ایکنا گزارش می‌دهد؛
رشته‌های قرآنی و ارزیابی وضعیت اشتغال دانش‌آموختگان
گروه دانشگاه: موضوع اشتغال، همواره یکی از نیازهای اصلی جوامع محسوب می‌شود، حال در این میان دانش‌آموختگان رشته‌های قرآنی در چه جایگاهی قرار دارند و تناسب نیاز بازار کار و دانش‌آموختگان چگونه است؟
از پله‌های ساختمان بالا می‌رود، نمی‌داند اینجا چندمین جایی است که برای مصاحبه کاری می‌رود و هر بار با جمله «باهاتون تماس می‌گیریم» مواجه می‌شود. از زمان پایان درس‌های دانشگاهش در جست‌وجوی شغل مناسب مرتب صفحات نیازمندی‌ها را زیر و رو کرده، به هر کسی که می‌شناخته رو انداخته، برای هر جایی هم که می‌توانسته رزومه فرستاده، اما نتیجه این همه، باز هم گشتن و گشتن بوده است. باز هم همان جمله کذایی «باهاتون تماس می‌گیریم» را می‌شنود، بیرون از آن ساختمان روی نیمکتی می‌نشیند، باز هم نگاهش به صفحه نیازمندی دکه روزنامه‌فروشی می‌افتد، دوباره در افکارش غوطه‌ور می‌شود، در میان همه افکار درهم و برهمش به اختلاف عددی سن و سالش با آگهی‌های متعدد نیازمندی‌ها هم فکر می‌کند. قصه «رضا» قصه‌ای است که بارها و بارها هر روز و هر روز در جامعه‌مان تکرار می‌شود.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، مرکز پژوهش‌های مجلس درباره پیش‌بینی وضعیت اشتغال تا افق 1400 شمسی، با فرض نرخ رشد اقتصادی پنج درصد، نرخ بیکاری در سال 1400 شمسی به 15.9 درصد و جمعیت بیکار به 4 میلیون و 170 هزار نفر خواهد رسید. با توجه به اینکه نرخ بیکاری در کشور در زمان حاضر 10.8 درصد برآورد شده پیش‌بینی می‌شود با تشدید مسئله بیکاری روبه‌رو شویم. در این میان نرخ بیکاری دانش‌آموختگان از نرخ بیکاری کل بالاتر است و 36 درصد در وضعیت خوش‌بینانه و 48.9 درصد هم در وضعیت بدبینانه خواهد بود.
وضعیت اشتغال فارغ‌التحصیلان دانشگاهی مبین تطبیق سیاست‌های آموزش عالی با برنامه‌های اشتغال‌زایی است؛ آخرین آمار مرکز آمار ایران نیز حاکی از آن است که در حال حاضر 22.4 درصد از جمعیت فعال 29-15 ساله بیکار هستند.
در حالی که مشاهدات عینی سطح جامعه مبین بازماندن بسیاری از تحصیل‌کردگان نظام آموزش عالی کشور از بازار کار یا اشتغال در حوزه‌های غیرمرتبط با رشته تحصیلی است، حال در این میان مواجهه فارغ‌التحصیلان رشته‌های قرآنی با بازار کار، چگونه است؟ و چه راهکارهایی برای اشتغال ایشان وجود دارد؟ به‌دنبال این سؤال‌ها به سراغ اساتید باسابقه‌ای رفتیم که هر کدام به‌واسطه سال‌ها تدریس و ارتباط مستقیم با دانشجویان، دغدغه اشتغال دانشجویانشان را به‌عنوان جایی که ثمره تلاش‌‌هایشان نمود می‌یابند را دارند.
پروین: «درِ باغ سبزی» برای اشتغال دانشجویان رشته‌های قرآنی وجود ندارد
جلیل پروین، معاون آموزشی پردیس تهران دانشگاه قرآن و حدیث با بیان اینکه هیچ در باغ سبزی از جهت اشتغال در رشته‌های قرآنی وجود ندارد، می‌گوید: از جهت اشتغال چنین وظیفه‌ای بر دوش دانشگاه‌ها نیست، زیرا چنین امکاناتی ندارند که مستقیماً اشتغال‌زایی کنند.
وی اظهار می‌کند: متأسفانه در تمام رشته‌های علوم انسانی و الهیات معضل اشتغال وجود دارد؛ در کل کشور و در رشته‌های دیگر هم همین وضعیت است.
مؤدب: عوامل بی‌انگیزه شدن متقاضیان برای انتخاب رشته‌های قرآنی دانشگاه‌ها
حجت‌الاسلام والمسلمین سیدرضا مؤدب، مدیر گروه قرآن و حدیث دانشگاه قم معتقد است در حال حاضر بسیاری از رشته‌های قرآنی در جایگاه خوبی قرار ندارند و در جامعه شناخته شده نیستند.
وی می‌گوید: ناشناخته ماندن رشته‌های علوم قرآنی باعث کمتر شدن انگیزه در انتخاب رشته‌های قرآنی میان افراد شده است.
کاوند: شرایط اشتغال برای افراد مختلف به میزان توانمندی‌هایشان متغیر است
علیرضا کاوند، عضو هیئت علمی دانشکده تفسیر و معارف قرآن کریم با بیان اینکه تعداد قابل توجهی از فارغ‌التحصیلان رشته علوم قرآن و حدیث در بازار کار دچار مشکل هستند، بیان می‌کند: شرایط اشتغال برای افراد مختلف به میزان توانمندی‌هایشان متغیر است.
وی می‌گوید: دانشجویانی که در رشته علوم قرآن و حدیث تحصیل می‌کنند و دانشجویان الهیات تعدادشان حتی نسبت به خود رشته بسیار زیاد است. همچنین در سالیان اخیر نیز یک مقدار اقبال به سمت این رشته کم شده، با این حال تعداد زیادی از دانشجویان رشته‌های علوم انسانی در رشته علوم قرآن و حدیث در حال تحصیل هستند. علی‌رغم تعداد زیادی از فارغ‌التحصیلان رشته علوم قرآن و حدیث و رشته الهیات، می‌بینیم فضای کار برای این دانشجویان فراهم است. در عین حال متأسفانه تعداد قابل توجهی از فارغ‌التحصیلان رشته علوم قرآن و حدیث در بحث بازار کار و در بحث نحوه تأثیرگذاری در سطح فرهنگی جامعه دچار مشکل هستند. بخشی عظیمی از این مشکل را به متولیان امر آموزش و پرورش این دانشجویان برمی‌گردانم و معتقدم اگر برنامه‌ریزی‌ها در طول چهار سال تحصیل دوره کارشناسی درست باشد، قطعاً اینگونه نخواهد بود.
حسینی کوهساری: آینده شغلی تابع مشکلات کل رشته‌های علوم انسانی
حجت‌الاسلام والمسلمین سیداسحاق حسینی کوهساری، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران پردیس فارابی نیز مسئله آینده شغلی در علوم قرآن و حدیث را تابع مشکلات کل رشته‌های علوم انسانی می‌داند و می‌گوید: بحث علوم انسانی مشکل ساختاری دارد، معتقدم اگر در هر رشته‌ای از علوم انسانی کسی باسواد باشد برای او کار هست ولی در واقع کننده کار نیست.
این عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، تعریف درست از شغل را مشکل دیگر دانست و گفت: متأسفانه در کشور ما کار یعنی میز، نه کار!
طالب‌تاش: دانشجویان صرفاً با هدف اشتغال وارد رشته علوم قرآن و حدیث نشوند
عبدالمجید طالب‌تاش، معاون پژوهشکده قرآن و عترت دانشگاه آزاد در رابطه با اشتغال دانشجویان رشته قرآن و حدیث گفت: جایگاه بخش قابل توجهی از علوم این رشته قلب دانشجوست، از این رو کسی که وارد این رشته می‌شود، نباید صرفاً به فکر اشتغال در این حوزه باشد.
وی در مورد تناسب میان جذب این رشته با بازار کار عنوان می‌کند: هیچ تحقیقات علمی در این زمینه در دسترس نیست. پژوهش‌هایی هم که صورت گرفته به‌صورت متفرق و غیر رسمی است. از این رو هر پاسخی به این سؤال بر اساس حدس و گمان خواهد بود.
طالب‌تاش همچنین در مورد مواجه فارغ‌التحصیلان با بازار کار می‌گوید: چون سال‌هاست در این رشته تدریس می‌کنم تجربه‌های مختلفی دارم. گاهی فارغ‌التحصیل علوم قرآنی در جایگاه متناسب با تحصیلش قرار دارد. گاهی هم فارغ‌التحصیلانی را دیده‌ام که در بخش‌های دیگری به‌عنوان یک کارمند مشغول شده‌اند و یا در بخش‌هایی نامرتبط مدیریت می‌کنند. گاهی هم افرادی بودند که تحصیلات به دردشان نخورده است.
مهدوی‌راد: معضل کم‌سوادی دانشجویان از آینده شغلی رشته‌های قرآنی مهم‌تر است
محمدعلی مهدوی‌راد، عضو هیئت علمی پردیس فارابی دانشگاه تهران با تأکید بر اینکه دانشجویان رشته علوم قرآن و حدیث باید اصل را بر باسوادی بگذارند، نه آینده شغلی، اظهار کرد: مشکل اساسی حال حاضر ما در این رشته کم‌سوادی و سهل‌انگاری دانشجو است. اصل معضل سهل‌انگاری در درس خواندن، کم‌سواد و بی‌سواد بودن در این رشته است. به هرحال از آینده شغلی خیلی نگران نیستیم به شرط اینکه این مقدمات تحقق پیدا کند.
نواب: توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان در کنار دانشگاه‌ها
بنا بر این گزارش، در بیان اساتید رشته‌های قرآنی، رابطه میزان باسوادی و جذب در بازار کار نکته امیدوارکننده‌ای است. سیدابوالحسن نواب، رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان را بهترین راه‌حل مسئله اشتغال در رشته‌های علوم اسلامی می‌داند و می‌گوید: شرکت‌های دانش‌بنیان باید نزدیک دانشگاه‌های ما رشد کنند و ایجاد شوند و این تنها راه است. دانشجو باید از ابتدا با کار ارتباط برقرار کند.
وی در مورد راهکارهای بهبود وضعیت شغلی می‌گوید: لازم است دانشجویان رشته‌های علوم قرآنی در این زمینه فکر کنند و نظرات خود را با وزارت علوم، تحقیقات و فن‌آوری که راجع به علوم قرآنی مطالعاتی را انجام داده، در میان بگذراند.
بازنگری در اهداف رشته‌های دینی
کاوند، عضو هیئت علمی دانشکده تفسیر و معارف قرآن کریم نیز معتقد به بازنگری در اهدافی است که برای رشته‌های دینی و معارفی در نظر گرفته شده است و می‌گوید: دوباره بررسی کنیم، ببینیم آن اهداف، اهداف درست، نادرست یا ناقص هستند. اگر بازنگری کنیم می‌توانیم مشکل اشتغال دانشجویان این رشته را حل کنیم.
حجت‌الاسلام والمسلمین کوهساری، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران پردیس فارابی نیز بیان می‌کند: اصل آن است که اگر کسی سواد داشته باشند بیکار نمی‌ماند.
عبدالهادی فقهی‌زاده، مدیر گروه قرآن و حدیث دانشکده الهیات دانشگاه تهران نیز درباره راهکارهای جذب سریع در بازار کار می‌گوید: اگر دانشجویان ما انگیزه‌های خود را تقویت کرده و در دوران دانشجویی بر دانش‌طلبی و یادگیری زبان‌های خارجی تمرکز کنند، بعد از فراغت از تحصیل مراحل مقدماتی برای اشتغال خودشان را در عرصه‌های آموزشی و تربیتی و اداری فراهم می‌کنند.
این گزارش حاکیست، طبق نظر برخی از اساتید با کاهش تمایل انتخاب رشته‌های قرآنی مواجه هستیم و شاید این موضوع به ناآشنایی و عدم تبیین کافی فرصت‌های شغلی این عرصه برگردد. ظرفیت ۱۰ هزار نفری پذیرش بدون کنکور در گرایش‌های مختلف رشته‌های قرآنی و تعدد این رشته‌ها در مقایسه با رشته‌های دیگر، واقعیتی است که شاید بتوان آن را شاهدی بر کاهش تمایل رتبه‌های برتر کنکور به انتخاب این رشته‌ها دانست.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، مرکز پژوهش‌های مجلس درباره پیش‌بینی وضعیت اشتغال تا افق 1400 شمسی، با فرض نرخ رشد اقتصادی پنج درصد، نرخ بیکاری در سال 1400 شمسی به 15.9 درصد و جمعیت بیکار به 4 میلیون و 170 هزار نفر خواهد رسید. با توجه به اینکه نرخ بیکاری در کشور در زمان حاضر 10.8 درصد برآورد شده پیش‌بینی می‌شود با تشدید مسئله بیکاری روبه‌رو شویم. در این میان نرخ بیکاری دانش‌آموختگان از نرخ بیکاری کل بالاتر است و 36 درصد در وضعیت خوش‌بینانه و 48.9 درصد هم در وضعیت بدبینانه خواهد بود.
وضعیت اشتغال فارغ‌التحصیلان دانشگاهی مبین تطبیق سیاست‌های آموزش عالی با برنامه‌های اشتغال‌زایی است؛ آخرین آمار مرکز آمار ایران نیز حاکی از آن است که در حال حاضر 22.4 درصد از جمعیت فعال 29-15 ساله بیکار هستند.
در حالی که مشاهدات عینی سطح جامعه مبین بازماندن بسیاری از تحصیل‌کردگان نظام آموزش عالی کشور از بازار کار یا اشتغال در حوزه‌های غیرمرتبط با رشته تحصیلی است، حال در این میان مواجهه فارغ‌التحصیلان رشته‌های قرآنی با بازار کار، چگونه است؟ و چه راهکارهایی برای اشتغال ایشان وجود دارد؟ به‌دنبال این سؤال‌ها به سراغ اساتید باسابقه‌ای رفتیم که هر کدام به‌واسطه سال‌ها تدریس و ارتباط مستقیم با دانشجویان، دغدغه اشتغال دانشجویانشان را به‌عنوان جایی که ثمره تلاش‌‌هایشان نمود می‌یابند را دارند.
پروین: «درِ باغ سبزی» برای اشتغال دانشجویان رشته‌های قرآنی وجود ندارد
جلیل پروین، معاون آموزشی پردیس تهران دانشگاه قرآن و حدیث با بیان اینکه هیچ در باغ سبزی از جهت اشتغال در رشته‌های قرآنی وجود ندارد، می‌گوید: از جهت اشتغال چنین وظیفه‌ای بر دوش دانشگاه‌ها نیست، زیرا چنین امکاناتی ندارند که مستقیماً اشتغال‌زایی کنند.
وی اظهار می‌کند: متأسفانه در تمام رشته‌های علوم انسانی و الهیات معضل اشتغال وجود دارد؛ در کل کشور و در رشته‌های دیگر هم همین وضعیت است.
مؤدب: عوامل بی‌انگیزه شدن متقاضیان برای انتخاب رشته‌های قرآنی دانشگاه‌ها
حجت‌الاسلام والمسلمین سیدرضا مؤدب، مدیر گروه قرآن و حدیث دانشگاه قم معتقد است در حال حاضر بسیاری از رشته‌های قرآنی در جایگاه خوبی قرار ندارند و در جامعه شناخته شده نیستند.
وی می‌گوید: ناشناخته ماندن رشته‌های علوم قرآنی باعث کمتر شدن انگیزه در انتخاب رشته‌های قرآنی میان افراد شده است.
کاوند: شرایط اشتغال برای افراد مختلف به میزان توانمندی‌هایشان متغیر است
علیرضا کاوند، عضو هیئت علمی دانشکده تفسیر و معارف قرآن کریم با بیان اینکه تعداد قابل توجهی از فارغ‌التحصیلان رشته علوم قرآن و حدیث در بازار کار دچار مشکل هستند، بیان می‌کند: شرایط اشتغال برای افراد مختلف به میزان توانمندی‌هایشان متغیر است.
وی می‌گوید: دانشجویانی که در رشته علوم قرآن و حدیث تحصیل می‌کنند و دانشجویان الهیات تعدادشان حتی نسبت به خود رشته بسیار زیاد است. همچنین در سالیان اخیر نیز یک مقدار اقبال به سمت این رشته کم شده، با این حال تعداد زیادی از دانشجویان رشته‌های علوم انسانی در رشته علوم قرآن و حدیث در حال تحصیل هستند. علی‌رغم تعداد زیادی از فارغ‌التحصیلان رشته علوم قرآن و حدیث و رشته الهیات، می‌بینیم فضای کار برای این دانشجویان فراهم است. در عین حال متأسفانه تعداد قابل توجهی از فارغ‌التحصیلان رشته علوم قرآن و حدیث در بحث بازار کار و در بحث نحوه تأثیرگذاری در سطح فرهنگی جامعه دچار مشکل هستند. بخشی عظیمی از این مشکل را به متولیان امر آموزش و پرورش این دانشجویان برمی‌گردانم و معتقدم اگر برنامه‌ریزی‌ها در طول چهار سال تحصیل دوره کارشناسی درست باشد، قطعاً اینگونه نخواهد بود.
حسینی کوهساری: آینده شغلی تابع مشکلات کل رشته‌های علوم انسانی
حجت‌الاسلام والمسلمین سیداسحاق حسینی کوهساری، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران پردیس فارابی نیز مسئله آینده شغلی در علوم قرآن و حدیث را تابع مشکلات کل رشته‌های علوم انسانی می‌داند و می‌گوید: بحث علوم انسانی مشکل ساختاری دارد، معتقدم اگر در هر رشته‌ای از علوم انسانی کسی باسواد باشد برای او کار هست ولی در واقع کننده کار نیست.
این عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، تعریف درست از شغل را مشکل دیگر دانست و گفت: متأسفانه در کشور ما کار یعنی میز، نه کار!
طالب‌تاش: دانشجویان صرفاً با هدف اشتغال وارد رشته علوم قرآن و حدیث نشوند
عبدالمجید طالب‌تاش، معاون پژوهشکده قرآن و عترت دانشگاه آزاد در رابطه با اشتغال دانشجویان رشته قرآن و حدیث گفت: جایگاه بخش قابل توجهی از علوم این رشته قلب دانشجوست، از این رو کسی که وارد این رشته می‌شود، نباید صرفاً به فکر اشتغال در این حوزه باشد.
وی در مورد تناسب میان جذب این رشته با بازار کار عنوان می‌کند: هیچ تحقیقات علمی در این زمینه در دسترس نیست. پژوهش‌هایی هم که صورت گرفته به‌صورت متفرق و غیر رسمی است. از این رو هر پاسخی به این سؤال بر اساس حدس و گمان خواهد بود.
طالب‌تاش همچنین در مورد مواجه فارغ‌التحصیلان با بازار کار می‌گوید: چون سال‌هاست در این رشته تدریس می‌کنم تجربه‌های مختلفی دارم. گاهی فارغ‌التحصیل علوم قرآنی در جایگاه متناسب با تحصیلش قرار دارد. گاهی هم فارغ‌التحصیلانی را دیده‌ام که در بخش‌های دیگری به‌عنوان یک کارمند مشغول شده‌اند و یا در بخش‌هایی نامرتبط مدیریت می‌کنند. گاهی هم افرادی بودند که تحصیلات به دردشان نخورده است.
مهدوی‌راد: معضل کم‌سوادی دانشجویان از آینده شغلی رشته‌های قرآنی مهم‌تر است
محمدعلی مهدوی‌راد، عضو هیئت علمی پردیس فارابی دانشگاه تهران با تأکید بر اینکه دانشجویان رشته علوم قرآن و حدیث باید اصل را بر باسوادی بگذارند، نه آینده شغلی، اظهار کرد: مشکل اساسی حال حاضر ما در این رشته کم‌سوادی و سهل‌انگاری دانشجو است. اصل معضل سهل‌انگاری در درس خواندن، کم‌سواد و بی‌سواد بودن در این رشته است. به هرحال از آینده شغلی خیلی نگران نیستیم به شرط اینکه این مقدمات تحقق پیدا کند.
نواب: توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان در کنار دانشگاه‌ها
بنا بر این گزارش، در بیان اساتید رشته‌های قرآنی، رابطه میزان باسوادی و جذب در بازار کار نکته امیدوارکننده‌ای است. سیدابوالحسن نواب، رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان را بهترین راه‌حل مسئله اشتغال در رشته‌های علوم اسلامی می‌داند و می‌گوید: شرکت‌های دانش‌بنیان باید نزدیک دانشگاه‌های ما رشد کنند و ایجاد شوند و این تنها راه است. دانشجو باید از ابتدا با کار ارتباط برقرار کند.
وی در مورد راهکارهای بهبود وضعیت شغلی می‌گوید: لازم است دانشجویان رشته‌های علوم قرآنی در این زمینه فکر کنند و نظرات خود را با وزارت علوم، تحقیقات و فن‌آوری که راجع به علوم قرآنی مطالعاتی را انجام داده، در میان بگذراند.
بازنگری در اهداف رشته‌های دینی
کاوند، عضو هیئت علمی دانشکده تفسیر و معارف قرآن کریم نیز معتقد به بازنگری در اهدافی است که برای رشته‌های دینی و معارفی در نظر گرفته شده است و می‌گوید: دوباره بررسی کنیم، ببینیم آن اهداف، اهداف درست، نادرست یا ناقص هستند. اگر بازنگری کنیم می‌توانیم مشکل اشتغال دانشجویان این رشته را حل کنیم.
حجت‌الاسلام والمسلمین کوهساری، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران پردیس فارابی نیز بیان می‌کند: اصل آن است که اگر کسی سواد داشته باشند بیکار نمی‌ماند.
عبدالهادی فقهی‌زاده، مدیر گروه قرآن و حدیث دانشکده الهیات دانشگاه تهران نیز درباره راهکارهای جذب سریع در بازار کار می‌گوید: اگر دانشجویان ما انگیزه‌های خود را تقویت کرده و در دوران دانشجویی بر دانش‌طلبی و یادگیری زبان‌های خارجی تمرکز کنند، بعد از فراغت از تحصیل مراحل مقدماتی برای اشتغال خودشان را در عرصه‌های آموزشی و تربیتی و اداری فراهم می‌کنند.
این گزارش حاکیست، طبق نظر برخی از اساتید با کاهش تمایل انتخاب رشته‌های قرآنی مواجه هستیم و شاید این موضوع به ناآشنایی و عدم تبیین کافی فرصت‌های شغلی این عرصه برگردد. ظرفیت ۱۰ هزار نفری پذیرش بدون کنکور در گرایش‌های مختلف رشته‌های قرآنی و تعدد این رشته‌ها در مقایسه با رشته‌های دیگر، واقعیتی است که شاید بتوان آن را شاهدی بر کاهش تمایل رتبه‌های برتر کنکور به انتخاب این رشته‌ها دانست.
