/ ویژگی‌های شعر مذهبی برای کودکان

مریم زرنشان، شاعر و نویسنده کودک ونوجوان استان همدان در گفت‌و‌گو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن‌(ایکنا) از همدان، بیان کرد: شعر مذهبی برای کودکان از نظر زبان باید کودکانه، سالم و فاخر باشد تا بچه‌ها را جذب کند، در اینجا هم نباید نقش تصویرگرها را نادیده گرفت یعنی باید از لحاظ تصویری گیرایی و جذابیت داشته باشد و نباید تنها بعد آموزشی داشته باشد بلکه در کنار آموزش هنری نیز باشد.

وی افزود: ما در جامعه اسلامی زندگی می‌کنیم به‌همین دلیل شعر مذهبی تأثیر خود را می‌گذارد، خواه ناخواه بچه‌های ما از همان دوران کودکی در بستری در دین و مذهب به‌دنیا می‌آیند و بعدها که بزرگتر می‌شوند رفتارهای مذهبی را می‌بینند مانند نیایش‌ و نماز یا مراسم‌ مذهبی که باعث می‌شود از همان دوران کودکی روح و سرشت آن‌ها با دین و مذهب عجین می‌شود.

زرنشان با تأکید بر اینکه نمی‌توان تأثیر رسانه‌ها را در عصر اطلاعات بر شکل‌گیری شخصیت کودکان و نوجوانان نادیده گرفت، عنوان کرد: به خصوص امروزه که کوچک‌ترین اطلاعات در کم‌ترین زمان ممکن از طریق فضاهای مجازی قابل دسترسی است و این کار نویسنده‌ها را بسیار مشکل می‌کند.

مسائل با کتاب و آموزه‌های دینی برای بچه‌ها بازگو شود

این نویسنده اظهار کرد: باید مسائل به وسیله شعر و کتاب و آموزه‌های دینی را برای بچه‌ها بازگو کنیم؛ همچنین، کودکان باید در عمل رفتارهای خوب و درست را ببینند به طور مثال بگوییم دروغ کار بدی است وقتی کودک این امر را در خانواده ببیند و بدی آن در او نهادینه نشده باشد، تأثیری ندارد به همین دلیل همچنین، باید گفت اولین بستر برای تربیت صحیح کودک خانواده‌ است، که باید آماده باشد.

وی اظهار کرد: هدف نویسنده نباید تنها گسترش شعر و تولیدات مذهبی باشد‌، بلکه باید در هر زمینه‌ای مثل شنیداری، دیداری و مکتوب کیفیت را نیز در نظر بگیریم، یعنی به صرف اینکه ما کمیت را بالا ببریم ولی از نظر کیفی  پایین باشد کوکان از آن اشعار زده می‌شوند، چون این کار، کاری آموزشی است و بار آموزشی به آن حاکم است، بلافاصله آن را پس می‌زنند یعنی جذابیت خاصی برای آن‌ها ندارد.

زرنشان تصریح کرد: اگر می‌خواهیم کاری کنیم که برای کودکان جذابیت داشته باشد ابتدا باید چهارچوب‌ها و قواعد درست را در شعر کودک بیاموزیم، که نخست تخیل است، یعنی نوشته باید خیال‌انگیز باشد و اینکه از کاری می‌خواهیم ارائه دهیم تصویر ذهنی داشته باشیم.

نوشتن برای کودکان سخت‌تر از مخاطبان بزرگسال است

وی گفت: نوشتن برای مخاطب کودک به مراتب سخت‌تر از نوشتن برای مخاطب بزرگسال است چون علاوه بر اینکه نویسنده باید بر حیطه نگارش تسلط کامل و اشراف داشته باشد، باید کودک درون خودش فعال باشد و دینا را از زوایه دید کودک ببیند نه‌اینکه جدا از کودکان با اندیشه بزرگسال کار را تحکیم کند.

وی ادامه داد: نویسنده کودکان باید اندیشه و زاویه دید خود را عوض کند یعنی با پنج حس خود کودکانه دینا و مسئل را ببیند و بچشد این خودش خیلی مؤثر است، در غیر این‌صورت نوشته کاری سطحی و خشک می‌شود و جذابیتی برای کودکان نخواهد داشت، نویسنده کودک باید با روان‌شناسی کودک نیز آشنا باشد و به صرف اینکه فقط از کلمات کودکانه و واژه‌های کودکانه استفاده کند نمی‌شود گفت کار یا شعر اثری کودکانه و ویژه آن‌ها است بلکه باید در همه زمینه‌ها اشراف داشته باشد.

کتاب‌های زرد کودکان با قیمت نازل ارائه می‌شود

این شاعر کودک همدانی اظهار کرد: بسیاری از کتاب‌های زرد در بازار وجود دارد که با قیمت‌های کمی نیز عرضه می‌شوند ولی وقتی کارشناسان این آثار را مورد نقد و بررسی قرار می‌دهند همه را رد و جزء کتاب‌های زرد قرار می‌دهند که متأسفانه خیلی هم زیاد شده است، این آسیب‌زاست هم به کودک هم به مؤلفه‌های بزرگسال و جامعه چون بعدها تأثیر آن‌ها در زندگی مشخص می‌شود. 

زرنشان اذعان کرد: باید خانوداه‌ها آگاه باشند که حتماً به کیفیت کتاب هم توجه کنند و تنها به خاطر قیمت به طرف خرید هر کتابی برای کودکانشان نروند، والدین می‌توانند فرزندان خود را در کتابخانه‌ها و مراکز کانون پرورشی فکری که در حال حاضر بسیار فعال هستند ثبت‌ نام کنند تا کودکان و نوجوانان از کتاب‌های استاندارد بهره‌مند شوند.

کودکان آشنا با مطالعه کتاب زرد را نمی‌پذیرند

وی گفت: در کانون پرورش فکری، کودکان وقتی با کتاب‌های استاندارد آشنا شوند، هم در محیط بسیار سالمی قرار می‌گیرند هم لازم نیست که خانواده‌ها هزینه‌های گزافی بپردازند و بعدها اگر کتاب زرد یا سطح پایینی به دستشان برسد متوجه سطح کیفی کار می‌شوند و آن اثر را پس می‌زنند زیرا بچه‌ای که با روش مطالعه درست و کتاب استاندارد آشنا شده است‌، کتاب‌های زرد برایش جایگاه و جذابیتی ندارد.

این نویسنده همدانی افزود: کتاب‌های زرد در حال حاضر کتاب‌هایی هستند که به صورت انبوه بدون کارشناسی و حتی از نظر امور تصویر‌سازی و کیفیت چاپ تولیدی کارشناسی بر این کتاب‌ها نظارت ندارد و این کتاب‌ها که به‌صورت انبوه تولید می‌شود کیفیت فدای کمیت شده، این آثار با تیراژ بسیار بالا و بدون کارشناسی به بازار عرضه می‌شوند و بعدها در جامعه بازتاب آن را می‌بینیم.

زرنشان اظهار کرد: از جمله کتاب‌های مناسب می‌توان به کتاب با دعای باران اثر غلامرضا بکتاش شاعر همدانی که کتاب برگزیده سال 88 نیز شده اشاره کرد، این کتاب سطح بسیار بالایی دارد و با مطالعه آن کخیال انگیزی و تصویر شاعرانه بودن آن را تمام در‌میابیم، یا کتابی از رحمان دوست شاعر برجسته کشور سوره‌های قرآن را به‌صورت منظوم به شعر درآورده که این کتاب نیز برای کودکان و نوجوانان مناسب است اسدالله شعبانی نیز در اثری به بازنویسی داستان‌های گلستان پرداخته این کتاب نیز از نظر حکمی و اخلاقی پند‌آموز است.