حجت‌الاسلام کیاسری تأکید کرد:
اسلام سلامتسازترین سبک زندگی است/ روانشناسی اسلامی؛ انقلابی در درمان
گروه سلامت: رئیس انجمن مراکز خدمات روانشناسی و مشاوره ایرانیان با بیان اینکه اسلام به عنوان یک ایدوئولوژی ارائه‌دهنده کامل‌ترین و سلامتسازترین سبک زندگی است، مطالعه علمی متغیرهای مذهبی در سلامت روانی را یک ضرورت دانست.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین علی‌اکبر مرتضوی کیاسری، رئیس انجمن مراکز خدمات روانشناسی و مشاوره ایرانیان در‌گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، با اشاره به جایگاه مبانی اسلامی مرتبط با علوم روانشناسی و ضرورت بومی کردن روانشاسی اسلامی در کشور، گفت: دغدغه‌ای که برخی‌ها نسبت به بومی‌سازی دانش روانشناسی در کشور دارند از جهت دغدغه اضطرابی آنها، قابل پذیرش نیست اما همت آنها برای بومی‌سازی قابل ارزش و پذیرش است.
وی ادامه داد: به‌عنوان کسی که حد‌اقل 30 سال در این رشته فعالیت می‌کنم، معتقدم روانشناسی غربی به معنای خاص کلمه چیز ویژه‌ای را نگفته و نمی‌گوید که اسلام به آن اشاره، تاکید و اصرار نداشته باشد. اما باید از متن احادیث و روایت و از متون آیات فرصت استخراج آنچه که دیگران می‌گویند، و آنچه را که در احادیث گفته شده است «الاسلام يعلو ولا يعلي عليه: اسلام بر هرچيزی برتری دارد و چیزی بر این دین برتری ندارد» پیدا کنیم.
اسلام برتر است و برتری نمی‌پذیرد
رئیس انجمن مراکز خدمات روانشناسی و مشاوره ایرانیان افزود: وقتی می‌گوییم اسلام برتر است و برتری نمی‌پذیرد، معنایش این نیست که در حکومت‌داری صرف است، بلکه اسلام در تئوری، اجرا، منطق و در عملیات نسبت به هرچیزی برتری دارد و خاص یک زمان نیست.
حجت‌الاسلام کیاسری با اشاره به مثالی، ادامه داد: در روانشناسی غربی بحثی به عنوان تقابل درمانی داریم که اگر وقتی کسی رفتاری عمدی دارد و اصرار به آن رفتار می‌کند، شما رفتاری را در مقابل آن با رعایت تمام استاندارد‌ها انجام دهید؛ جالب است که اسلام در این حوزه تماثل درمانی را دارد و تقابل درمانی را قبول نمی‌کند و می‌گوید اگر شما در شکل کار و کمیت، مثل طرف مقابلتان که به شما هجوم برده استفاده کنید؛ تعادل برقرار می‌شود «فَاعتَدُوا علیه بمثلِ ما اعتدی علیکم» شما تجاوز را به مانند آنچه که به شما شد به مثل در هویت، کمیت و مثل در کیفیت انجام می‌دهید.
وی گفت: اسلام و ما در چنین شرایطی معتقد به تماثل درمانی هستیم و منطق جهانی هم به تماثل یعنی همانند‌سازی رفتار بیشتر اعتقاد دارد. تقابل اینگونه است که کلوخ‌انداز را پاداش سنگ است؛ یعنی مقابله کردن؛ اما دین اسلام و روانشناسی دینی این را قبول ندارد.
حجت‌الاسلام کیاسری بیان کرد: روانشناسی دینی معتقد است که به مانندش عمل کن «وَلَكُمْ فِي الْقِصَاصِ حَيَاةٌ يَاْ أُولِيْ الأَلْبَابِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ: و اى خردمندان شما را در قصاص زندگانى است باشد كه به تقوا گراييد»(بقره/179) و در جای دیگر می‌گوید اگر عفو و اغماض باشد، لذتی که در عفو است در انتقام نیست؛ این موارد را ما در روانشناسی دینی داریم.
دین تعارضی با علم ندارد
وی بیان کرد: اگر آنچه که اسلام در حوزه روان آدمی به عنوان تئوری ارائه کرده استخراج کنیم، تعارضی با آنچه که علم می‌گوید، اگرچه آنسوی مرز‌ها گفته باشد، پیدا نخواهیم کرد. دین تعارضی با علم ندارد. ما معتقدیم که دین ما، دین علمی است. در گذشته، زیبا، عالی و کهن گفته شده و فقط لازم است که موارد آن را با حال، انطباق بدهند.
رئیس انجمن مراکز خدمات روانشناسی و مشاوره ایرانیان خاطرنشان کرد: بومی‌سازی یعنی تطبیق مبانی کهن با مبانی جدید و منطبق با فرهنگ، آداب، سلایق، سنن و همچنین باورهای اجتماعی و اعتقادی مردم؛ لذا باید گفت گسترش دستگاه روانشناسی اسلامی بر اساس تأکید بر فطرت و هماهنگی آن با عقل و آموزههای الهی، موجب بروز انقلاب عظیمی در روانشناسی، مشاوره، جامعهشناسی و حتی سایر علوم انسانی می‌شود.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین کیاسری در ادامه به نقش دین در سلامت روان و جایگاه اسلام در این خصوص اشاره و اظهار کرد: دین اسلام به عنوان یک ایدئولوژی ارائه دهنده کامل‌ترین و سلامتسازترین سبک زندگی بشری است و احکام و دستورات آن حوزه‌های وسیع اخلاقی، فردی، بهداشتی و اجتماعی را در برمی‌گیرد، لذا مطالعه علمی اثرات و نقش متغیرهای مذهبی در سلامت روانی یک ضرورت اساسی است.
مذهبی بودن از عوامل موثر در پیشگیری از ابتلا به اختلالات روانی است
وی افزود: مطالعات انجام شده در مورد نقش مذهب از لحاظ بهداشت روان نشان داده که مردم از مذهب برای مقابله با فشارهای روانی عمده زندگی استفاده می‌کنند. مذهبی بودن یکی از عوامل موثر مراقبت کننده در پیشگیری از ابتلا به اختلالات روانی است، به طوری که مذهب به عنوان یک مولفه درمانی در مراکز بهداشت روانی وارد شده است و بیماران را به سوی خداوند مهربان گرایش میدهد.
رئیس انجمن مراکز خدمات روانشناسی و مشاوره ایرانیان تصریح کرد: درمان معنوی می‌تواند، تأثیر تعیین کننده در فرایند درمان داشته باشد. لذا لازم است که ارزش‌های معنوی و مذهبی در فرایند درمان مورد بررسی قرار گیرند و بر نقش درمانی آنها در فرایند روان‌درمانی تأکید شود.
وی ادامه داد: به‌عنوان کسی که حد‌اقل 30 سال در این رشته فعالیت می‌کنم، معتقدم روانشناسی غربی به معنای خاص کلمه چیز ویژه‌ای را نگفته و نمی‌گوید که اسلام به آن اشاره، تاکید و اصرار نداشته باشد. اما باید از متن احادیث و روایت و از متون آیات فرصت استخراج آنچه که دیگران می‌گویند، و آنچه را که در احادیث گفته شده است «الاسلام يعلو ولا يعلي عليه: اسلام بر هرچيزی برتری دارد و چیزی بر این دین برتری ندارد» پیدا کنیم.
اسلام برتر است و برتری نمی‌پذیرد
رئیس انجمن مراکز خدمات روانشناسی و مشاوره ایرانیان افزود: وقتی می‌گوییم اسلام برتر است و برتری نمی‌پذیرد، معنایش این نیست که در حکومت‌داری صرف است، بلکه اسلام در تئوری، اجرا، منطق و در عملیات نسبت به هرچیزی برتری دارد و خاص یک زمان نیست.
حجت‌الاسلام کیاسری با اشاره به مثالی، ادامه داد: در روانشناسی غربی بحثی به عنوان تقابل درمانی داریم که اگر وقتی کسی رفتاری عمدی دارد و اصرار به آن رفتار می‌کند، شما رفتاری را در مقابل آن با رعایت تمام استاندارد‌ها انجام دهید؛ جالب است که اسلام در این حوزه تماثل درمانی را دارد و تقابل درمانی را قبول نمی‌کند و می‌گوید اگر شما در شکل کار و کمیت، مثل طرف مقابلتان که به شما هجوم برده استفاده کنید؛ تعادل برقرار می‌شود «فَاعتَدُوا علیه بمثلِ ما اعتدی علیکم» شما تجاوز را به مانند آنچه که به شما شد به مثل در هویت، کمیت و مثل در کیفیت انجام می‌دهید.
وی گفت: اسلام و ما در چنین شرایطی معتقد به تماثل درمانی هستیم و منطق جهانی هم به تماثل یعنی همانند‌سازی رفتار بیشتر اعتقاد دارد. تقابل اینگونه است که کلوخ‌انداز را پاداش سنگ است؛ یعنی مقابله کردن؛ اما دین اسلام و روانشناسی دینی این را قبول ندارد.
حجت‌الاسلام کیاسری بیان کرد: روانشناسی دینی معتقد است که به مانندش عمل کن «وَلَكُمْ فِي الْقِصَاصِ حَيَاةٌ يَاْ أُولِيْ الأَلْبَابِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ: و اى خردمندان شما را در قصاص زندگانى است باشد كه به تقوا گراييد»(بقره/179) و در جای دیگر می‌گوید اگر عفو و اغماض باشد، لذتی که در عفو است در انتقام نیست؛ این موارد را ما در روانشناسی دینی داریم.
دین تعارضی با علم ندارد
وی بیان کرد: اگر آنچه که اسلام در حوزه روان آدمی به عنوان تئوری ارائه کرده استخراج کنیم، تعارضی با آنچه که علم می‌گوید، اگرچه آنسوی مرز‌ها گفته باشد، پیدا نخواهیم کرد. دین تعارضی با علم ندارد. ما معتقدیم که دین ما، دین علمی است. در گذشته، زیبا، عالی و کهن گفته شده و فقط لازم است که موارد آن را با حال، انطباق بدهند.
رئیس انجمن مراکز خدمات روانشناسی و مشاوره ایرانیان خاطرنشان کرد: بومی‌سازی یعنی تطبیق مبانی کهن با مبانی جدید و منطبق با فرهنگ، آداب، سلایق، سنن و همچنین باورهای اجتماعی و اعتقادی مردم؛ لذا باید گفت گسترش دستگاه روانشناسی اسلامی بر اساس تأکید بر فطرت و هماهنگی آن با عقل و آموزههای الهی، موجب بروز انقلاب عظیمی در روانشناسی، مشاوره، جامعهشناسی و حتی سایر علوم انسانی می‌شود.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین کیاسری در ادامه به نقش دین در سلامت روان و جایگاه اسلام در این خصوص اشاره و اظهار کرد: دین اسلام به عنوان یک ایدئولوژی ارائه دهنده کامل‌ترین و سلامتسازترین سبک زندگی بشری است و احکام و دستورات آن حوزه‌های وسیع اخلاقی، فردی، بهداشتی و اجتماعی را در برمی‌گیرد، لذا مطالعه علمی اثرات و نقش متغیرهای مذهبی در سلامت روانی یک ضرورت اساسی است.
مذهبی بودن از عوامل موثر در پیشگیری از ابتلا به اختلالات روانی است
وی افزود: مطالعات انجام شده در مورد نقش مذهب از لحاظ بهداشت روان نشان داده که مردم از مذهب برای مقابله با فشارهای روانی عمده زندگی استفاده می‌کنند. مذهبی بودن یکی از عوامل موثر مراقبت کننده در پیشگیری از ابتلا به اختلالات روانی است، به طوری که مذهب به عنوان یک مولفه درمانی در مراکز بهداشت روانی وارد شده است و بیماران را به سوی خداوند مهربان گرایش میدهد.
رئیس انجمن مراکز خدمات روانشناسی و مشاوره ایرانیان تصریح کرد: درمان معنوی می‌تواند، تأثیر تعیین کننده در فرایند درمان داشته باشد. لذا لازم است که ارزش‌های معنوی و مذهبی در فرایند درمان مورد بررسی قرار گیرند و بر نقش درمانی آنها در فرایند روان‌درمانی تأکید شود.
مطالب مرتبط
