حجتالاسلام والمسلمین حسین علویمهر عضو هیئت علمی جامعةالمصطفی(ص) العالمیة قم در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) از خوزستان، پیرامون صفت خدای متعال؛ «یا باسط الیدین بالرحمة» اظهار کرد: یکی از صفات پروردگار متعال که به عنوان یک باب بسیار ارزشمند در دین مطرح است، صفت رحمت الهی است.
وی گفت: در قرآن کریم این صفت 113 بار در عبارت «بسمله» در آغاز سورهها و یک بار در سوره نمل نیز بیان شده است. در مجموع 114 بار واژه رحمان و رحیم تنها در عبارت «بسمله» تکرار شده است؛ به جز تعبیرات دیگر در آیات مختلف به ویژه در سوره مریم که سوره رحمت الهی است و بارها کلمه رحمت در این شوره ذکر شده است.
علویمهر با بیان اینکه قرآن کریم عنایت ویژهای به این صفت الهی دارد، گفت: واژه رحمت بر عطوفت، مهربانی و محبت وعنایت پروردگار متعال نسبت به بندگان دلالت میکند. گرچه خداوند هم رحمت دارد هم غضب؛ اما این آیات نشان میدهد رحمت الهی گستردهتر و مقدم بر غضب الهی است.
این مدرس حوزه و دانشگاه ادامه داد: صفت «یا باسط الیدین بالرحمه» (ای کسی که دو دست خود را به رحمت گستراندهای) کنایه از رحمت گسترده الهی است. به عبارتی رحمت خدا در همه جا هست و گسترده است. یک رحمت عام وجود دارد که براساس آن خداوند به همه موجودات عنایت ویژه دارد؛ نسبت به همه آنها ترحم دارد، به همه موجودات رزق میدهد، آنها را تربیت میکند و همه انسانها اعم از انسانی که به خدا شرک میورزد و انسانی که خدا را نمیپذیرد مورد نظر رحمت خداوند قرار دارند، خداوند رزق و روزی آنها را میدهد، در عالم تکوین تربیت جسمانی میکند، به آنها عقل و فطرت و قوه شناخت داده است؛ گرچه آنها ممکن است از این رحمتها درست استفاده نکنند که در این صورت کوتاهی از خود آنها است.
عضو هیئت علمی جامعةالمصطفی(ص) العالمیة قم گفت: بنابراین واژه رحمن دلالت بر گستردگی رحمت الهی دارد که نشانههای آن همین اموری است که در زندگی مشاهده میکنیم؛ مانند سلامتی که خداوند به انسان داده(چشم، گوش، زبان، اعضای بدن و اینکه انسان میتواند زندگی سالمی داشته)، عقل، قدرت تشخیص، پیامبران و کتبی که برای هدایت ما فرستاده شدهاند. مصادیق رحمت گسترده الهی هستند.
علویمهر تصریح کرد: اینکه برخی از انسانها در زندگی از مشکلاتی رنج میبرند جنبههای دیگری از رحمت الهی است؛ چنانکه شاعر در این باره سروده است:
خدا گر زحکمت ببندد دری
ز رحمت گشاید در دیگری
وی با بیان اینکه همه انسانها مشمول مهربانی خداوند هستند، گفت: رحمت خداوند مقدم بر غضب اوست: «یا من سبقت رحمته غضبه» (ای کسی که رحمتش بر غضبش مقدم است). بنابراین همه موجودات و انسانها اعم از مسلمان و غیرمسلمان، از رحمت گسترده الهی برخوردار هستند.
این مدرس حوزه و دانشگاه خاطرنشان کرد: رحمت دیگر خداوند بر انسان، رحمت خاصه است که ویژه مؤمنان است و با واژه رحیم از آن یاد میشود. این رحمت هم در آخرت نمود دارد که خداوند در آن عنایت ویژهای نسبت به مؤمنان دارد و هم در دنیا ابزار هدایت یا فضل الهی بیشتر شامل حال مؤمنان میشود، چون مؤمنان گامهای بیشتری در اطاعت خدا برمیدارند از این رو خداوند نیز رحمت بیشتری شامل حال آنها میکند.
علویمهر افزود: آیه «وَرَحْمَتِی وَسِعَتْ کُلَّ شَیْءٍ فَسَأَکْتُبُهَا لِلَّذِینَ یَتَّقُونَ وَیُؤْتُونَ الزَّکَاةَ وَالَّذِینَ هُم بِآیَاتِنَا یُؤْمِنُونَ؛ و رحمتم همه چیز را فرا گرفته است و به زودى آن را براى کسانى که پرهیزگارى مىکنند و زکات مىدهند و آنان که به آیات ما ایمان مىآورند مقرر مىدارم»(اعراف، 156) بیانگر این است که رحمت خداوند همه چیز را دربر میگیرد اما برای افرادی که تقوی پیشه میکنند به صورت خاص است.
عضو هیئت علمی جامعةالمصطفی(ص) العالمیة قم با تأکید بر لزوم توجه به نشانههای رحمت خداوندی در زندگی گفت: این توجه باعث میشود به رحمت الهی پی ببریم که غالب مردم از این مسئله غفلت دارد. هر چه توجه به اطراف بیشتر باشد توجه به خداوند متعال نیز بیشتر خواهد شد. آنچه که پیرامون ما وجود دارد از خانواده، دوستان، جهان طبیعت، مصداقهایی از رحمتهای الهی هستند و غفلت از آنها باعث میشود نسبت به رحمت الهی بی توجه باشیم.