کاشت درخت؛ در ردیف مقدس‌ترین کارها/ عمل خیری که آدمی را به خدا نزدیک می‌کند
گروه اجتماعی: عملی که به‌طور کامل نیازهای زندگی آدمی را برمی‌آورد اگر به قصد قربت انجام گیرد عبادت محسوب می‌شود و آدمی را به خداوند نزدیک می‌کند درختکاری و کشاورزی نیز در زمره چنین اعمالی است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از لرستان، در اسلام درباره نگهداری درخت و آبیاری آن دستورات زیادی رسیده و هم از قطع آن نهی شده است چنان‌که نبی مکرم اسلام(ص) در این رابطه فرموده است: «هرکس درخت طلح و سدر(درخت نیازمند به آب را سیراب کند)، گویا انسان مؤمن تشنه را سیراب کرده است».
همچنین پیامبر اسلام(ص) درباره قطع درخت فرموده است: «هرکس بی‌جهت درخت سدری را قطع کند خدا سرش را در آتش فرو میبرد» لذا شایسته است مسلمانان نسبت به کاشتن و حفظ درخت کوتاهی نکنند زیرا درختان در سالم‌سازی و پاکیزگی هوا تاثیر ویژه دارند.
اهتمام اسلام به درختکاری و افشاندن دانه یا کاشتن شاخه ثمربخش، کاملاً در متون دینی مشاهده می‌شود تاجایی‌که کاشتن درخت، در ردیف بهترین و مقدس‌ترین کارهای خیر قرار دارد کمااین‌که نبی مکرم اسلام در ضمن حدیثی درختکاری را در کنار تعلیم دانش، ساختن مسجد، به ارث گذاشتن قرآن یا کتاب علمی سودمند دیگر و ... قرار داده است.
امام صادق(ع) نیز در این رابطه میفرمایند: «درخت‌های ثمر دهنده را قطع نکنید که اگر چنین کنید خدا سخت بر شما عذاب فرو می‌ریزد» همچنین از امیرمؤمنان نقل شده است: «از عوامل افزایش عمر رها کردن ازار دیگران، احترام به پیران، صله‌رحم و این‌که از بریدن درخت پرهیز شود مگر برای ضرورت»، چنان‌که از امام صادق(ع) نیز نقل شده است: «بریدن درخت خرما روا نیست»؛ همچنین حفظ درخت برای مناطق کم درخت و بیابانی را، سودمندتر معرفی کرده، فرمودند: قطع درخت در مناطق بیابانی روا نیست، چراکه درخت، درآن مناطق کم است و نیز از امام رضا(ع) نقل است که قطع درخت در صورت نیاز با تبدیل و جایگزینی، مانعی ندارد و فرمودند: امام کاظم(ع) درخت سدری را قطع کرد و درخت انگوری به‌جای آن کاشت.
اهمیت درختکاری
اهمیت درختکاری چنان است که رسول خدا(ص) درباره آن فرمود: اگر نهالی در دست یکی از شماست و در آستانه برپایی قیامت به اندازه کاشتن آن فرصت دارید، آن‌را بکارد.
امام صادق(ع) می‌فرماید: امیرمؤمنان(ع) با خود بارهای هسته خرما را حمل می‌کرد.پرسیدند: ای ابوالحسن! چه چیزی همراه داری؟ فرمود: اگر خدا بخواهد درخت خرماست، پس آن‌ها را کاشت و هسته‌ای را فرو نگذاشت.
رسول خدا(ص) می‌فرماید: بهترین و با برکت‌ترین چیز، درخت خرماست، هرکس آن‌را فروخت پولش همچون خاکستری بر باد رود، مگر این‌که چیزی جایگزین آن کند.
از جمله ویژگی‌ها و آثار درختکاری می‌توان به کسب حلال بودن، صدقه بودن محصول آن، پاداش به اندازه محصول آن، ادامه بهره‌مندی از آن پس از مرگ نام برد.
انواع مختلف گیاهان، علاوه بر نقشی که در محیط زیست انسان در تولید اکسیژن و جذب آلودگی‌ها ایفا می‌کنند تلطیف کننده محیط مصنوع نیز بوده و معانی نمادین خاص خویش را دارند.
در دین اسلام و بسیاری از آیین‌های دیگر به درختکاری توصیه شده است و حتی روزهایی از سال را به درختکاری اختصاص می‌دهند و آن روز را جشن می‌گیرند.
افزون بر روایات فراوانی که در تشویق به درختکاری نقل شده است، کاشت درخت را می‌توان از اعمال صالح قرار داد و آن‌را از مصداق‌های روایات و آیاتی که به آن تاکید کردند دانست.برپایه روایتی امام صادق(ع) فرمود: مؤمن پس از مرگ از شش خصلت سود میبرد: فرزند صالح که برایش آمرزش بطلبد، قرآنی که خوانده، چاه آبی که حفر کرده و درختی که کاشته است.
در اسلام میان امور مربوط به زندگی انسان و پیوند انسان با خداوند رابطه تنگاتنگی وجود دارد عملی که به‌طور کامل نیازهای زندگی آدمی را برمی‌آورد اگر به قصد قربت انجام گیرد عبادت محسوب می‌شود و آدمی را به خداوند نزدیک می‌کند درختکاری و کشاورزی نیز در زمره چنین اعمالی است.
واژه «شجر» با اشکال مختلف بارها در قرآن مورد استفاده قرار گرفته است.که هر کدام بیان کننده صفات متنوع و ویژگی‌های مختلف آن می‌باشد؛ به‌طور مثال؛ در سوره مبارکه «یس» در بحث بسیار مهم آفرینش و حیات بازپسین، خداوند پدید آمدن آتش را از درخت سبز به‌عنوان پدیده‌ای شگفت و عبرت‌آموز نقل می‌کند.
«امام فخر رازی می‌گوید: «آتش در دل درخت، همانند شعله حیات در پیکر انسان است و خداوند آفرینش آتش و ذکر آتش در درخت را به‌عنوان مقدمه‌ای برای آفرینش بزرگ خود بیان کرده است».
در برخی سوره‌ها درخت به‌عنوان نشانه‌ای در قدرت خداوند به‌کار رفته است.همچنین درخت نقش مهمی را در زندگی انبیاء به عهده داشته است.علاوه بر آن یک‌سری از درختان به‌عنوان درختان بهشتی و دوزخی و دنیوی در قرآن به‌کار رفته اند. از طرفی اجزای مختلف درخت شامل ساقه، برگ، شاخه و درختان میوه مانند درخت خرما، انگور، انار، زیتون و درخت سدر بارها به‌عنوان نشانه‌های مختلف در قرآن به‌کار رفته اند.
در آیات قرآن، دربیان حوادث زندگی پنج نفر از پیامبران الهی به نقش درخت اشاره شده است از جمله شجره ممنوعه در زندگی حشرت آدم، درخت هستی‌بخش برای حضرت یونس(ع)، درخت رسالت حضرت موسی(ع)، تغذیه حضرت مریم(س) از درخت خرما به‌هنگام وضع حمل و بیعت رسول اکرم(ص) با مسلمانان در زیر درخت حدیبیه.
درخت یکی از آفریده‌های شگفت‌انگیز خداوند است که دقت در آن قدرت لایزال الهی را به تصویرمی‌کشد. در قرآن‌کریم وجود درختان به‌عنوان نشانه الهی مطرح می‌شود که می‌تواند قدرت پروردگار را در خلق چنین ارگانیسم پیچیده یا از یک بذر و نهال کوچک نشان دهد. چنان‌که در آیه 60 سوره نمل بیان شده: «أَمَّنْ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَأَنزَلَ لَکُم مِّنَ السَّمَاءِ مَاء فَأَنبَتْنَا بِهِ حَدَائِقَ ذَاتَ بَهْجَةٍ مَّا کَانَ لَکُمْ أَن تُنبِتُوا شَجَرَهَا أَإِلَهٌ مَّعَ اللَّهِ بَلْ هُمْ قَوْمٌ یَعْدِلُونَ؛ [آیا آنچه شریک مىپندارند بهتر است] یا آن کس که آسمان‌ها و زمین را خلق کرد و براى شما آبى از آسمان فرود آورد پس به‌وسیله آن باغ‌هاى بهجتانگیز رویانیدیم کار شما نبود که درختانش را برویانید آیا معبودى با خداست [نه] بلکه آنان قومى منحرفند».
همچنین در آیه 10 و 11 سوره نحل آمده است: «یُنبِتُ لَکُم بِهِ الزَّرْعَ وَالزَّیْتُونَ وَالنَّخِیلَ وَالأَعْنَابَ وَمِن کُلِّ الثَّمَرَاتِ إِنَّ فِی ذَلِکَ لآیَةً لِّقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ؛ در این کار رحمت و قدرت الهی برای اهل فکرت پدیدار است».
در آیه 71 و 72سوره واقعه نیز جهت نمایان کردن قدرت خداوند آمده است: «فَرَأَیْتُمُ النَّارَ الَّتِی تُورُونَ أَأَنتُمْ أَنشَأْتُمْ شَجَرَتَهَا أَمْ نَحْنُ الْمُنشِؤُونَ؛ آیا آن آتشى را که برمی‌افروزید ملاحظه کردهاید آیا شما [چوب] درخت آن را پدیدار کردهاید یا ما پدیدآورندهایم» و نیز در آیه 68 سوره نحل خداوند قدرت خود را در رفتار زنبور عسل در کوه‌ها و درختان نشان می‌دهد و می‌فرماید: «وَأَوْحَى رَبُّکَ إِلَى النَّحْلِ أَنِ اتَّخِذِی مِنَ الْجِبَالِ بُیُوتًا وَمِنَ الشَّجَرِ وَمِمَّا یَعْرِشُونَ؛ و پروردگار تو به زنبور عسل وحى [=الهام غریزى] کرد که از پارهاى کوه‌ها و از برخى درختان و از آنچه داربست می‌کنند خانههایى براى خود درست کن».
تمامی مخلوقات خداوند به تسبیح و ذکر حمد الهی مشغولند. درختان نیز به‌عنوان دسته‌ای از مخلوقات به‌طور مداوم به تحمید الهی مشغولند، به‌طوری که در بسیاری از آیات قرآن به تسبیح و سجده درختان اشاره شده است. برای مثال خداوند متعال در آیه 6 سوره الرحمن می‌فرماید: «وَالنَّجْمُ وَالشَّجَرُ یَسْجُدَانِ؛ و بوته و درخت چهرهسایانند».
همچنین در آیه 18 سوره مبارکه حج بیان شده: «أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ یَسْجُدُ لَهُ مَن فِی السَّمَاوَاتِ وَمَن فِی الْأَرْضِ...إِنَّ اللَّهَ یَفْعَلُ مَا یَشَاءُ؛ آیا ندانستى که خداست که هرکس در آسمان‌ها و هر کس در زمین است و خورشید و ماه و [تمام] ستارگان و کوه‌ها و درختان و جنبندگان و بسیارى از مردم براى او سجده می‌کنند و بسیارى‌اند که عذاب بر آنان واجب شده است و هر که را خدا خوار کند او را گرامیدارندهاى نیست چرا که خدا هر چه بخواهد انجام می‌دهد».
قرآن بسیاری از موضوعات و مفاهیم عمیق را جهت فهم بهتر بندگان به‌صورت تمثیل بیان می‌کند و در برخی از آیات از درخت برای تمثیل بهره می‌جوید. برای مثال در آیات 24 تا 26 سوره ابراهیم می‌خوانیم: «أَلَمْ تَرَ کَیْفَ ضَرَبَ اللّهُ مَثَلًا کَلِمَةً طَیِّبَةً کَشَجَرةٍ طَیِّبَةٍ؛ آیا ندیدى خدا چگونه مثل زده سخنى پاک که مانند درختى پاک است که ریشهاش استوار و شاخهاش در آسمان است میوهاش را هر دم به اذن پروردگارش مىدهد و خدا مثلها را براى مردم مىزند شاید که آنان پند گیرند و مثل سخنى ناپاک چون درختى ناپاک است که از روى زمین کنده شده و قرارى ندارد».
همچنین در آیه 35 سوره مبارکه نور نیز می‌فرماید: «اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ... وَاللَّهُ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ؛ خدا نور آسمان‌ها و زمین است مثل نور او چون چراغدانى است که در آن چراغى و آن چراغ در شیشهاى است آن شیشه گویى اخترى درخشان است که از درخت خجسته زیتونى که نه شرقى است و نه غربى افروخته می‌شود... داستان نورش به مشکاتی ماند که در آن چراغی روشن باشد و آن چراغ در میان شیشه‌ای که تلأو آن گویی ستاره‌ای است درخشان و روشن از درخت مبارک زیتون که با آن‌که شرقی و غربی نیست، شرق و غرب بدان فروزان است.
در آیه 60 سوره اسراء بیان شده: «وَإِذْ قُلْنَا لَکَ إِنَّ رَبَّکَ أَحَاطَ بِالنَّاسِ وَمَا جَعَلْنَا الرُّؤیَا الَّتِی أَرَیْنَاکَ إِلاَّ فِتْنَةً لِّلنَّاسِ وَالشَّجَرَةَ الْمَلْعُونَةَ فِی القُرْآنِ وَنُخَوِّفُهُمْ فَمَا یَزِیدُهُمْ إِلاَّ طُغْیَانًا کَبِیرًا؛ و [یاد کن] هنگامى را که به تو گفتیم به‌راستى پروردگارت بر مردم احاطه دارد و آن رؤیایى را که به تو نمایاندیم و [نیز] آن درخت لعنت شده در قرآن را جز براى آزمایش مردم قرار ندادیم و ما آنان را بیم مىدهیم ولى جز بر طغیان بیشتر آن‌ها نمىافزاید».
جنت که منزلگاه ابدی نیکوکاران است، همواره در قرآن به باغی پردرخت که نهرها از زیر درختانش جاری است تشبیه شده است؛ و در اکثر آیه‌های قرآن به‌وجود درختان مصفا در بهشت تأکید شده است. چنان‌چه در آیه 23 سوره ابراهیم داریم: «وَأُدْخِلَ الَّذِینَ آمَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِی مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ خَالِدِینَ فِیهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ تَحِیَّتُهُمْ فِیهَا سَلاَمٌ؛ و کسانى که ایمان آورده و کارهاى شایسته کردهاند به بهشت‌هایى درآورده مىشوند که از زیر [درختان] آن جویبارها روان است که به اذن پروردگارشان در آن‌جا جاودانه به سر مىبرند و درودشان در آن‌جا سلام است».
همچنین خداوند متعال در آیه 14 سوره مبارکه انسان می‌فرماید: «وَدَانِیَةً عَلَیْهِمْ ظِلَالُهَا وَذُلِّلَتْ قُطُوفُهَا تَذْلِیلًا؛ وسایهها[ى درختان] به آنان نزدیک است و میوههایش [براى چیدن] رام». در آیه 54 سوره الرحمن پیرامون همین مطلب بیان شده: «مُتَّکِئِینَ عَلَى فُرُشٍ بَطَائِنُهَا مِنْ إِسْتَبْرَقٍ وَجَنَى الْجَنَّتَیْنِ دَانٍ؛ بر بسترهایى که آستر آن‌ها از ابریشم درشت بافت است تکیه آنند و چیدن میوه [از] آن دو باغ [به آسانى] در دسترس است».
در آیه 28 سوره واقعه و 16 سوره نجم به درخت سدر و در آیه 68 سوره الرحمن به درختان انار و خرما به‌عنوان درختان بهشتی اشاره شده است .علاوه بر این در روایات اسلامی آمده که مهم‌ترین درخت بهشتی درخت طوبی است که تنه آن در منزل پیامبر اکرم(ص) و شاخه‌های آن در منزل مۆمنان است.
در آیات قرآن همواره از درختی جهنمی به نام زقوم یاد می‌شود که مربوط به گناهکاران است. درخت زقوم در حقیقت درختی است که خداوند با قدرت خویش آن را از بن دوزخ می‌رویاند و دارای میوه‌ای است که خوراک گناهکاران در جهنم می‌باشد.
خداوند در آیه 52 سوره واقعه می‌فرماید: «لَآکِلُونَ مِن شَجَرٍ مِّن زَقُّومٍ؛ قطعا از درختى که از زقوم است خواهید خورد» و در آیه 62 تا 65 سوره صافات نیز می‌فرماید: «أَذَلِکَ خَیْرٌ نُّزُلًا أَمْ شَجَرَةُ الزَّقُّومِ إِنَّا جَعَلْنَاهَا فِتْنَةً لِّلظَّالِمِینَ إِنَّهَا شَجَرَةٌ تَخْرُجُ فِی أَصْلِ الْجَحِیمِ طَلْعُهَا کَأَنَّهُ رُؤُوسُ الشَّیَاطِینِ؛ آیا از نظر پذیرایى این بهتر است یا درخت زقوم در حقیقت ما آن‌را براى ستمگران [مایه آزمایش و] عذابى گردانیدیم».
آیت‌الله سیداحمد میرعمادی، نماینده ولی‌فقیه در استان و امام جمعه خرم‌آباد در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا لرستان، با اشاره به فرارسیدن روز درختکاری و آغاز هفته منابع طبیعی گفت: درختکاری صدقه جاریه است و اسلام به محیط زیست و درختکار توجه خاصی دارد به‌طوریکه امام صادق(ع) درباره اهمیت درختکاری می فرماید که ای مردم زراعت کنید و درخت بکارید زیرا آدمیان کاری برتر و پاکتر از این ندارند.
خشک شدن درختان بلوط در منطقه زاگرس فاجعه عمیق و خطرناکی است
وی با بیان این‌که هر سال در روز درختکاری به صورت نمادین درخت‌هایی کاشته می شود ولی از آن‌ها مراقبت نمی‌شود، ادامه داد: چرا با وجود خاک حاصلخیز و آب فراوانی که در اختیار داریم فضای سبز مناسبی نداریم و برای درختکاری اهمیت قائل نمی‌شویم.
آیت‌الله میرعمادی با تاکید بر این‌که نابودی درختان نابودی زندگی است، تصریح کرد: خشک شدن درختان بلوط در منطقه زاگرس فاجعه عمیق و خطرناکی است که اگر به آن توجه نشود خسارت سنگینی به مردم منطقه وارد می شود لذا باید مسئولین به فکر این معضل باشند.
وی از درخت به طلای سبز تعبیر کرد و افزود: خداوند این موجود سبز را مایه حیات انسان‌ها قرار داده است لذا باید درختکاری، محیط زیست و منابع طبیعی را جدی بگیریم و با کاشت درخت در حیاط منزل و محله‌ها به این مقوله اهمیت دهیم همچنین از تصرف در منابع طبیعی خودداری کنیم.
همچنین پیامبر اسلام(ص) درباره قطع درخت فرموده است: «هرکس بی‌جهت درخت سدری را قطع کند خدا سرش را در آتش فرو میبرد» لذا شایسته است مسلمانان نسبت به کاشتن و حفظ درخت کوتاهی نکنند زیرا درختان در سالم‌سازی و پاکیزگی هوا تاثیر ویژه دارند.
اهتمام اسلام به درختکاری و افشاندن دانه یا کاشتن شاخه ثمربخش، کاملاً در متون دینی مشاهده می‌شود تاجایی‌که کاشتن درخت، در ردیف بهترین و مقدس‌ترین کارهای خیر قرار دارد کمااین‌که نبی مکرم اسلام در ضمن حدیثی درختکاری را در کنار تعلیم دانش، ساختن مسجد، به ارث گذاشتن قرآن یا کتاب علمی سودمند دیگر و ... قرار داده است.
امام صادق(ع) نیز در این رابطه میفرمایند: «درخت‌های ثمر دهنده را قطع نکنید که اگر چنین کنید خدا سخت بر شما عذاب فرو می‌ریزد» همچنین از امیرمؤمنان نقل شده است: «از عوامل افزایش عمر رها کردن ازار دیگران، احترام به پیران، صله‌رحم و این‌که از بریدن درخت پرهیز شود مگر برای ضرورت»، چنان‌که از امام صادق(ع) نیز نقل شده است: «بریدن درخت خرما روا نیست»؛ همچنین حفظ درخت برای مناطق کم درخت و بیابانی را، سودمندتر معرفی کرده، فرمودند: قطع درخت در مناطق بیابانی روا نیست، چراکه درخت، درآن مناطق کم است و نیز از امام رضا(ع) نقل است که قطع درخت در صورت نیاز با تبدیل و جایگزینی، مانعی ندارد و فرمودند: امام کاظم(ع) درخت سدری را قطع کرد و درخت انگوری به‌جای آن کاشت.
اهمیت درختکاری
اهمیت درختکاری چنان است که رسول خدا(ص) درباره آن فرمود: اگر نهالی در دست یکی از شماست و در آستانه برپایی قیامت به اندازه کاشتن آن فرصت دارید، آن‌را بکارد.
امام صادق(ع) می‌فرماید: امیرمؤمنان(ع) با خود بارهای هسته خرما را حمل می‌کرد.پرسیدند: ای ابوالحسن! چه چیزی همراه داری؟ فرمود: اگر خدا بخواهد درخت خرماست، پس آن‌ها را کاشت و هسته‌ای را فرو نگذاشت.
رسول خدا(ص) می‌فرماید: بهترین و با برکت‌ترین چیز، درخت خرماست، هرکس آن‌را فروخت پولش همچون خاکستری بر باد رود، مگر این‌که چیزی جایگزین آن کند.
از جمله ویژگی‌ها و آثار درختکاری می‌توان به کسب حلال بودن، صدقه بودن محصول آن، پاداش به اندازه محصول آن، ادامه بهره‌مندی از آن پس از مرگ نام برد.
انواع مختلف گیاهان، علاوه بر نقشی که در محیط زیست انسان در تولید اکسیژن و جذب آلودگی‌ها ایفا می‌کنند تلطیف کننده محیط مصنوع نیز بوده و معانی نمادین خاص خویش را دارند.
در دین اسلام و بسیاری از آیین‌های دیگر به درختکاری توصیه شده است و حتی روزهایی از سال را به درختکاری اختصاص می‌دهند و آن روز را جشن می‌گیرند.
افزون بر روایات فراوانی که در تشویق به درختکاری نقل شده است، کاشت درخت را می‌توان از اعمال صالح قرار داد و آن‌را از مصداق‌های روایات و آیاتی که به آن تاکید کردند دانست.برپایه روایتی امام صادق(ع) فرمود: مؤمن پس از مرگ از شش خصلت سود میبرد: فرزند صالح که برایش آمرزش بطلبد، قرآنی که خوانده، چاه آبی که حفر کرده و درختی که کاشته است.
در اسلام میان امور مربوط به زندگی انسان و پیوند انسان با خداوند رابطه تنگاتنگی وجود دارد عملی که به‌طور کامل نیازهای زندگی آدمی را برمی‌آورد اگر به قصد قربت انجام گیرد عبادت محسوب می‌شود و آدمی را به خداوند نزدیک می‌کند درختکاری و کشاورزی نیز در زمره چنین اعمالی است.
واژه «شجر» با اشکال مختلف بارها در قرآن مورد استفاده قرار گرفته است.که هر کدام بیان کننده صفات متنوع و ویژگی‌های مختلف آن می‌باشد؛ به‌طور مثال؛ در سوره مبارکه «یس» در بحث بسیار مهم آفرینش و حیات بازپسین، خداوند پدید آمدن آتش را از درخت سبز به‌عنوان پدیده‌ای شگفت و عبرت‌آموز نقل می‌کند.
«امام فخر رازی می‌گوید: «آتش در دل درخت، همانند شعله حیات در پیکر انسان است و خداوند آفرینش آتش و ذکر آتش در درخت را به‌عنوان مقدمه‌ای برای آفرینش بزرگ خود بیان کرده است».
در برخی سوره‌ها درخت به‌عنوان نشانه‌ای در قدرت خداوند به‌کار رفته است.همچنین درخت نقش مهمی را در زندگی انبیاء به عهده داشته است.علاوه بر آن یک‌سری از درختان به‌عنوان درختان بهشتی و دوزخی و دنیوی در قرآن به‌کار رفته اند. از طرفی اجزای مختلف درخت شامل ساقه، برگ، شاخه و درختان میوه مانند درخت خرما، انگور، انار، زیتون و درخت سدر بارها به‌عنوان نشانه‌های مختلف در قرآن به‌کار رفته اند.
در آیات قرآن، دربیان حوادث زندگی پنج نفر از پیامبران الهی به نقش درخت اشاره شده است از جمله شجره ممنوعه در زندگی حشرت آدم، درخت هستی‌بخش برای حضرت یونس(ع)، درخت رسالت حضرت موسی(ع)، تغذیه حضرت مریم(س) از درخت خرما به‌هنگام وضع حمل و بیعت رسول اکرم(ص) با مسلمانان در زیر درخت حدیبیه.
درخت یکی از آفریده‌های شگفت‌انگیز خداوند است که دقت در آن قدرت لایزال الهی را به تصویرمی‌کشد. در قرآن‌کریم وجود درختان به‌عنوان نشانه الهی مطرح می‌شود که می‌تواند قدرت پروردگار را در خلق چنین ارگانیسم پیچیده یا از یک بذر و نهال کوچک نشان دهد. چنان‌که در آیه 60 سوره نمل بیان شده: «أَمَّنْ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَأَنزَلَ لَکُم مِّنَ السَّمَاءِ مَاء فَأَنبَتْنَا بِهِ حَدَائِقَ ذَاتَ بَهْجَةٍ مَّا کَانَ لَکُمْ أَن تُنبِتُوا شَجَرَهَا أَإِلَهٌ مَّعَ اللَّهِ بَلْ هُمْ قَوْمٌ یَعْدِلُونَ؛ [آیا آنچه شریک مىپندارند بهتر است] یا آن کس که آسمان‌ها و زمین را خلق کرد و براى شما آبى از آسمان فرود آورد پس به‌وسیله آن باغ‌هاى بهجتانگیز رویانیدیم کار شما نبود که درختانش را برویانید آیا معبودى با خداست [نه] بلکه آنان قومى منحرفند».
همچنین در آیه 10 و 11 سوره نحل آمده است: «یُنبِتُ لَکُم بِهِ الزَّرْعَ وَالزَّیْتُونَ وَالنَّخِیلَ وَالأَعْنَابَ وَمِن کُلِّ الثَّمَرَاتِ إِنَّ فِی ذَلِکَ لآیَةً لِّقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ؛ در این کار رحمت و قدرت الهی برای اهل فکرت پدیدار است».
در آیه 71 و 72سوره واقعه نیز جهت نمایان کردن قدرت خداوند آمده است: «فَرَأَیْتُمُ النَّارَ الَّتِی تُورُونَ أَأَنتُمْ أَنشَأْتُمْ شَجَرَتَهَا أَمْ نَحْنُ الْمُنشِؤُونَ؛ آیا آن آتشى را که برمی‌افروزید ملاحظه کردهاید آیا شما [چوب] درخت آن را پدیدار کردهاید یا ما پدیدآورندهایم» و نیز در آیه 68 سوره نحل خداوند قدرت خود را در رفتار زنبور عسل در کوه‌ها و درختان نشان می‌دهد و می‌فرماید: «وَأَوْحَى رَبُّکَ إِلَى النَّحْلِ أَنِ اتَّخِذِی مِنَ الْجِبَالِ بُیُوتًا وَمِنَ الشَّجَرِ وَمِمَّا یَعْرِشُونَ؛ و پروردگار تو به زنبور عسل وحى [=الهام غریزى] کرد که از پارهاى کوه‌ها و از برخى درختان و از آنچه داربست می‌کنند خانههایى براى خود درست کن».
تمامی مخلوقات خداوند به تسبیح و ذکر حمد الهی مشغولند. درختان نیز به‌عنوان دسته‌ای از مخلوقات به‌طور مداوم به تحمید الهی مشغولند، به‌طوری که در بسیاری از آیات قرآن به تسبیح و سجده درختان اشاره شده است. برای مثال خداوند متعال در آیه 6 سوره الرحمن می‌فرماید: «وَالنَّجْمُ وَالشَّجَرُ یَسْجُدَانِ؛ و بوته و درخت چهرهسایانند».
همچنین در آیه 18 سوره مبارکه حج بیان شده: «أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ یَسْجُدُ لَهُ مَن فِی السَّمَاوَاتِ وَمَن فِی الْأَرْضِ...إِنَّ اللَّهَ یَفْعَلُ مَا یَشَاءُ؛ آیا ندانستى که خداست که هرکس در آسمان‌ها و هر کس در زمین است و خورشید و ماه و [تمام] ستارگان و کوه‌ها و درختان و جنبندگان و بسیارى از مردم براى او سجده می‌کنند و بسیارى‌اند که عذاب بر آنان واجب شده است و هر که را خدا خوار کند او را گرامیدارندهاى نیست چرا که خدا هر چه بخواهد انجام می‌دهد».
قرآن بسیاری از موضوعات و مفاهیم عمیق را جهت فهم بهتر بندگان به‌صورت تمثیل بیان می‌کند و در برخی از آیات از درخت برای تمثیل بهره می‌جوید. برای مثال در آیات 24 تا 26 سوره ابراهیم می‌خوانیم: «أَلَمْ تَرَ کَیْفَ ضَرَبَ اللّهُ مَثَلًا کَلِمَةً طَیِّبَةً کَشَجَرةٍ طَیِّبَةٍ؛ آیا ندیدى خدا چگونه مثل زده سخنى پاک که مانند درختى پاک است که ریشهاش استوار و شاخهاش در آسمان است میوهاش را هر دم به اذن پروردگارش مىدهد و خدا مثلها را براى مردم مىزند شاید که آنان پند گیرند و مثل سخنى ناپاک چون درختى ناپاک است که از روى زمین کنده شده و قرارى ندارد».
همچنین در آیه 35 سوره مبارکه نور نیز می‌فرماید: «اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ... وَاللَّهُ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ؛ خدا نور آسمان‌ها و زمین است مثل نور او چون چراغدانى است که در آن چراغى و آن چراغ در شیشهاى است آن شیشه گویى اخترى درخشان است که از درخت خجسته زیتونى که نه شرقى است و نه غربى افروخته می‌شود... داستان نورش به مشکاتی ماند که در آن چراغی روشن باشد و آن چراغ در میان شیشه‌ای که تلأو آن گویی ستاره‌ای است درخشان و روشن از درخت مبارک زیتون که با آن‌که شرقی و غربی نیست، شرق و غرب بدان فروزان است.
در آیه 60 سوره اسراء بیان شده: «وَإِذْ قُلْنَا لَکَ إِنَّ رَبَّکَ أَحَاطَ بِالنَّاسِ وَمَا جَعَلْنَا الرُّؤیَا الَّتِی أَرَیْنَاکَ إِلاَّ فِتْنَةً لِّلنَّاسِ وَالشَّجَرَةَ الْمَلْعُونَةَ فِی القُرْآنِ وَنُخَوِّفُهُمْ فَمَا یَزِیدُهُمْ إِلاَّ طُغْیَانًا کَبِیرًا؛ و [یاد کن] هنگامى را که به تو گفتیم به‌راستى پروردگارت بر مردم احاطه دارد و آن رؤیایى را که به تو نمایاندیم و [نیز] آن درخت لعنت شده در قرآن را جز براى آزمایش مردم قرار ندادیم و ما آنان را بیم مىدهیم ولى جز بر طغیان بیشتر آن‌ها نمىافزاید».
جنت که منزلگاه ابدی نیکوکاران است، همواره در قرآن به باغی پردرخت که نهرها از زیر درختانش جاری است تشبیه شده است؛ و در اکثر آیه‌های قرآن به‌وجود درختان مصفا در بهشت تأکید شده است. چنان‌چه در آیه 23 سوره ابراهیم داریم: «وَأُدْخِلَ الَّذِینَ آمَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِی مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ خَالِدِینَ فِیهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ تَحِیَّتُهُمْ فِیهَا سَلاَمٌ؛ و کسانى که ایمان آورده و کارهاى شایسته کردهاند به بهشت‌هایى درآورده مىشوند که از زیر [درختان] آن جویبارها روان است که به اذن پروردگارشان در آن‌جا جاودانه به سر مىبرند و درودشان در آن‌جا سلام است».
همچنین خداوند متعال در آیه 14 سوره مبارکه انسان می‌فرماید: «وَدَانِیَةً عَلَیْهِمْ ظِلَالُهَا وَذُلِّلَتْ قُطُوفُهَا تَذْلِیلًا؛ وسایهها[ى درختان] به آنان نزدیک است و میوههایش [براى چیدن] رام». در آیه 54 سوره الرحمن پیرامون همین مطلب بیان شده: «مُتَّکِئِینَ عَلَى فُرُشٍ بَطَائِنُهَا مِنْ إِسْتَبْرَقٍ وَجَنَى الْجَنَّتَیْنِ دَانٍ؛ بر بسترهایى که آستر آن‌ها از ابریشم درشت بافت است تکیه آنند و چیدن میوه [از] آن دو باغ [به آسانى] در دسترس است».
در آیه 28 سوره واقعه و 16 سوره نجم به درخت سدر و در آیه 68 سوره الرحمن به درختان انار و خرما به‌عنوان درختان بهشتی اشاره شده است .علاوه بر این در روایات اسلامی آمده که مهم‌ترین درخت بهشتی درخت طوبی است که تنه آن در منزل پیامبر اکرم(ص) و شاخه‌های آن در منزل مۆمنان است.
در آیات قرآن همواره از درختی جهنمی به نام زقوم یاد می‌شود که مربوط به گناهکاران است. درخت زقوم در حقیقت درختی است که خداوند با قدرت خویش آن را از بن دوزخ می‌رویاند و دارای میوه‌ای است که خوراک گناهکاران در جهنم می‌باشد.
خداوند در آیه 52 سوره واقعه می‌فرماید: «لَآکِلُونَ مِن شَجَرٍ مِّن زَقُّومٍ؛ قطعا از درختى که از زقوم است خواهید خورد» و در آیه 62 تا 65 سوره صافات نیز می‌فرماید: «أَذَلِکَ خَیْرٌ نُّزُلًا أَمْ شَجَرَةُ الزَّقُّومِ إِنَّا جَعَلْنَاهَا فِتْنَةً لِّلظَّالِمِینَ إِنَّهَا شَجَرَةٌ تَخْرُجُ فِی أَصْلِ الْجَحِیمِ طَلْعُهَا کَأَنَّهُ رُؤُوسُ الشَّیَاطِینِ؛ آیا از نظر پذیرایى این بهتر است یا درخت زقوم در حقیقت ما آن‌را براى ستمگران [مایه آزمایش و] عذابى گردانیدیم».
آیت‌الله سیداحمد میرعمادی، نماینده ولی‌فقیه در استان و امام جمعه خرم‌آباد در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا لرستان، با اشاره به فرارسیدن روز درختکاری و آغاز هفته منابع طبیعی گفت: درختکاری صدقه جاریه است و اسلام به محیط زیست و درختکار توجه خاصی دارد به‌طوریکه امام صادق(ع) درباره اهمیت درختکاری می فرماید که ای مردم زراعت کنید و درخت بکارید زیرا آدمیان کاری برتر و پاکتر از این ندارند.
خشک شدن درختان بلوط در منطقه زاگرس فاجعه عمیق و خطرناکی است
وی با بیان این‌که هر سال در روز درختکاری به صورت نمادین درخت‌هایی کاشته می شود ولی از آن‌ها مراقبت نمی‌شود، ادامه داد: چرا با وجود خاک حاصلخیز و آب فراوانی که در اختیار داریم فضای سبز مناسبی نداریم و برای درختکاری اهمیت قائل نمی‌شویم.
آیت‌الله میرعمادی با تاکید بر این‌که نابودی درختان نابودی زندگی است، تصریح کرد: خشک شدن درختان بلوط در منطقه زاگرس فاجعه عمیق و خطرناکی است که اگر به آن توجه نشود خسارت سنگینی به مردم منطقه وارد می شود لذا باید مسئولین به فکر این معضل باشند.
وی از درخت به طلای سبز تعبیر کرد و افزود: خداوند این موجود سبز را مایه حیات انسان‌ها قرار داده است لذا باید درختکاری، محیط زیست و منابع طبیعی را جدی بگیریم و با کاشت درخت در حیاط منزل و محله‌ها به این مقوله اهمیت دهیم همچنین از تصرف در منابع طبیعی خودداری کنیم.
