احساس نیایش‌گری در انسان/۱۶۰ دعا و نیایش در قرآن وجود دارد
گروه فعالیت‌های قرآنی: در قرآن کریم حدود ۱۶۰ دعا و نیایش وارد شده است.اگر کلاس‌های دانشگاه و مجامع قرآنی ما سرشار از این مفاهیم باشد و مطمئن باشیم که این‌ها ریشه‌های فطری نماز است و هرچه این ریشه‌ها تقویت شود، کیفیت نمازهای مردم ما الهی‌تر، معنوی‌تر و عمیق‌تر می‌شود.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از لرستان، انسان برترین و پیچیده‌ترین مخلوق هستی است و جهان و امکاناتش در اختیار اوست؛ اما این موجود برتر در حرکت خود به‌سوی کمال با نیازها و احتیاجات محاصره شده است. آیا این نیازها را با که در میان بگذارند؟ از که طلب کند؟ دیگران نیز هم‌چون او نیازمندند و کاری از دستشان ساخته نیست.
در فطرت او روزنه امیدی است که او را به سرچشمه بی‌نیازی می‌کشاند و او خدای مهربان است عزیزترین بندگان خدا پیامبران و اولیاء هستند که وقتی قصه آنان را در قرآن می‌خوانیم هرجا که نیازمند می‌شوند، دست نیاز خود را به سوی خدای خود بلند می‌کردند و با امید به استجابت نیاز خود را با او در میان می‌گذاشتند.
واژه صلاة به‌معنای نیایش و دعاست براساس آیات قرآن، نماز در تمام ادیان وجود داشته و جوهره نماز، نیازخواهی و نیایش‌گری با خدایی است که انسان را دوست دارد و به او مهر می‌ورزد.
وقتی انسان با نیازی روبه‌رو می‌شود که توان رفع نیاز خود را ندارد، پیامهایی دریافت می‌کند مانند در جست‌وجوی کسی است که نیاز او را بشناسد و قدرت رفع نیاز او را داشته باشد، در جست‌وجوی کسی است که بر او منت نگذارد و او را دوست بدارد، در جست‌وجوی کسی است که در برابر این رفع نیاز طلب کاری نکند، وقتی چنین کسی را پیدا کرد، دوست دارد نیازش را به زبان جاری کند و آن‌گاه که نیازش برطرف شد دوست دارد در برابر او اعلام کوچکی کند.
برای پرورش احساس نیایش‌گری چه‌کاری انجام دهیم
با آشنایی با نیایش‌های انسان‌های بزرگ این احساس را در خود پرورش دهیم، به دنیای روحی پیامبران و اولیاء وارد شویم و دعاهای آنان را مرور کنیم، در این صورت حس حقیقی در ما تقویت می‌شود ابتدا به سراغ قرآن و آن‌گاه به تماشای اولیاء و ائمه می‌رویم و این الگوهای نیایش‌گری را درس زندگی قرار می‌دهیم.
نیایش‌های قرآنی
در قرآن کریم حدود 160 دعا و نیایش وارد شده است.اگر کلاس‌های دانشگاه ما و مجامع قرآنی ما سرشار از این مفاهیم باشد و مطمئن باشیم که این‌ها ریشه‌های فطری نماز است و هرچه این ریشه‌ها تقویت شود، کیفیت نمازهای مردم ما الهی‌تر، معنوی‌تر و عمیق‌تر می‌شود. در حدیث آمده است که یکی از راه‌های شناخت انسان‌ها، مطالعه نیایش‌های آن‌هاست و این‌که ببینیم چه ذکرهایی را در خلوت و تنهایی خود زمزمه می‌کند.بعضی از نیازهای حقیقی خود غافلند و به نیازهای کاذب آنی و زودگذر رو آورده‌اند.
مطالعه این آیات نیازهای حقیقی را به ما نشان می‌دهد، چیزی که ابراهیم بزرگ از خداوند خواست، نیازی که نوح پیامبر از خدا درخواست کرد، موسی کلیم‌الله و عیسی روح‌الله طلب کرده و مریم پاک و یوسف صدیق به سمت آن دست نیاز بلند کرده و ... . امام حسن مجتبی(ع) به یکی از یارانش توصیه کرده و فرمود: به سراغ عاهای قرآن برو و آن‌ها را دستور کار خود قرار ده.
دعای آدم و هوا
خداوند در آیه 23 سوره مبارکه اعراف آورده است که آدم و هوا در طلب مغفرت و بخشش از خداوند متعال چنین می‌گویند: «قَالاَ رَبَّنَا ظَلَمْنَا أَنفُسَنَا وَإِن لَّمْ تَغْفِرْ لَنَا وَتَرْحَمْنَا لَنَکُونَنَّ مِنَ الْخَاسِرِینَ؛ گفتند پروردگارا ما بر خویشتن ستم کردیم و اگر بر ما نبخشایى و به ما رحم نکنى مسلما از زیانکاران خواهیم بود».
همچنین در آیه 117 و 118 سوره مبارکه شعراء آمده است که حضرت نوح برای نجات خود و مؤمنان چنین دعا می‌کند که؛ « قَالَ رَبِّ إِنَّ قَوْمِی کَذَّبُونِ(117)؛ فَافْتَحْ بَیْنِی وَبَیْنَهُمْ فَتْحًا وَنَجِّنِی وَمَن مَّعِی مِنَ الْمُؤْمِنِینَ (118)؛ گفت پروردگارا قوم من مرا تکذیب کردند(117)؛ میان من و آنان فیصله ده و من و هر کس از مؤمنان را که با من است نجات بخش(118)».
و در آیات 26 و 27 سوره مبارکه نوح آمده است که حضرت نوح(ع) در دعا برای هلاکت کافرانی که مردم را گمراه می‌کنند می‌فرماید: «وَقَالَ نُوحٌ رَّبِّ لَا تَذَرْ عَلَى الْأَرْضِ مِنَ الْکَافِرِینَ دَیَّارًا، إِنَّکَ إِن تَذَرْهُمْ یُضِلُّوا عِبَادَکَ وَلَا یَلِدُوا إِلَّا فَاجِرًا کَفَّارًا؛ و نوح گفت پروردگارا هیچ کس از کافران را بر روى زمین باقی مگذار؛ چرا که اگر تو آنان را باقى گذارى بندگانت را گمراه می‌کنند و جز پلیدکار ناسپاس نزایند».
در آیه 28 سوره مبارکه نوح آمده است که آن حضرت برای بخشش برای مؤمنین و نابودی برای کافران این‌چنین دعا می‌کند که؛ « رَبِّ اغْفِرْ لِی وَلِوَالِدَیَّ وَلِمَن دَخَلَ بَیْتِیَ مُؤْمِنًا وَلِلْمُؤْمِنِینَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَلَا تَزِدِ الظَّالِمِینَ إِلَّا تَبَارًا؛ پروردگارا بر من و پدر و مادرم و هر مؤمنى که در سرایم درآید و بر مردان و زنان با ایمان ببخشاى و جز بر هلاکتستمگران میفزاى» و در دعا برای انتقام از دشمن در آیه 10 سوره قمر می‌فرماید: «فَدَعَا رَبَّهُ أَنِّی مَغْلُوبٌ فَانتَصِرْ؛ تا پروردگارش را خواند که من مغلوب شدم به داد من برس».
همچنین در قرآن کریم دعاهایی آورده شده است که از زبان حضرت ابراهیم بیان شده یکی از آن‌ها این است که آن حضرت در آیه 83 سوره مبارکه شعراء در رابطه با علم و دانش می‌گوید: « رَبِّ هَبْ لِی حُکْمًا وَأَلْحِقْنِی بِالصَّالِحِینَ؛ پروردگارا به من دانش عطا کن و مرا به صالحان ملحق فرماى».
و در رابطه با دعا مغفرت برای ناپدری در آیه 86 سوره مبارکه شعراء آمده است که حضرت ابراهیم در این رابطه می‌فرماید: «وَاغْفِرْ لِأَبِی إِنَّهُ کَانَ مِنَ الضَّالِّینَ؛ و بر پدرم ببخشاى که او از گمراهان بود» و در آیه 128 سوره مبارکه بقره در رابطه با دعا برای تسلیم خداوند بودن چنین آمده است که «رَبَّنَا وَاجْعَلْنَا مُسْلِمَیْنِ لَکَ وَمِن ذُرِّیَّتِنَا أُمَّةً مُّسْلِمَةً لَّکَ وَأَرِنَا مَنَاسِکَنَا وَتُبْ عَلَیْنَآ إِنَّکَ أَنتَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ؛ پروردگارا ما را تسلیم فرمان خود قرار ده و از نسل ما امتى فرمان‌بردار خود پدیدآر و آداب دینى ما را به ما نشان ده و بر ما ببخشاى که تویى توبهپذیر مهربان».
در بین این 160 دعا و نیایش دعاهایی مشاهده می‌شود که به حضرت لوط، حضرت سلیمان، دعای سپاهیان طالوت، حضرت یوسف، حضرت یونس، اصحاب کهف، حضرت شعیب، حضرت موسی، بنی‌اسرائیل، آسیه همسر فرعون، حضرت زکریا، حنه مادر حضرت مریم، حضرت عیسی، حواریون حضرت عیسی، مجاهدان مسلمان، برادران خسارت دیده، مسیحیان تازه مسلمان شده، مستضعفان ستم‌دیده، فرشتگان، خردمندان، پرهیزکاران، مؤمنان راستین، دانشمندان، مهاجران و انصار، چهل ساله‌ها، عبادالرحمن، مؤمنان در قیامت، اعل اعراف، اهل جهنم، اهل بهشت، دعای دو گروه از مردم یعنی کسانی که فقط دنیا را می‌خواهند و کسانی‌که هم دنیا و هم آخرت را می‌خواهند و پیامبر اکرم(ص) نسبت داده می‌شوند.
ازجمله دعاهای پیامبر اکرم این است که در آیه 80 سوره مبارکه اسراء آمده است که پیامبر اکرم(ص) در دعا برای ورود و خروج درست در کارها می‌فرماید: «وَقُل رَّبِّ أَدْخِلْنِی مُدْخَلَ صِدْقٍ وَأَخْرِجْنِی مُخْرَجَ صِدْقٍ وَاجْعَل لِّی مِن لَّدُنکَ سُلْطَانًا نَّصِیرًا؛ و بگو پروردگارا مرا در هر کارى به طرز درست داخل کن و به طرز درست خارج ساز و از جانب خود براى من تسلطى یارىبخش قرار ده».
همچنین در آیه 118 سوره مبارکه مؤمنون آماده است که پیامبر اکرم(ص) در دعای طلب مغفرت و رحمت چنین می‌فرماید: «وَقُل رَّبِّ اغْفِرْ وَارْحَمْ وَأَنتَ خَیْرُ الرَّاحِمِینَ؛ و بگو پروردگارا ببخشاى و رحمت کن که تو بهترین بخشایندگانى».
