«قرائت احسن» چگونه حاصل می‌شود؟
گروه فعالیت‌های قرآنی: قاری بین‌المللی قرآن اظهار کرد: برای ارائه یک قرائت احسن، سه عامل قاری، مستمع و فضای تلاوت اهمیت دارند که هر سه مورد باید کاملا با هم پیش بروند.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) منصور قصری‌زاده، در برنامه تلویزیونی و زنده «گفت‌وگوی جمعه اخبار قرآنی» که از شبکه قرآن سیما پخش شد با اشاره به فرمایشات مقام معظم رهبری در جمع قرآنیان که در طلیعه ماه مبارک رمضان انجام شد، اظهار کرد: اینکه بالاترین مقام نظام جمهوری اسلامی ایران نسبت به مباحث قرآنی و تلاوت معنامحور تا این اندازه توجه داشته باشند بسیار عبرت‌آموز است و توجه قاریان، حافظان، اساتید و دست‌اندرکاران را به موضوعات و فعالیت‌های قرآنی بیشتر می‌کند.
قصری‌زاده در ادامه گفت: رهبر معظم انقلاب در فرمایشات خود همواره بر اهمیت صوت و لحن زیبا و قرائت اصولی تأکید داشته‌اند و البته در کنار توجه به صوت و لحن و قرائت اصولی، کلیدواژه سخنرانی‌های ایشان همواره عمل به قرآن بوده است.
وی با بیان اینکه برای رسیدن به تلاوت معنامحور باید ابتدا ببینیم تلاوت معنامحور چیست؟ افزود: اگر بخواهیم هدف از تلاوت قرآن را بیان کنیم آنچه از آیات و روایات بر می‌آید، اطاعت امر الهی، تقرب و کسب رضای الهی، کسب ثواب، فهم و تدبر و عمل به قرآن است به این معنی که تلاوتی که از سوی قاری انجام می‌شود باید هم بر روی قاری و هم بر روی مستمع تأثیرگذار باشد.
این قاری بین‌المللی عنوان قرآن کرد: اگر خود قاری از فضای قرآنی و قرائت قرآن تأثیر نگرفته باشد به طور طبیعی نمی‌تواند این تأثیرگذاری را داشته باشد؛ اگر قاری قرآن دارای ویژگی‌های لازم از نظر ظاهری و باطنی نباشد تلاوت تأثیرگذاری هم نخواهد داشت.
وی با تأکید بر اینکه باید به هدف قرائت و تأثیرگذاری آن توجه داشته باشیم، اظهار کرد: اگر بخواهیم اهداف قرائت قرآن را محقق کنیم باید ببینیم چه عواملی در تأثیرگذاری بر روی قاری و مستمع مؤثر است. در ابلاغ پیام و در یک گفت‌وگوی کلامی سه عامل را اساتید علوم ارتباطات توجه دارند که اولین، گوینده، دومین، شنونده و سومین، فضا و محیط است که گوینده و شنونده در آن قرار می‌گیرند و آنجاست که پیام انتقال پیدا می‌کند.
قصری‌زاده یادآور شد: اگر سه عامل گوینده، شنونده و فضا و محیط در قرائت قرآن با هم تجمیع شود به طور طبیعی تأثیرگذاری کلام خود را بیشتر می‌کند.
رشته تخصصی هنر قرائت در دانشگاه‌ها ایجاد شود
وی در این بخش از سخنان خود عنوان کرد: برای این فرمایشات مقام معظم رهبری در خصوص ارائه یک قرائت جامع و کامل از سوی قاریان محقق شود نیازمند این است که اساسا این موضوع از طریق دانشگاه‌ها به صورت آکادمیک مورد توجه قرار گیرد و یک رشته تخصصی برای هنر قرائت در دانشگاه‌ها ایجاد شود؛ چرا که اگر بخواهیم خیلی تجربی به آن نگاه کنیم به این دلیل که علمی نیست بعد از مدتی دستخوش تغییراتی می‌شود اما اگر علمی نگاه کردیم و محققان روی آن کار کردند و قرائت قرآن را به عنوان یک هنر اصیل مورد بررسی قرار دادند در آن صورت شرایط لازم برای ارائه یک قرائت برتر را ارائه می‌کنند.
حافظ کل قرآن کریم در قیاس قاریان ایرانی با قاریان مصری گفت: هرچند که در کشور مصر رشته قرائت وجود دارد اما قاریان و اساتید برجسته مصری از طریق دانشگاه‌ها و تحصیلات آکادمیک قاری قرآن نشدند؛ چرا که شرایط آنها با شرایط ما کاملا تفاوت داشته و زبان مادری آنها زبان عربی است اما زبان مادری قاریان ایرانی عربی نیست پس کار آنها سخت‌تر است که این فاصله و تفاوت باید به صورت علمی پر شود.
وی ادامه داد: اگر بخواهیم برای قرائت قرآن و تلاوت احسن مثال‌های عینی بزنیم به نظر بنده یکی از بهترین قرائت‌هایی که در تاریخ وجود دارد قرائت مرحوم استاد عبدالباسط محمد عبدالصمد است و ایشان قرائت بسیار شاخصی در کاظمین داشته است که این قرائت یک قرائت ماندگاری شده است.
قصری‌زاده اضافه کرد: اگر بخواهیم شرایط این قرائت که توسط مرحوم عبدالباسط در کاظمین را بررسی کنیم مشاهده می‌کنیم استادی که قرائت کرده استادی مسلط به علوم و فنون قرائت است و به صورت تجربی نیز کاملا مسلط بر اجرا است و محیط هم بسیار آماده بوده است و مستمع نیز همزبان بوده است؛ چنین قرائتی تأثیر بسزایی بر روی مخاطبان و مستمعین می‌گذارد.
مستمع نیز باید آمادگی پذیرش تلاوت را داشته باشد
وی در خصوص ارائه تلاوت معنامحور و تأثیرگذاری بیشتر این تلاوت‌ها بر روی مستمعین، گفت: هرچند که قاری قرآن نقش بسزایی در ارائه تلاوت معنامحور دارد اما مستمع نیز باید آمادگی پذیرش را داشته باشد که در این میان رسانه‌ها و متولیان امور قرآنی و فرهنگی دارند و وظیفه دارند که اطلاعات قرآنی و دینی جامعه را ارتقا داده و انگیزه لازم برای یادگیری زبان عربی را در جامعه ایجاد کنند. زبان عربی باید زبان دوم در کشور ما باشد و مردم هر چه بیشتر باید با این زبان آشنا شوند.
این قاری بین‌المللی قرآن با عنوان این مطلب که قاری که خودش به متن آیه باور داشته باشد و سعی کند مفاهیم را انتقال دهد، می‌تواند تأثیرگذاری خوبی بر روی مخاطب داشته باشد، گفت: قاری قرآن هر چه بیشتر عامل باشد، مستمع هم آماده باشد و محیط هم آماده باشد بیشترین تأثیرگذاری را خواهد داشت، مصداق عینی آن در کشور خودمان اتفاق افتاد که مربوط به قرائت معروف و ماندگار استاد اللیثی در دانشگاه افسری امام علی(ع) بود.
قصری‌زاده در بخش دیگری از سخنان خود درباره تأثیرات حفظ قرآن در ارائه یک تلاوت معنامحور عنوان کرد: یکی از شرایطی که تلاوت احسن را ایجاد می‌کند تسلط قاری بر کلمات و عباراتی است که تلاوت می‌شود؛ اگر قاری قرآن آیات را حفظ باشد بخشی از تمرکز که چشم است را حذف کند از اینکه حواسش پرت شود به طور طبیعی می‌تواند قرائت بهتری داشته باشد.
وی ادامه داد: هرکس که حافظ قرآن می‌شود انس او با قرآن بیشتر می‌شود که اگر این اتفاق بیافتد انس با قرآن کم‌کم کمک می‌کند تا تلاوت معنامحوری هم داشته باشد.
این حافظ کل قرآن عنوان کرد: بنده در قرائت‌های خود سعی می‌کنم تا جایی که امکان دارد به موضوع تلاوت احسن و تلاوت معنامحور توجه داشته باشم و زمانی که در جلسه قرآنم، بچه‌ها قرائت می‌کنند همواره به آنها توصیه و تأکید می‌کنم که به بحث القای معانی نیز توجه داشته باشند.
قرائت معنامحور در جلسات قرآن باید فراگیر شود
وی با بیان اینکه بحث قرائت معنامحور در جلسات قرآن باید فراگیر شود، گفت: هرچند که اکثر اساتید قرآن به بحث قرائت معنامحور در جلسات خود توجه دارند اما این موضوع باید در تمامی جلسات قرآن فراگیر شود و به صورت منظم و مدون و برنامه‌ریزی شده مورد توجه قرار گیرد.
قصری‌زاده در ادامه گفت: آشنایی و تسلط قاری قرآن با علم تجوید، آشنایی و تخصص لازم جهت ارائه صوت و لحن کامل، حفظ آیات قرآن حتی اجمالی، کسب تجربه و تمرین و ممارست در اجرای هر چه بیشتر و بهتر در مجالس، مخاطب‌شناسی، انتخاب آیات متناسب با جلسه، اشراف قاری به معانی و مفاهیم قرآن و... از جمله مواردی هستند که برای ارائه تلاوت احسن لازم است.
