انتقاد آیت‌الله العظمی جوادی از کم توجهی به روایات تفسیری
گروه حوزه‌های علمیه: مفسر قرآن کریم گفت: آنطور که در روایات فقهی کار شده در تفسیر، احکام و تاریخ و ... کار نشده اگر آن رجال و درایه که در زمینه فقه شکل گرفته درباره روایات تفسیری و اخلاقی و تاریخی کار می‌شد بسیاری از علوم برای ما روشنتر می‌شد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) آیت‌الله العظمی عبدالله جوادی آملی امروز چهارم خردادماه، در درس تفسیر در مسجد اعظم گفت: ایمان، کفر و نفاق زیاد و نقص دارد؛ ایمان نور است و کفر و نفاق، رجس است و هر دو کمی و زیادی دارد.
وی ادامه داد: البته برخی مانند ابوحنیفه گفته‌اند که ایمان تصدیق جزمی و علمی است بنابراین زیاد و کم نمی‌شود و آیاتی که این مسئله را مطرح کرده‌اند برای این است که ایمان عرض است و عرض نیز چیزی است که در دو لحظه باقی نیست زیرا قیام عرض با عرض لازم می‌آید و این مسئله محال است و عرض باید بر جوهر تکیه کند پس از دید اینان عرض در هیچ دو لحظه‌ای وجود ندارد.
وی افزود: هم مبنا و هم بنای این اندیشه باطل است و هم اینکه قیام عرض را به عرض دانستن باطل است و دلیل اینکه ایمان زیاد و نقص دارد از خود برخی ایات به صراحت قابل اثبات است،
این مفسر قرآن بیان کرد: آیه نورانی فرموده است که اکثر مومنان گرفتار شرک رقیقی هستند؛ وقتی از امام در ذیل این آیه پرسیدند فرمود همین که می‌گویند «اگر فلانی نبود ما بیچاره می‌شدیم» یا برخی می‌گویند اول خدا و دوم فلانی این اقوال با شرک آمیخته است زیرا او اول و آخر است و همه چیر جهان مامور الهی هستند.
این مرجع تقلید تاکید کرد: بنابراین این گونه تعابیر شرک رقیق است زیرا همه چیر در تحت تدبیر الهی کار می‌کنند و همه مخلوقات و آفرینش سپاه و جنود خدایند.
این مفسر گفت: در آیه معروف به غار هم آمده که فرمود با جنودی که نمی‌بینید ما شما را یاری می‌دهیم پس نمی‌توان گفت اگر طوفان و باد و فلان شخص نبود ما هلاک می‌شدیم بلکه در این موارد باید گفت که اگر عنایت خدا از مسیر این افراد و ابزار نبود ما گرفتار هلاکت می‌شدیم.
وی با انتقاد از کم توجهی به روایات تغسیری در مقایسه با روایات فقهی افزود: آنطور که در روایات فقهی کار شده در تفسیر، احکام و تاریخ و ... کار نشده و اگر آن رجال و درایه که در زمینه فقه شکل گرفته درباره روایات تفسیری و اخلاقی و تاریخی کار می‌شد بسیاری از علوم برای ما روشنتر می‌شد.
آیت‌الله جوادی بیان کرد: ایمان تنها تصدیق نیست بلکه همراه با عمل است زیرا عقل کارش شبیه چراغ است و نه صراط و ایمان نیز کاری به این بخش از وجود ندارد و متولی آن عقل عملی است و اگر شخصی دارای این نوع عقل بود آن را به جان خود گره می‌زند و معتقد و مومن می‌شود و اگر مبتلا به سفاهت و جنون شد دستی ندارد که عصاره عقل عملی را به قلبش گره بزند.
وی در تفکیک میان عقل عملی و نظری اظهار کرد: انسان می‌تواند صددرصد به چیزی علم داشته باشد ولی آن را باور نکند زیرا باور ربطی به عقل عملی ندارد؛ اگر کسی دست و پای سالم داشته باشد مار و عقرب را که دید فرار می‌کند ولی کسی که ویلچری است و دست و پایش فلج است وقتی مار و عقرب دید نمیتواند فرار کند زیرا او در تشخیص مار و عقرب و خطر آن، مشکلی ندارد ولی مشکل اساسی در دست و پای فلج است.
این مفسر گفت: در بدن انسان، بخشی مسئول عمل و ایمان است که اگر خوب کار کند نتیجه آن تربیت عالم با عمل است اما اگر انسانی مصداق تعبیر نورانی امام علی(ع) شد که «کم من عقل اسیر تحت هون امیر» عقل در اسارت نفس درآمد عقل، ویلچری می شود و عالما و عامدا گناه می‌کند مانند آنچه یک معتاد که می داند در چه منجلابی اسیر است ولی اراده برای بیرون آمدن ندارد.
وی افزود: بنابراین عدالت و دین و معرفت با عقل عملی کار دارد و علم مقدمه عمل است بنابراین مطلوب اصلی در دین، ایمان و سلوک الی الله و اراده است و اگر این اصل شد مقدمات خود را هم به همراه خواهد داشت.
آیت الله جوادی آملی عنوان کرد: بنابراین اینکه در مورد مومنان فرمود «زادتهم ایمانا» حرف درستی است زیرا عمل صالح بر ایمان می‌افزاید همان طور که گناهان باعث افزایش رجس و سنگینی قلب می‌شود.
