اخلاص؛ شرط قرآن در بهره‌مندی ایثارگران از مقام شهادت
گروه جهاد و حماسه: عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت معلم تصریح کرد: از منظر قرآن کریم شرط اصلی پذیرش ایثار کسی که در راه خدا شهید می‌شود، نیت و اخلاص وی است.
حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا مصطفی‌پور، قرآن‌پژوه و عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت معلم در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) با تاکید بر اینکه از منظر قرآن کریم شرط اصلی پذیرش ایثار یک انسان که در راه خدا شهید می‌شود، اخلاص وی است، عنوان کرد: کلمه شهید در قرآن به همراه مشتقات آن معنی آگاهی می‌دهد و از اسماءالله است. در قرآن کریم از پیامبران نیز به عنوان شهدا یاد می‌شود، همچنین همراهان پیامبر(ص) نیز شهید به شمار می‌آیند.
وی با بیان اینکه کلمه شهید در قرآن به معنای عرفی آن یعنی کشته شده در میدان نبرد اطلاق نشده، گفت: هر جا در قرآن از معنای عرف کلمه شهید یاد شده، تعبیر «قتل فی سبیل‌الله» آمده است و از آن جمله می‌توان به آیه‌های «وَلاَ تَقُولُواْ لِمَنْ یُقْتَلُ فِی سَبیلِ اللّهِ أَمْوَاتٌ بَلْ أَحْیَاء وَلَكِن لاَّ تَشْعُرُونَ» (بقره: ۱۵۴) و «وَلَاتَحسَبَنَّ الَّذینَ قُتِلُوا فِی سبیلِ اللّهِ أَمواتاً بَلْ أَحیاءٌ عِندَ رَبِّهِمْ یرزقونَ؛ و گمان مبر آنان كه در راه خدا كشته شده‌اند، مرده هستند، بلكه آنان زنده‌اند و در بارگاه پروردگارشان بهره‌مند هستند»(آل عمران: ۱۶۹) اشاره کرد.
مصطفی‌پور افزود: از سوی دیگر شهید نام انبیاست و در سوره بقره خداوند اشاره کرده است که ما شما را امت میانه قرار دادیم که شهدا(گواه) باشید. در تفسیر بیان شده است که منظور از شهدا در این آیه ائمه معصومین(ع) یا مسلمانان هستند که گواه و الگو هستند. بنابراین از منظر قرآن کریم، اولین شهید خداوند و سپس پیامبر و ائمه معصومین(ع) هستند و اگر کسانی در راه خدا کشته شوند شهید هستند چون زنده‌اند و گواه هستند. فرشتگان نیز شاهد و گواهی‌دهنده هستند.
شهید در روایات اسلامی
وی توضیح داد: بر اساس روایات اسلامی مقتول فی سبیل‌الله به شرط داشتن اخلاص، شهید است و گناهانش بخشیده می‌شود‌‌َ. همچنین درباره ویژگی‌های شهید نقل شده است که کسی که در راه خدا از جان خود می‌گذرد و مخلص باشد شهید و زنده جاوید خواهد بود. پندار جاهلان این است که این شهدا مرده‌اند، ولی زنده‌اند و در پیشگاه خداوند روزی می‌خورند.
مصطفی‌پور تاکید کرد: نام گرفتن عنوان شهید، شاید اوصافی باشد مانند زنده بودن شهید، رزق شهید، آمرزش گناهان شهید، ضایع نشدن عمل شهید، مسرت و خوشحالی شهید و وارد شدن در رحمت الهی و رستگاری شهید که در برخی از آیات ذکر شده است.
وی افزود: هر «قتل فی سبیل الله» شهید نیست و هر شهیدی مقتول نیست و وقتی خدا و پیامبر شهید و شاهد هستند، این گونه نیست که انسان به این دلیل که در راه خدا کشته شده شهید باشد، پس باید معیار شهید بودن با استفاده از کلمه روشن شود. در عرف به هر کس در میدان نبرد یا حتی ترور و بمباران کشته شود، شهید می‌گویند، ولی شهادت واقعی به نیت انسان بستگی دارد و فقط خداوند شهیدان واقعی را می‌شناسند.
