گفت‌وگو با داور رساله دکتری مداح مشهور در رشته قرآن و حدیث

عباس تقویان، استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع) و داور پایان‌نامه میثم مطیعی با عنوان «مبانی و راهکارهای قرآنی و روایی در رویارویی با اهانت به معصومان (ع)‏» در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، در رابطه با این پایان‌نامه گفت: بهتر است بگوییم رساله، چون تز پایان دوره دکتری بود، این رساله مورد مناقشات و ارزیابی‌هایی خیلی دقیقی قرار گرفت.

وی افزود: با توجه به اینکه در این رساله در کنار راهنما و دو مشاور، چهار داور هم حضور داشتند که طبعاً وظیفه داوران ارزیابی دقیق این رساله بود. بعد از بحث و مناقشات فراوان، ارزیابی کلی داوران این بود که این رساله با درجه عالی و در مجموع با معدلی که گرفته شد با نمره کم‌نظیر و شاید بی‌نظیر در رشته علوم قرآن و حدیث با نمره 19.40 پذیرفته شد.

عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) در خصوص کیفیت پژوهشی این پایان‌نامه، اظهار کرد: اگر خواسته باشیم از موضع وارد کردن نقد، نظر و ایرادات به قضیه نگاه کنیم، بحث مفصلی را می‌طلبد، منصفانه این است که در هر دو بخش صحبت کنیم هم محاسن رساله و هم نقطه‌های قوت و هم نکته‌های ضعف و معایبی اگر احیاناً بوده که بسیار کم بود آن‌ها را هم مطرح کنیم. در بخش اول، محاسن رساله واقعاً غلبه و چربش بر نقاط ضعف داشت. طبعاً در هر کار پژوهشی نقاط قوت و ضعف متعددی دیده می‌شود، اما در مجموع محاسن رساله آن قدر زیاد و غالب و حاکم بر ملاحظات و نقدهای جزئی به عنوان نقطه ضعف بود که شاید خیلی قابل طرح نباشد.

نبود کار پژوهشی شاخص در بحث اهانت به معصومین(ع)

وی گفت: رساله مطیعی، هم از نظر موضوع، موضوع بسیار کاربردی، میان‌رشته‌ای و کارآمدی در روزگار ما است، بحث اهانت به معصومان را در ابعاد مختلفی داریم و متأسفانه در این زمینه کار پژوهشی شاخصی صورت نگرفته است. با جرئت می‌توانم بگویم این کار، اولین کاری است که در این موضوع نوشته شده و کار قوی و قابل توجهی هم هست. همه محققان و پژوهشگرانی که در این زمینه کار می‌کنند می‌توانند با مراجعه به این رساله که آرزو می‌کنیم به زودی به‌صورت کتاب دربیاید مراجعه کنند و از منابع و الگوهایی که در این رساله ارائه شده، استفاده کنند.

تقویان عنوان کرد: در کنار اهمیت و ضرورت موضوع، ابتکاراتی که مطیعی در این رساله از خود نشان داده است، واقعاً خیلی زیاد است، وی یک پژوهش علمی دقیق از منظر قرآن، روایات و تاریخ و سیره معصومین(ع) در ارتباط با مسئله اهانت به معصومان(ع) ارائه داد و الگوی کیفیت مواجه و برخورد با این قبیل اهانت‌ها را ارائه کرد که در روزگار ما واقعاً برای دستگاه‌های اجرایی فرهنگی ما می‌تواند خیلی کارآمد، مفید و مؤثر باشد.

وی ادامه داد: نقطه ضعف‌ها زیاد نیست، روش پژوهش وی، کاملاً مراجعه به منابع و متون سنتی از جمله قرآن و روایات بود. پیشنهاداتی در مورد تجدید نظر در روش پژوهش داده شد که بنا شد در صورتی که قرار شود این رساله به صورت کتاب دربیاید این انجام شود و پاره‌ای از ملاحظات و نقدهایی نسبت به حذف برخی از مطالبی که شاید ارتباط مستقیمی با موضوع نداشته باشد؛ البته ارتباط غیرمستقیم دارد،‌ اما مطالب بسیار مفیدی است که در کتاب می‌شود آن‌ها را آورد اما در رساله دانشگاهی شاید قابل حذف باشد.

تقویان عنوان کرد: در مجموع رساله واقعاً در نوع خودش از همه نظر کم‌نظیر است و ان‌شاءالله جامعه علمی ما از فواید این رساله برخوردار و منتفع شود.

این عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) با اشاره به ابتکارات این رساله دکتری،‌ عنوان کرد: ابتکارات در این رساله بسیار متعدد بود. اولاً خود موضوع، موضوعی است که در حوزه پژوهش‌های قرآنی از درجه اول اولویت برخورددار است و سابقه نداشته است. نکته دوم استفاده‌های بکر و دسته اولی است که وی از قرآن کریم به عمل آورده است و در موضوع مسئله اهانت و توهین به مقدسات به‌ویژه با تأکید بر معصومان(ع)، وی تلاش زیادی کرد و آیات و روایات را دسته‌بندی، طبقه‌بندی و موضوع‌بندی کرد، واژه‌شناسی و ریشه‌شناسی عمیقی انجام داد و ارتباط سایر مفاهیم و واژگان مرتبط با اهانت و با موضوع اهانت را مورد بررسی دقیق قرار داد. سوم اینکه رساله وی همراه با ارائه نمودارها و جداول بسیار روشنگر و تببین‌کننده است که برای خواننده می‌تواند راهگشا باشد، وی مطالب تئوری و نظری خود را در قالب سلسله نمودارها، جداول و در نهایت در قالب یک الگوی منظمی که می‌تواند برای اجرا و دستگاه‌های اجرایی مفید و مؤثر باشد ارائه داده بود.

یادآور می‌شود، میثم مطیعی، مداح اهل بیت(ع) و از دانش‌آموختگان دانشگاه امام صادق(ع) در رشته علوم قرآن و حدیث است که در روز یکشنبه، 8 شهریور 94 از رساله دکتری خویش با عنوان «مبانی و راهکارهای قرآنی و روایی در رویارویی با اهانت به معصومان (ع)‏» دفاع کرد و توانست درجه عالی را از آن خود کند.