نگاهی به آئین‌های سنتی-مذهبی استان مرکزی در ماه مبارک رمضان

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از استان مرکزی، ماه مبارک رمضان رو به پایان است، ماهی که سرتاسر آن دربردارنده آداب و فرهنگ خاص خود است و تمام مسلمانان به روش‌های مختلف فرهنگی و تنها با هدف قرب الهی و بالا بردن معنویت تمام تلاش خود را به کار می‌گیرند.

هر منطقه‌ای در ایران اسلامی در این ایام آداب خاص خود را دارد آئین‌های سنتی که برخی به فراموشی سپرده شده‌اند و البته تعداد کمی نیز هرچند با تغییرات جزئی همچنان به حیات خود ادامه می‌دهند، و اما استان مرکزی نیز از قاعده مستثنی نیست در ایام پر فیض رمضان آداب و رسومی دارد که برخی از آنها با دیگر مناطق و اقوام مشترک و برخی نیز خاص استان است؛ از رسوم متداول این استان «پیشواز» رفتن است که فرد معمولاً بنا به توان جسمی و روحی خود  قبل از شروع ماه مبارک چند روزی را به استقبال می‌رود.

مراسم ویژه‌ای به نام «کلوخ اندازان» در میان خانواده‌های شهرستان فراهان  در گذشته رسم بوده که معمولا در آخرین روز ماه شعبان انجام می‌شده و  دراین آئین، بزرگ هر فامیل، اغلب به عنوان عصرانه آش رشته تدارک می‌دید و با جمع کردن خویشان دور هم، به میمنت و مبارکی آمدن ماه میهمانی خدا جشن کوچکی را برگزار می‌کردند.

مراسم «اهو اهو» نیز از سنت‌های دیرینه‌ای است که در شهرستان‌های استان به ویژه در روستای خورهه از توابع شهرستان محلات در شامگاه چهاردهم ماه مبارک همزمان با شب ولادت امام حسن مجتبی(ع) برگزار می‌شود که براساس این سنت  با تاریک شدن هوا نوجوانان و کودکان در دسته‌های مجرا به در خانه‌ها می‌روند و یکی از اعضای گروه که از همه بزرگتراست با صدای بلند اشعاری را می‌خواند و دیگران با صدای بلند "اهواهو" می‌کنند.

معمولاً این گروه‌ها به منازلی می‌روند که دارای فرزند خردسال پسر باشند و وقتی که اشعار خوانده شد ، پسر کوچک خانواده مقداری آجیل و تنقلات برای اعضای گروه می‌آورد و اگر پسر خانواده با تأخیر اقدام به آوردن تنقلات کند این گروه اشعارشان را که حالتی فولکلور دارد تکرار می‌کنند.

از دیرباز طبخ انواع شیرینی‌های خانگی نظیر «زولبیا و گوش فیل» و «فتیر» توسط زنان کدبانو استان مرسوم بوده و این خوراکی‌ها به عنوان بخشی از طعام زینت بخش سفره‌های افطاری روزه‌داران استان مرکزی است به ویژه فتیر که از سوغات مخصوص اراک نیز به شمار می‌رود.

یکی از آداب رایج در استان مرکزی بردن «شب افطاری» برای نوعروس عقد کرده است که در یکی از روزهای ماه رمضان، خانواده داماد از خانواده عروس می‌خواهد که برای افطار غذایی  آماده نکند و با مهیا کردن طبقی از غذا، شیرینی، زولبیا و یک هدیه مخصوص به منزل عروس می‌روند.

لیالی قدر نیز مردم استان مرکزی مانند تمام نقاط ایران اسلامی جامه سیاه برتن می‌کنند و تا سحر به عبادت در مساجد، تکایا، منازل می‌پردازند، همچنین آئین «الم ترانی» از جمله مراسم سنتی و مذهبی کهن است که در ماه مبارک رمضان در شهرستان ساوه برگزار می‌شود، این مراسم در شب‌های پایانی ماه مبارک رمضان به ویژه آخرین چهارشنبه این ماه بعد از اقامه نماز مغرب و عشاء توسط عده‌ای ازجوانان و نوجوانان برگزار می‌شود که شرکت‌کنندگان دراین آئین که تعدادشان به حدود ‪ ۱۰‬نفر می‌رسد با اجتماع در مقابل خانه‌های خویشان و همسایگان به اجرای این برنامه می‌پردازنند.

آنها با صدای بلند اشعاری سرمی‌دهند و درادامه نام یکی ازفرزندان خانه‌ای که در مقابل آن اجتماع کرده‌اند را به نیکی ندا می‌دهند، جوانان و نوجوانان شرکت‌کننده در مراسم«الم ترانی» آنگاه با ذکر این عبارت که «یا ثواب ، یا جواب» برای گرفتن انعام از صاحب خانه به انتظار می‌ایستند، دراین مرحله صاحب خانه با خوشرویی و گشاده دستی و تقدیم شیرینی و تنقلات و احیاناً وجه نقد از جوانان و نوجوانان شرکت‌کننده در مراسم به گرمی پذیرایی می‌کند.

البته این احتمال هم وجود داد که یکی از فرزندان آن خانه به پشت بام رفته و با ریختن یک سطل آب روی اجراکنندگان مراسم از آنها پذیرایی کند، در بسیاری از مناطق استان از جمله فراهان و شازند هنوز هم  سنت اذان گویی بر بام رواج دارد و کسانی که دارای صدایی خوش هستند با قرائت اذان و مناجات حال و هوایی روحانی را برای روزه‌داران فراهم می‌کنند، همچنین مراسم عید فطر با حضور چشمگیر مردم استان برگزار می‌شود و در روستاها نیزبزرگان با حاضر شدن در محل اقامت روحانی روستا، او را با سلام و صلوات تا مسجد روستا مشایعت می‌کنند.