آیت‌الله‌العظمی جوادی آملی تشریح کرد:
تمایز «عالم» و «قائم به علم» در قرآن
گروه حوزه‌های علمیه: مفسر قرآن کریم با بیان اینکه در تعبیر قرآن کریم میان علم و عدل و قائم به علم و عدل بودن تفاوت است، تاکید کرد: عده‌ای در جامعه، فرهیخته و نخبه هستند و تالیف و تدریس دارند که به آنان عالم گفته می‌شود، ولی اگر کسی مانند امام به فکر اصلاح جامعه شد، جزء «لقوم یعلمون» و «یعدلون» است یعنی قائم به علم و عدل است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) آیت‌الله العظمی عبدالله جوادی آملی امروز هشتم خرداد ماه در درس تفسیر خود در مسجد اعظم در سخنانی با اشاره به نقض عهد از سوی مشرکان و منافقان در دوره پیامبر(ص) گفت: نقض و نکث پیمان گاهی حدوثی و گاهی بقایی است و فرمود کسانی که نکث عهد بکنند مشمول این تهدید هستند که «فَمَن نَّكَثَ فَإِنَّمَا يَنكُثُ عَلَى نَفْسِهِ وَمَنْ أَوْفَى بِمَا عَاهَدَ عَلَيْهُ اللَّهَ فَسَيُؤْتِيهِ أَجْرًا عَظِيمًا» ﴿۱۰فتح﴾.
این مفسر قرآن عنوان کرد: کسانی که از مدینه تا حدیبیه نیامدند عذر و درخواست داشتند و عذرشان این بود که اموال ما را مشغول کرد و زن و فرزندانمان نیز بی سرپرست بودند و درخواستشان این بود که ای پیامبر برای ما استغفار کن ولی خداوند مسئله توحید را ذکر و نتیجه کار راستگویان را بیان فرمود و پرده از دل آنان برداشت.
وی عنوان کرد: خداوند درون این افراد را تحلیل فرمود و فرمود که اینها آنچه می گویند با قلبشان متفاوت است و در درون نیازی به استغفار نمی‌بینند پس اینها موحدانه نمی‌اندیشند زیرا خیال می‌کنند حفظ جان و اموال و فرزند و همسر در دست خودشان است.
وی تاکید کرد: قرآن خطاب به آنان فرمود شما خیال می‌کنید خودتان محافظ اینها هستید در حالی که هر سه را خدا حفظ می‌کند و شما ظن سوء به خدا و حضرت پیدا کرده‌اید.
سوء ظن انسان را به جایی نمی‌رساند
آیت‌الله جوادی آملی با بیان اینکه انسان با ظن سوء به جایی نمی‌رسد درباره تعبیر«وَكُنتُمْ قَوْمًا بُورًا»(آیه 12 فتح) تصریح کرد: در اینجا مراد از قوم، نژاد و طایفه نیست بلکه در تعبیر قرآن، برخی قوم یعقلون و قوم یعلمون و برخی قوم بور هستند؛ عده‌ای در جامعه، فرهیخته و نخبه هستند و تالیف و تدریس دارند که به آنان عالم گفته می‌شود ولی اگر کسی مانند امام به فکر اصلاح جامعه شد جزء «لقوم یعلمون» و «یعدلون» است یعنی قائم به علم و عدل است که این تعبیر همانند قوم عرب و عجم نیست.
وی افزود: در ادامه آیات سوره فتح آمده است که کسانی که قیام هالکانه دارند قوم بور هستند که از واژه بائر گرفته شده است زیرا اینان در راه سعادت گام بر نمی‌دارند.
این مرجع تقلید ادامه داد: در جریان استغفار فرمود اینها که استغفار می‌کنند برخی افرادی ضعیف الایمان هستند و برای آنان استغفار کن ولی عده‌ای معذور نبوده و عذر تراشیده‌اند اینها عذرشان پذیرفته نیست زیرا وقتی شما غنیمت به دست آوردید همین افراد گفتند بگذارید ما هم بیاییم و در غنائم شریک باشیم.
این مفسر قرآن عنوان کرد: رحمت و مغفرت الهی ابدی، ازلی و سرمدی است ولی اگر بدرفتاری انسان چندین بار تکرار شد خداوند توفیق حمایت از نظام اسلامی را از انسان می‌گیرد و سلب می کند همان طور که در این آیات اشاره شد.
این مفسر قرآن تصریح کرد: خداوند می‌فرماید اگر شما در یاری دین من سستی کنید من دینم را به دست دیگری یاری می‌کنم، نسبت به مسجد و حسینیه و ... نیز این طور است و اگر کسانی دست از حمایت دین بردارند خدا که دست از دینش برنخواهد داشت.
چیزی بدتر از دست بگیر نیست
وی افزود: در دعا داریم که خدایا توفیق بده دینت با دست من یاری شود یعنی چرا من تماشاچی باشم زیرا چیزی بدتر از دستِ بگیر نیست؛ بگذار دست ما بالا باشد اینها دعاهای شرفبخش و کرامتبخش رمضان است و مصداق حسادت نسبت به مومنان دیگر محسوب نمی‌شود.
این مفسر قرآن با اشاره به تعبیر برخی آیات مبنی براینکه منافق کم به یاد خداست اظهار کرد: به تعبیر برخی بزرگان، منافق اصلا خدا را قبول ندارد و جایی که دنیا مطرح است قرآن چاپ و تظاهر به دینداری می‌کند و اصل اول این است که فقط برای دنیا کار می‌کند و ذره‌ای هم کارش برای خدا نیست ولی چرا آیه می‌گوید که منافق کم به یاد خداست.
وی افزود: در روایتی از معصوم(ع) آمده است که چون منافق فقط برای دنیا کار می‌کند و دنیا نیز متاعی قلیل است منافق هم خدا را فقط برای دنیا یاد می‌کند و به همین دلیل هم کم به یاد خداوند است.
این مفسر قرآن عنوان کرد: کسانی که از مدینه تا حدیبیه نیامدند عذر و درخواست داشتند و عذرشان این بود که اموال ما را مشغول کرد و زن و فرزندانمان نیز بی سرپرست بودند و درخواستشان این بود که ای پیامبر برای ما استغفار کن ولی خداوند مسئله توحید را ذکر و نتیجه کار راستگویان را بیان فرمود و پرده از دل آنان برداشت.
وی عنوان کرد: خداوند درون این افراد را تحلیل فرمود و فرمود که اینها آنچه می گویند با قلبشان متفاوت است و در درون نیازی به استغفار نمی‌بینند پس اینها موحدانه نمی‌اندیشند زیرا خیال می‌کنند حفظ جان و اموال و فرزند و همسر در دست خودشان است.
وی تاکید کرد: قرآن خطاب به آنان فرمود شما خیال می‌کنید خودتان محافظ اینها هستید در حالی که هر سه را خدا حفظ می‌کند و شما ظن سوء به خدا و حضرت پیدا کرده‌اید.
سوء ظن انسان را به جایی نمی‌رساند
آیت‌الله جوادی آملی با بیان اینکه انسان با ظن سوء به جایی نمی‌رسد درباره تعبیر«وَكُنتُمْ قَوْمًا بُورًا»(آیه 12 فتح) تصریح کرد: در اینجا مراد از قوم، نژاد و طایفه نیست بلکه در تعبیر قرآن، برخی قوم یعقلون و قوم یعلمون و برخی قوم بور هستند؛ عده‌ای در جامعه، فرهیخته و نخبه هستند و تالیف و تدریس دارند که به آنان عالم گفته می‌شود ولی اگر کسی مانند امام به فکر اصلاح جامعه شد جزء «لقوم یعلمون» و «یعدلون» است یعنی قائم به علم و عدل است که این تعبیر همانند قوم عرب و عجم نیست.
وی افزود: در ادامه آیات سوره فتح آمده است که کسانی که قیام هالکانه دارند قوم بور هستند که از واژه بائر گرفته شده است زیرا اینان در راه سعادت گام بر نمی‌دارند.
این مرجع تقلید ادامه داد: در جریان استغفار فرمود اینها که استغفار می‌کنند برخی افرادی ضعیف الایمان هستند و برای آنان استغفار کن ولی عده‌ای معذور نبوده و عذر تراشیده‌اند اینها عذرشان پذیرفته نیست زیرا وقتی شما غنیمت به دست آوردید همین افراد گفتند بگذارید ما هم بیاییم و در غنائم شریک باشیم.
این مفسر قرآن عنوان کرد: رحمت و مغفرت الهی ابدی، ازلی و سرمدی است ولی اگر بدرفتاری انسان چندین بار تکرار شد خداوند توفیق حمایت از نظام اسلامی را از انسان می‌گیرد و سلب می کند همان طور که در این آیات اشاره شد.
این مفسر قرآن تصریح کرد: خداوند می‌فرماید اگر شما در یاری دین من سستی کنید من دینم را به دست دیگری یاری می‌کنم، نسبت به مسجد و حسینیه و ... نیز این طور است و اگر کسانی دست از حمایت دین بردارند خدا که دست از دینش برنخواهد داشت.
چیزی بدتر از دست بگیر نیست
وی افزود: در دعا داریم که خدایا توفیق بده دینت با دست من یاری شود یعنی چرا من تماشاچی باشم زیرا چیزی بدتر از دستِ بگیر نیست؛ بگذار دست ما بالا باشد اینها دعاهای شرفبخش و کرامتبخش رمضان است و مصداق حسادت نسبت به مومنان دیگر محسوب نمی‌شود.
این مفسر قرآن با اشاره به تعبیر برخی آیات مبنی براینکه منافق کم به یاد خداست اظهار کرد: به تعبیر برخی بزرگان، منافق اصلا خدا را قبول ندارد و جایی که دنیا مطرح است قرآن چاپ و تظاهر به دینداری می‌کند و اصل اول این است که فقط برای دنیا کار می‌کند و ذره‌ای هم کارش برای خدا نیست ولی چرا آیه می‌گوید که منافق کم به یاد خداست.
وی افزود: در روایتی از معصوم(ع) آمده است که چون منافق فقط برای دنیا کار می‌کند و دنیا نیز متاعی قلیل است منافق هم خدا را فقط برای دنیا یاد می‌کند و به همین دلیل هم کم به یاد خداوند است.
