تفسیر قرآن به قرآن کنار زدن روایت نیست

به گزارش خبرگزاری بین المللی قرآن(ایکنا) حجت الاسلام عباسعلی روحانی امروز 31 اردیبهشت در سومین همایش بیداری قرآنی در تاریخ معاصر در پژوهشگاه امام خمینی تهران گفت: مرحوم آیت الله صادقی تهرانی یک عالم دینی، فقیه و اصولی و حدیث شناس، فیلسوف، متکلم بود و با بسیاری از فقها و اصولی ها، حدیث شناسان و فلاسفه اسلامی و متکلمان متفاوت بود و این تفاوت در درجه اول به این بر می گشت که او همه این علوم را به خط کرده و بر محور قرآن استوار ساخته بود.

وی ادامه داد: ایشان فقه خود را در درجه اول متاثر از قرآن و حدیث را با محوریت قرآن قابل قبول می دانست و هر تفسیری را در درجه اول به تفسیر قرآن به قرآن بر می گرداند.

روحانی تصریح کرد: یک نکته ظریف و کلیدی در تفسیر الفرقان ایشان وجود داشت که بسیاری از افرادی که با شعار تفسیر قرآن به قرآن مشی کرده به این نکته توجه نداشتند و آن این است که رفع ابهام یک آیه با آیه دیگر که برخی از تفاسیر قرآن به قرآن امامیه و اهل سنت با این روش عمل کرده اند روش مقطعی و بریده است که آیت الله صادقی هم بر آن نقدی دارد.

تفسیر نقاب را از چهره زیبای آیه برای فهم مقصود آیه بر می دارد

وی با بیان اینکه تفسیر نقاب را از چهره زیبای آیه برای فهم مقصود آیه بر می دارد، اظهار کرد: نکته ای که در روش استاد است این است که یک آیه برای رفع ابهام کارساز نیست و باید تمام آیاتی که به آن موضوع می‌پردازد را ببینیم و روح آیات را بیابیم و با پیدا کردن آن گوهر است که می‌توانیم به فهم آیه نایل شویم و این نکته‌ای است که بسیاری از مفسر آن قرآن به قرآن از آن غافل بوده‌اند.

روحانی بیان کرد: سنت در دیدگاه استاد نقش زیادی دارد و در نام کتاب تفسیر وی هم واژه سنت را آورده‌اند. ما به استاد می گفتیم نام کتابتان را الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن بگذارید تا نظم واژگانی حفظ شود ولی ایشان می‌گفت بگذارید تیتر بهم بخورد اما این نکته بماند که ما جز اهل بیت راهی به قرآن نداریم و من اگر ارادت ایشان را از نزدیک به اهل بیت ندیده بودم تصور می کردم این حرف ها شعار است ولی ما محبت ایشان به اهل بیت را در همه تفسیر الفرقان می بینیم.

وی با بیان اینکه علامه طباطبایی هم در استفاده از عترت داد سخن را به اوج رسانده و کوتاهی نکرده است، اظهار کرد: سه نفر در محبت به اهل بیت حالات عجیبی داشتند که یکی امام (ره) بود. لحن ملکوتی امام در هنگام خضوع و خشوع در حرم امام علی و خواندن زیارت امین الله مو به تن انسان راست می کرد. شخصیت دوم علامه امینی صاحب الغدیر بود که وقتی وارد عتبه نورانی می شد از تمام صورتش اشک جاری می شد و در همه وجودش ولایت امام موج می زد و شخصیت سوم آیت الله صادقی بود که حالاتش وقتی وارد حرم می شد دیدنی بود.

این استاد حوزه علمیه عنوان کرد: ایشان در تفسیرش بارها  و بارها به روایت ثقلین استناد کرده است و با زیبایی این کار را می کند. همچنین در بحث فقهی تامین، ایشان به روایات اهل سنت و شیعه توجه دقیقی کرده است که از جمله برجستگی های الفرقان است.

روحانی با اشاره به وصیت نامه امام خمینی بیان کرد: در آغاز وصیت نامه امام حدیث ثقلین آمده است که نکته ای کلیدی در آن است. امام فرمودند یک ثقل اکبر و یک ثقل کبیر داریم در حالی که استاد ما تعبیر ثقل اکبر و صغیر کرده اند که ادبیات امام ادب بیشتری دارد و من با آن موافق تر هستم و اگرچه این دو تعبیر در محتوا تفاوتی ندارد و قرآن معصوم بزرگتر و اهل بیت معصوم بزرگ است.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه امام خمینی عنوان کرد: پیامبر بارها بر این حدیث به ویژه در آخر عمر تاکید داشتند و سر آن این است که قرآن، معصوم صامت است باید آن را به نطق درآورید و هنری که در اسلام اتفاق افتاده ترکیب معصوم ناطق و صامت است.

وی گفت: تاثیر خواسته یا ناخواسته نفسانیات و اعتقادات انسان بر فهم یک متن، حتما واقعیت دارد ولی ما به هرمنوتیکی درباره قرآن اعتقاد داریم که می گوید موظفیم  پیام و برداشت اهل بیت از قرآن را پیاده کنیم.

وی تاکید کرد: این متن پیام دارد و ماتن درصدد رساندن این پیام است و همه فرق اسلامی وارد این متن می شوند و مطابق با مکتب و فکر خود به آیات استناد می کنند که نمونه آن جبری ها و مرجئه و تفویضی و ... هستند ولی پیامبر این متن باز را بست و اهل بیت را کنار آن قرار داد که اینها مفسران حقیقی هستند یعنی هر کس هر چه می خواهد بفهمد اما آن فهم را باید با فهم امام زمان و اهل بیت میزان کنند.

روحانی اظهار کرد: استاد ما آیت الله صادقی می فرماید امتیاز ثقل اکبر این است که متن قرآن تا روز قیامت باقی است ولی ثقل دیگر تا قیامت باقی نیست و مرگ دارد ولی این با برهان عقلی درست نیست زیرا وجود انسان کامل اگر در هر زمانی نباشد عالم باقی نمی ماند و این عقیده عرفای بزرگ اسلامی از جمله امام خمینی است.

این محقق افزود: اگر کسی جرئت کند بیش از صد حدیث رجعت را هم منکر شود که دارای تواتر معنوی است بنا نیست این سفره اهل بیت جمع شود و بعد از امام زمان هم رجعت دیگر امامان در کار است و وجود انسان کامل برچیده نمی شود.

روحانی بیان کرد: یکی از مهمترین مولفه های حفظ قرآن در انا انزلنا الذکر و انا له لحافظون، سخنگویی آن است و اگر قرار باشد مسیر فهم آن را هر کس با فهم اشتباه خود درگیر کند حفظ بودن زیر سئوال می رود لذا یکی از ارکان حفظ قرآن به این است که دائما فهم معصومی در کنار این متن وجود داشته باشد بنابراین اگر قرار است متن تا قیامت باشد باید فهم انسان کاملی هم در کنار آن باشد.

وی تاکید کرد: من معتقدم 50 سال دیگر ارزش این تفسیر روشن خواهد شد و هنوز فضایی که به ظلم برای شخصیت ایشان شکل گرفت سایه بر آثار او گذاشته است و اگر این فضا برطرف شود ارزش این تفسیر خودش را نشان خواهد داد زیرا ایشان عشق به قرآن و ارادت به اهل بیت (ع) را باز کرده است و این تاثیر به تدریج در آینده بیشتر مشخص خواهد شد.

ما در غیبت ایشان بی تقصیر نیستیم

وی ادامه داد: این مقدار کج روی هایی که اکنون هم در فهم قرآن اتفاق می افتد به دلیل کوتاهی دست ما از امام عصر است و آن هم تقصیر خودمان است زیرا ما در غیبت ایشان بی تقصیر نیستیم زیرا تفکر انحرافی وجود دارد که در انتظار دست روی دست بگذاریم تا امام زمان خودش بیاید و همه چیز را درست کند این فرهنگ حتما غلط است در صورتی که انتظار فعال درست است نه انتظار منفعل. برادران باید به قرآن برگردیم و زمینه را برای ظهور فراهم کنیم. البته تفکر خشونت گرایی که می گوید آقا می آید و می کشد غلط و آلوده کردن اهل بیت است.

اساس کار رحمانیت است

روحانی اظهار کرد: پیام قرآن پیام رحمت به همه بشریت است و چقدر خشونت به نام اسلام می کنند امام پرچم الیوم الیوم المرحمه را در دست دارد و مانیفست حکومتش مرحمت است و تابلوی اسلام بسم الله الرحمان الرحیم است. البته یک جاهایی هم غضب است اما اساس کار رحمانیت است و امام زمان با تنبلی ما نمی آید.