سیره حضرت علی(ع) در برخورد با برداشت‌های غیرمجاز کارگزاران از بیت‌المال

آیت‌الله سید جمال الدین دین‌پرور، رئیس بنیاد بین‌المللی نهج‌البلاغه در گفت‌‌و‌گو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) به تحلیل این مسئله پرداخت که چرا حضرت علی(ع) علی‌رغم داشتن نخلستان‌ها، چاه‌ها و سایر اموال، زندگی خود را در سطح پایین‌ترین طبقه اجتماعی نگه‌ می‌داشتند؟ و عنوان کرد: در مسئله حکومت و مسئولان رده بالا در حکومت امیرالمومنین(ع)، اصلی وجود دارد که به عنوان قانون و قاعده کلی مطرح است و حضرت علی(ع) هم لفظاً و هم عملاً این مسئله را جا انداخته‌اند که هر چه مسئولیت و امکانات اجرایی مدیران بالا می‌رود، باید در استفاده از منابع روند نزولی را طی کنند.

وی با تأکید بر اینکه بر مردم عادی که مسئولیتی ندارند مثل کاسب و تاجری که درآمد زیادی دارند این مسئله فرض نیست، گفت: اما مسئولان دولتی هر چه رده بالاتری داشته باشد باید بهره‌برداری کمتری داشته باشد و این یک قاعده است که حضرت علی(ع) در دوران حکومت همین سیره را انجام می‌دادند.

آیت‌الله دین‌پرور تصریح کرد: هر کس که در جمهوری اسلامی مسئولتی را می‌پذیرد باید همین قاعده را اجرا کند، مانند مقام معظم رهبری که زیر پایشان زیلو انداخته‌اند.

وی با اشاره به اینکه عمل به این سیره حضرت علی(ع) با داشتن احساس مسئولیت الهی در مسئولان محقق می‌شود، گفت: حضرت علی(ع) در نامه‌ای به «عثمان‌بن حنیف» یکی از فرمانداران خود، می‌فرماید: «اگر بخواهم به عسل مصفا و مغز گندم و جامه‌هاى ابريشمين، دست مى‌يابم .ولى، هيهات كه هواى نفس بر من غلبه يابد».

تفاوت حلال برای مردم و مسئولان در حکومت حضرت علی(ع)

آیت‌الله دین‌پرور در پاسخ به این سؤال که برخی مطرح می‌کنند که ما قبل از مسئولیت دارای مال و اموال بود‌ه‌ایم، مگر حضرت علی(ع) ثروتمند نبوده و نمی‌توانستند از دارایی‌های شخصی و غیر حکومتی خود استفاده کنند؟ گفت: هر چه مقام دولتی در حکومت اسلامی بالاتر باشد بسیاری از چیزهایی که برای افراد منع نیست و جایز است، برای مسئولان دولتی حلیت و اجازه ندارند آنها در وضعی هستند که باید رعایت حال محرومان را بکنند.

وی تصریح کرد: کسی که در وضعیت اشرافی باشد نمی‌تواند برای محرومان برنامه‌ریزی کند. حقوق‌های مسئولان باید از طرف دولت مشخص شده باشد و مشخص باشد که هر مسئول چه قدر می‌تواند برداشت کند و مشخص نبودن این مسائل اشکالی است که در نظام حقوقی، اداری و مالی ما وجود دارد.

رئیس بنیاد نهج‌البلاغه در خصوص برخورد حضرت با افرادی که از بیت‌المال برداشت‌های شخصی کرده‌اند؟ گفت: امام از راه‌های نظارتی که داشتند بر کار آنها اشراف داشتند و بسیاری از این افراد هم جزو علاقه‌مندان آن حضرت بودند، عثمان بن حنیف از محبان حضرت بوده اما به جرم اینکه در مهمانی شرکت کرده که فقرا را در آن راه نمی‌دانند با ایشان شدیداً برخورد می‌کنند و فرمانداران اینگونه را عزل می‌کردند.

وی ادامه داد: در نامه‌ای که حضرت علی(ع) به «شریح قاضی» می‌نویسند به این مسئله که وی خانه‌ای 80 دیناری خریده است اشاره و می‌فرمایند مراقب باش که پول خانه از مال حرام و بیت‌المال نباشد، چرا که اگر باشد در دنیا و آخرت زیان کرده‌ای.

وی به مسئله حقوق‌های نجومی برخی مسئولان در کشور نیز اشاره کرد و گفت: باید حقوق مسئولان نهادها اعلام شود و ملاک‌های برتری حقوقی باید روشن باشد و قانون و آیین‌نامه‌های آن باید مشخص باشد.