ارائه تعریف جدید از ثروت توسط امام علی(ع)/ عواقب ثروت شرک‌آلود

حجت‌الاسلام والمسلمین حسین درودی، مدرس حوزه و دانشگاه، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، به بررسی نگاه امیرالمؤمنین علی(ع) به کثرت مال در نهج‌البلاغه پرداخت و اظهار کرد: حضرت علی(ع) در حکمت 78 نهج‌البلاغه می‌فرمایند: «انَّ کَثْرَةَ الْمالِ عَدُوٌّ لِلْمُؤْمِنینَ و یَعْسُوبُ الْمُنافِقینَ» و معنای این سخن این است که کسانی‌که ثروت را تکاثری می‌خواهند، دشمنان انسان و افرادی هستند که منافقین را فرماندهی می‌کنند.

لزوم تعریف توحیدی از ثروت از دیدگاه نهج‌البلاغه

وی ادامه داد: از کثرت مال یعنی ثروت بیش از نیاز، دو کار برمی‌آید؛ یکی اینکه دشمنانی را در زندگی شخص ایجاد کرده و بغض مؤمنین را به وجود می‌آورد و دیگری اینکه انسان، شخصی که ریاکار است را دوست خود می‌پندارد.

درودی اظهار کرد: کسانی‌که به دنبال ثروت عقل‌محور بودند، حضرت علی(ع) را و کسانی‌که به دنبال کثرت مال بودند، معاویه و معاویه‌صفتان را برگزیندد؛ بنابراین از نظر نهج‌البلاغه اگر قرار است جامعه بشری از ظلم در امان باشد باید ثروت از دیگاه توحیدی برای مردم تشریح شود.

ارائه تعریف جدید از ثروت توسط حضرت علی(ع)

این مدرس حوزه و دانشگاه ادامه داد: دیدگاه توحیدی این است که ثروت فقط از آن خداوند بوده و کسی  صاحب ثروت حقیقی نیست و از دیدگاه نهج‌البلاغه همگان امانتداران هستند و هیچکس نمی‌تواند اعلام کند مالک حقیقی ثروت هستم؛ به همین دلیل است که حضرت علی(ع) می‌فرمایند: ثروت حقیقی آن است که انسان را از جهل نجات دهد. بنابراین کسانی‌که اعلام می‌کنند ما دارای ثروت حقیقی هستیم، به هر طریقی ثروت را کسب کرده و حتی در اختیار انسان‌های ظالم قرار می‌دهند.

وی افزود: حضرت علی(ع) در مقابل کسانی‌که مال و ثروت خود را در اختیار ظالمان قرار می‌دادند ایستادگی می‌کردند؛ چراکه باعث گسترش فقر در جامعه می‌شد و به همین دلیل ایشان برای ثروت تعریف جدید ارائه دادند؛ بدین صورت که هر کسی باید به اندازه نیازش مصرف کرده ولی تا سرحد قدرتش تولید کند.

دیدگاه حضرت علی(ع) درباره کثرت مال

درودی تأکید کرد: حضرت علی(ع) ثروت را برای کسانی‌که آن را از راه سالم به دست می‌آورند، مایه نجات و برای کسانی‌‌که ثروت را از عقیده کفر و شرک به دست می‌آورند و در قلب خود محب آن را دارند عامل بندگی دانسته و به همین دلیل است که امیر‌المؤمنین(ع) کثرت مال را برای انسان عامل هلاکت می‌داند.

وی افزود: در حدیثی از حضرت علی(ع) آمده است که درباره کثرت مال می‌فرماید: فقیری نمی‌میرد مگر اینکه غنی‌ای او را از سهمش منع کرده باشد و معنای این جمله این است که اگر ثروتی شرک‌آلود باشد، در جامعه فقیرپروری کرده و شخص اقدام به انفاق و احسان نمی‌کند و در این‌صورت ثروت او ذخیره  شده و عامل معضلات مهم اجتماعی می‌شود.

تلاش حضرت علی(ع) برای ارائه تعریف توحیدی از ثروت

درودی در ادامه به بیان آفات ثروت شرک‌آلود پرداخت و افزود: از دیگاه نهج‌البلاغه اگر تعریف ثروت توحیدی نباشد آفاتی شامل بیکاری، عدم احسان به مردمان فقیر و زحمتکش، خواری انسان، ایجاد دیوار بین فقیر و غنی، احتکار و اسراف را در پی دارد؛ به همین دلیل است که حضرت علی(ع) تأکید دارند تعریفی توحیدی از ثروت ارائه دهند.

وی در پایان گفت: فرد دارای ثروت شرک‌آلود، محبت به انسان ضعیف را نوعی عقب‌افتادگی و تفکری کهنه می‌داند اما از دیدگاه حضرت علی(ع) در خطبه 200 نهج‌البلاغه اگر ثروت توحید‌مدار باشد باید آن را نه از دیگاه پادشاهی بلکه از دیدگاه قرآن و رسول اکرم(ص) تعریف کنیم.