سیاحت و زیارت در قاب ایکنا/
مدرسه غیاثیه خواف؛ نمونه کامل دانشگاه اسلامی در قرون گذشته
گروه هنر: مدرسه غیاثیه که در دوران شکوهش، از بهترین دانشگاه‌های اسلامی بوده و می‌توان آن را نمونه کامل دانشگاه اسلامی در قرون گذشته نامید، از همراهی هنرمندان با اهل علم حکایت می‌کند، در این مدرسه بناهای باشکوهی دیده می‌شود که معماری بی‌نظری دارد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از خراسان رضوی، اهمیت دادن اسلام به علم و دانش و توصیه‌های پیامبر(ص) به علم‌اندوزی و
تکریم علما و دانشمندان، عاملی شد تا مسلمانان برای ساختن مدارس و مراکز
علمی ترغیب شوند و در این زمینه، از میان مسلمانان بلاد اسلامی، ایرانیان،
گوی سبقت را از دیگران ربودند و در بنا کردن مدارس و مراکز علمی، پیشتاز
شدند.
در زمان قدیم، مساجد و یا مدارسی به صورت مکتب‌خانه وجود داشت، مدارسی که جلسات بحث و تدریس طلبه‌ها و یا جلسات قرآن به شمار می‌رفت، مدارسی که بناهای با شکوهی داشته و معماری آن روح را نوازش می‌دهد.
آوازه این مدارس به لحاظ معماری و رتبه علمی از مرزهای ایران گذر کرد و دوستداران علم و دانش را به سوی خود کشاند. خراسان بزرگ نیز به برکت وجود بارگاه امام رضا(ع)، شاهد بنا شدن چنین مدارسی در خود شد و میزبانی بسیاری از عالمان عرصه دانش از دیگر نقاط عالم را کرد.
مدرسه غیاثیه که در دوران شکوهش، از بهترین دانشگاه‌های اسلامی بوده است، از همراهی هنرمندان با اهل علم حکایت می‌کند، در این مدرسه بناهای باشکوهی دیده می‌شود که معماری بی‌نظری دارد.
در زمان قدیم، مساجد و یا مدارسی به صورت مکتب‌خانه وجود داشت، مدارسی که جلسات بحث و تدریس طلبه‌ها و یا جلسات قرآن به شمار می‌رفت، مدارسی که بناهای با شکوهی داشته و معماری آن روح را نوازش می‌دهد.
آوازه این مدارس به لحاظ معماری و رتبه علمی از مرزهای ایران گذر کرد و دوستداران علم و دانش را به سوی خود کشاند. خراسان بزرگ نیز به برکت وجود بارگاه امام رضا(ع)، شاهد بنا شدن چنین مدارسی در خود شد و میزبانی بسیاری از عالمان عرصه دانش از دیگر نقاط عالم را کرد.
مدرسه غیاثیه که در دوران شکوهش، از بهترین دانشگاه‌های اسلامی بوده است، از همراهی هنرمندان با اهل علم حکایت می‌کند، در این مدرسه بناهای باشکوهی دیده می‌شود که معماری بی‌نظری دارد.
نمونه کامل دانشگاه اسلامی در قرون گذشته
مدرسه غیاثیه خرگرد خواف، یکی از آن مدارسی است که در روزگار خود، به لحاظ نوع معماری و جایگاه علمی، کانون توجه بود و یکی از کامل‌ترین نمونه‌های دانشگاه اسلامی به‌شمار می‌رفت. مدرسه‌ای که اینک، غبار زمان بر آن نشسته است و گام‌های طالبان علم، جای خود را به قدم‌های گردشگران و زائران داده است تا از معماری چشم‌نواز آن بهره‌مند شوند.
مدرسه غیاثیه یکی از آثار تاریخی استان خراسان رضوی است که در حاشیه جنوبی روستای خَرگِرد و در فاصله 5 کیلومتری شهر خواف قرار دارد. بنایی که زمانی مهم‌ترین مرکز تعلیم و تربیت، به‌شمار می‌رفت، بر اساس کتیبه موجود در کناره ایوان ورودی مدرسه، این بنا در قرن نهم هجری قمری به دستور خواجه غیاث‌الدین پیر احمد خوافی، وزیر سلطان شاهرخ تیموری بنا شد و به همین دلیل به «غیاثیه» شهرت یافت. مدرسه غیاثیه خرگرد خواف، نماینده کامل معماری دوره تیموریان است که به سبک آذری ساخته شده است.
معمار این مدرسه، استاد قوام‌الدین شیرازی بود که در حال ساختن این بنا درگذشت و کار نیمه تمام وی را برادرش، غیاث‌الدین شیرازی که معمار مجموعه گوهرشاد و هرات بود، کامل کرد. در میان مدارس ایران، مدرسه غیاثیه در دقت و تنوع معماری، کامل‌ترین نمونه است. اهمیت هنری مدرسه غیاثیه نیز به حدی است که پژوهشگران معروف غربی درباره آن به تحقیق پرداخته و از کتیبه‌های آن نسخه‌برداری کرده‌اند.
مدرسه غیاثیه خرگرد خواف، یکی از آن مدارسی است که در روزگار خود، به لحاظ نوع معماری و جایگاه علمی، کانون توجه بود و یکی از کامل‌ترین نمونه‌های دانشگاه اسلامی به‌شمار می‌رفت. مدرسه‌ای که اینک، غبار زمان بر آن نشسته است و گام‌های طالبان علم، جای خود را به قدم‌های گردشگران و زائران داده است تا از معماری چشم‌نواز آن بهره‌مند شوند.
مدرسه غیاثیه یکی از آثار تاریخی استان خراسان رضوی است که در حاشیه جنوبی روستای خَرگِرد و در فاصله 5 کیلومتری شهر خواف قرار دارد. بنایی که زمانی مهم‌ترین مرکز تعلیم و تربیت، به‌شمار می‌رفت، بر اساس کتیبه موجود در کناره ایوان ورودی مدرسه، این بنا در قرن نهم هجری قمری به دستور خواجه غیاث‌الدین پیر احمد خوافی، وزیر سلطان شاهرخ تیموری بنا شد و به همین دلیل به «غیاثیه» شهرت یافت. مدرسه غیاثیه خرگرد خواف، نماینده کامل معماری دوره تیموریان است که به سبک آذری ساخته شده است.
معمار این مدرسه، استاد قوام‌الدین شیرازی بود که در حال ساختن این بنا درگذشت و کار نیمه تمام وی را برادرش، غیاث‌الدین شیرازی که معمار مجموعه گوهرشاد و هرات بود، کامل کرد. در میان مدارس ایران، مدرسه غیاثیه در دقت و تنوع معماری، کامل‌ترین نمونه است. اهمیت هنری مدرسه غیاثیه نیز به حدی است که پژوهشگران معروف غربی درباره آن به تحقیق پرداخته و از کتیبه‌های آن نسخه‌برداری کرده‌اند.
خودنمایی کاشی‌های معرق در مدرسه غیاثیه
مدرسه غیاثیه دارای صحنی، چهار ایوانی است که ارتفاع آنها به 11 متر می‌رسد. در اطراف این صحن، برای استفاده طلاب، 32 حجره در دو طبقه ساخته شده است و برای تدریس مدرسان، تالارهای گنبددار وسیعی بنا شده و در دو سوی هشتی ورودی، دو تالار بزرگ به عنوان مسجد و مدرسه در نظر گرفته شده است.
مهم‌ترین ویژگی بنای مدرسه غیاثیه که آن را در زمره شاهکارهای قرن نهم هجری قرار داده است، استفاده گسترده از کاشی معرق جهت پوشش دیوارهاست. نمای درونی و نمای بیرونی بنا، آراسته به کاشیکاری رنگارنگ معرق بسیار زیبا و کتیبه است. همچنین، پوشش داخل ایوان‌ها و تمامی دیوارهای بیرونی، با تلفیق کاشی و آجر زینت یافته‌اند، مدرسه غیاثیه که تمامی محققان معماری دوران تیموری، از آن با تمجید و تحسین نام برده‌اند، در سال 1310 ه.ش، در فهرست بناهای تاریخی و اماکن باستانی ایران به ثبت رسیده است.
اگرچه خرگرد، امروزه روستای کوچکی بیش نیست اما شواهد موجود، از رونق علمی آن در گذشته حکایت می‌‌کنند. چنانكه خواجه نظام‌الملك، وزیر ملکشاه سلجوقی در قرن پنجم هجری نیز آن را در رديف شهرهايی چون نيشابور و اصفهان قرار داده و مدرسه نظاميه باشكوهی در آن بنا نهاده است؛ این امر نشان می‌دهد که خرگرد در روزگار سلجوقیان نیز شهری درخور توجه بوده است.
مدرسه غیاثیه دارای صحنی، چهار ایوانی است که ارتفاع آنها به 11 متر می‌رسد. در اطراف این صحن، برای استفاده طلاب، 32 حجره در دو طبقه ساخته شده است و برای تدریس مدرسان، تالارهای گنبددار وسیعی بنا شده و در دو سوی هشتی ورودی، دو تالار بزرگ به عنوان مسجد و مدرسه در نظر گرفته شده است.
مهم‌ترین ویژگی بنای مدرسه غیاثیه که آن را در زمره شاهکارهای قرن نهم هجری قرار داده است، استفاده گسترده از کاشی معرق جهت پوشش دیوارهاست. نمای درونی و نمای بیرونی بنا، آراسته به کاشیکاری رنگارنگ معرق بسیار زیبا و کتیبه است. همچنین، پوشش داخل ایوان‌ها و تمامی دیوارهای بیرونی، با تلفیق کاشی و آجر زینت یافته‌اند، مدرسه غیاثیه که تمامی محققان معماری دوران تیموری، از آن با تمجید و تحسین نام برده‌اند، در سال 1310 ه.ش، در فهرست بناهای تاریخی و اماکن باستانی ایران به ثبت رسیده است.
اگرچه خرگرد، امروزه روستای کوچکی بیش نیست اما شواهد موجود، از رونق علمی آن در گذشته حکایت می‌‌کنند. چنانكه خواجه نظام‌الملك، وزیر ملکشاه سلجوقی در قرن پنجم هجری نیز آن را در رديف شهرهايی چون نيشابور و اصفهان قرار داده و مدرسه نظاميه باشكوهی در آن بنا نهاده است؛ این امر نشان می‌دهد که خرگرد در روزگار سلجوقیان نیز شهری درخور توجه بوده است.
مطالب مرتبط
