نگارش مقاله جایگزین پایان‌نامه کارشناسی قرآن و حدیث شود
گروه دانشگاه: استادیار دانشکده علوم و فنون قرآن در رابطه با حذف پایان‌نامه از مقطع کارشناسی، گفت: پایان‌نامه‌ای که برای مقطع کارشناسی مصوب شده بود، چون هیچ‌کس آن را جدی نمی‌گرفت، حذف شد؛ حال بهتر است نگارش مقاله جایگزین آن شود.
زهره اخوان مقدم، استادیار دانشکده علوم و فنون قرآن واحد تهران در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، در جواب این پرسش که دانشجویان در مقطع کارشناسی قبلاً پایان‌نامه داشتند ولی الان ندارند و حذف شده، آیا این کار درست است؟ یا بجای حذف می‌توانست با مقاله‌نویسی جایگزین شود؟ گفت: اگر کاری درست انجام شود خوب است و به اهداف از پیش تعیین شده نیز می‌رسیم؛ اما اگر مقطعی یک سخن‌هائی گفته شود و در عمل غرض‌ها نفی شود سودی ندارد.
وی افزود: در دانشگاه ما برای مقطع کارشناسی پایان‌نامه تعریف شده بود، اما کسی این پایاننامهها را جدی نمی‌گرفت و لذا حذف شد. اصلاً اسم پایان‌نامه نباید روی آن باشد. باید شروعی برای مقاله‌نویسی باشد؛ بنا بر این اسم آن مقاله می‌شود و باید در حد 20، 25 صفحه باشد، و نه 120 صفحه. دانشجوی کارشناسی که نمی‌توانست 120 صفحه مطلب را خودش تألیف، تحلیل و پردازش کند؛ بنا بر این به‌سوی کپی پیست می‌رفت.
اخوان مقدم بیان کرد: پایان‌نامه یک کار دست و پاگیر، هزینه‌بر و وقت‌گیر برای دانشجو بود. هم دانشجو و هم استاد، آن را دست کم می‌گرفتند، چون می‌گفتند این کار بی‌فایده است، واقعاً هم درست می‌گفتند و هیچ‌وقت نشد که این پایاننامهها اثری بیرون داشته باشد یا مقاله‌ای از آن‌ها استخراج شود یا کسی بدان‌ها مراجعه کند، استاد، دانشجو و خواننده مخالف این نوع پایاننامهها بودند.
وی در ادامه به ارائه راهکاری در این زمینه پرداخت و بیان کرد: اما اگر در حد مقاله بشود، یک کلاس مقاله‌نویسی در حد 4 واحد، -و نه 2 واحد- ارائه شود خوب است، اصلاً امتحان برای این درس نباید مطرح باشد، بلکه نتیجه این 4 واحد یک مقاله شود که الزاماً باید منتهی به چاپ شود، یعنی به دانشجو بگویند که باید مقاله علمی ـ ترویجی یا علمی ـ پژوهشی بنویسی و پذیرش بگیری و تا این کار صورت نگیرد مدرک کارشناسی را دریافت نمی‌کنی. این خیلی فکر خوبی است، اگر چنین چیزی باشد از آن دفاع می‌کنم؛ ولی به شکلی که در دانشگاه‌های ما مطرح بود و به دانشجو می‌گفتند که پایان‌نامه بگیرد و استاد راهنما داشته باشد، نه استاد راهنما توجهی داشت و نه دانشجو پیگیری می‌کرد. 100، 120 صفحه کاغذ اسراف می‌شد، جلسه دفاع برگزار و هزینه می‌شد، و در حال حاضر همه آن‌ها خاک می‌خورند و کسی به آن‌ها نگاه هم نمی‌کند. ولی اگر در حد مقاله بود بسیار خوب بود که دانشجویان کار نوشتن و تألیف را هم بیاموزند و مقدمه‌ای برای مقطع ارشدشان بشود.
در سطح کارشناسی اصلاً توقع پژوهش از دانشجو نداریم
این عضو هیئت علمی دانشکده علوم و فنون قرآن واحد تهران با بیان اینکه در سطح کارشناسی اصلاً توقع پژوهش از دانشجو نداریم و انتظار نداریم که دانشجویمان پژوهشگر باشد، گفت: چهار سال کارشناسی تقریباً حکم مقدماتی را دارد. وقتی دوره مقدماتی را گذراندند اگر خواستند پژوهشگر شوند در ارشد پیش‌بینی شده که کمی زاویه بگیرند؛ زاویه تبلیغی، پژوهشی و ...، در حال حاضر تمرکز طرح بازنگری روی مقطع کارشناسی است و هنوز به مرحله ارشد نرسیده که امیدواریم زودتر انجام شود.
انطباق برنامه درسی با نیازهای جامعه
اخوان بیان کرد: اگر نگاهی از بالا به نیازهای جامعه داشته باشیم ممکن است بگویید سرفصل‌ها ربطی به نیازهای جامعه ندارد، و فارغ‌التحصیل آن، جذب کار نمی‌شود. ولی اگر نیازهای جامعه را از این حیث مورد توجه قرار دهیم که می‌خواهیم دختران و پسران دانشجویمان انسان‌های مهذب و قرآن‌محور شوند، آدم‌هایی شوند که قرآن را فهمیدند، با قرآن انس گرفتند و به آن نزدیک شده‌اند، پس در آینده نیز ان‌شاءالله رفتارهای غیر قرآنی و شیطانی از آن‌ها سر نمی‌زند؛ اگر از این دید نگاه کنیم سرفصل‌ها بسیار زیاد با نیاز جامعه ما هماهنگ است. چون اینک تمام مشکلات جامعه ما از سوی انسان‌هایی است که از قرآن، فرهنگ اسلام و تشیع دور هستند و فقط خود و منافعشان را می‌بینند، اصلاً به معاد و آخرت کاری ندارند، همان مشکلی که مشرکان عصر پیغمبر(ص) هم داشتند و قبل از آن حضرت نیز پیغمبران را می‌کشتند. بنا بر این اگر این نگاه را داشته باشیم که هر کسی فارغ‌التحصیل کارشناسی می‌شود حتماً مدیر فلان جا و ناظم فلان مدرسه می‌شود، نه! این برنامه با این رویکرد تنظیم نشده است.
عضو هیئت علمی دانشکده علوم و فنون قرآن واحد تهران اظهار کرد: برنامه درسی مقطع کارشناسی با این رویکرد تنظیم شده که ان‌شاءالله بعد از چهار سال انسان‌هایی فارغ‌التحصیل می‌شوند که حداقل قدری به قرآن نزدیک شده‌اند و به درد جامعه می‌خورند. این دختر دانشجو اگر مادر شود، مادر خوبی می‌شود، اگر معلم شود، معلم خوبی می‌شود، اگر این پسر دانشجو، کارگر شود، کارگر خوبی می‌شود، رئیس کارخانه هم شود، رئیس خوبی می‌شود، یعنی در یک کلام، «آدم خوبی» می‌شود و در درجه اول برای هر کاری ما آدم خوب می‌خواهیم.
وی گفت: اگر می‌خواهیم برای نیاز جامعه متخصص‌پروری کنیم، متخصص‌پروری کار مقطع کارشناسی نیست. مقطع ارشد باید تخصصی شود، تخصص ترویجی، پژوهشی و غیره. آنجا باید جدا شود نه در کارشناسی، چون بسیاری از افرادی که کارشناسی می‌خوانند اصلاً به مقطع ارشد نمی‌روند و دانشگاه را ترک می‌کنند. پس باید در این چهار سالی که تحصیل می‌کند و بعد هم دانشگاه را ترک می‌کند حتماً به یک حداقلی از تعلمیات قرآنی و دینی دست پیدا کند.
لیلا شرف
