نگاهی به نسخه خطی قرآن مترجم سده هشتم

گروه ادب: نسخه خطی قرآن مترجم مربوط به سده هشتم ویژگی‌هایی مربوط به خط و آرایه‌های ظاهری را به خود اختصاص داده است و در کتابخانه مؤسسه مطالعات فرهنگی نگهداری می‌شود.

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، کتابخانه مؤسسه پژوهش و مطالعات فرهنگی، نسخه‌های خطی را در گنجینه خود نگهداری می‌کند که در میان آنها قرآن خطی نیز وجود دارد. یکی از این قرآن‌ها متعلق به قرن هشتم بوده و به عنوان قرآن مترجم معروف است.

این قرآن در قطع رحلی كوچک 27 × 37 سانتی‌متر است، كاغذ آن سمرقندی مايل به حنايی آهاردار و تعداد اوراق آن 368 برگ است. خط این نسخه خطی به نسخ بوده و در اندازه نزديک به جلی است، سرسوره‌ها به قلم رقاع و مركب متن مشكی و سرسوره‌ها به خط زر است. تعداد سطور در هر صفحه 15 سطر بوده است.

كاتب این نسخه مشخص نیست، اما تاريخ كتابت متعلق به قرن هشتم است و بخش‌هایی در آن وجود دارد که نونویس بوده و تاریخ آن متأخرتر است. ترجمه این قرآن ذيل سطور آمده است. علائم تجويد هم در متن به شنگرف و رموز قاريان در حاشيه قرار دارد.

صفحات آغازين این قرآن جدول‌كشی شده و نشانی از تزئين ندارد و به علت نونويس بودن، احتمالاً ترسيم آن به بعد موكول شده بود. در آرايش‌های ميانی و خاتمه آن نیز سرسوره‌ها در كتيبه‌هايی به قلم زر كتابت شده و اطراف آن نیز مرصع است كه گاه دنباله آن تا حاشيه صفحه كشيده شده است. رموز حواشی ظاهراً در صحافی ساقط و چند مورد باقی‌ مانده که در داخل شمسه‌های كوچک مذهّب مرصع مشاهده می‌شود.

یکی از آرايش‌های ويژه‌ای که در این قرآن وجود دارد، كلمه جلاله «الله» است که در همه جا به شنگرف رقم شده و در مقاطع جزء نيز سطر حد فاصل به شنگرف نوشته شده است. آنچه از تذهيبات در این نسخه وجود دارد، فاقد عيب كلی است.

جلد این نسخه خطی قرآن مقوايی با روكش كاغذی الوان است و در آرايش‌های جلد نیز زمينه به رنگ سرخ و طرح‌های هندسی مشكی به انضمام عطف و گوشه‌ها هم گالينگور آبی است.

این نسخه فرسوده و بارها مورد مرمت قرار گرفته است. آثار لكه‌های متفرقه و از جمله آب‌ديدگی و پاشيدگی مركب، پوسيدگی و خوردن موريانه در برخی از نقاط نسخه وجود دارد و چروک شدن اوراق به ویژه در اوراق قديمی‌تر قابل مشاهده بوده و در اثر فرسودگی و پاره شدن كاغذ صدمات جدی به آن وارد شده است.

گزارش خطا

برچسب ها: نسخه خطی ، قرآن مترجم ، نفیس