توصیف قرآن از ارتشی که «بی‌سر و صدا»ست
گروه سیاسی: ارتش در جمهوری اسلامی ایران با توصیف قرآنی، در شرایط به ظاهر امن نیز اگر چه «بی‌سر و صدا» و «در پادگان‌ها» باشد، اما آتش زیر خاکستری برای دشمنانی است که چشم به روزنه‌ای برای نفوذ به مرزها دارند.
به گزارش خبرگزاری بین المللی قرآن(ایکنا)، یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین ارکان یک جامعه نیروی نظامی است؛ نیرویی که در برابر تهدیدها و مشکلات مختلف امکانات و توان خود را به منظور تأمین امنیت و آسایش جامعه به کار می گیرد.
با توسعه جوامع و گسترش روابط بین اقوام، گروه‌ها و طوایف مختلف و شکل‌گیری ساختارهای نوین جغرافیایی ضرورت محافظت از مرزها و تمامیت ارضی از دخالت بیگانگان و هجوم دشمنان احتمالی در صدر اقدامات حکومت‌ها و دولت‌ها بوده است. کم‌توجهی و یا بی‌توجهی به این امر تا جایی پیش می‌رفت که زوال و نابودی یک جامعه را به همراه داشت.
با این حال کارکردها و عملکردهای نیروی نظامی در جوامع مختلف به یک شکل نبود؛ برخی حکومت‌ها امکانات خود را برای کشورگشایی و تسخیر سرزمین‌ها به ویژه سرزمین‌های همسایه به کار می‌بردند و برخی نیز از این نیرو صرفاً در جهت مقابله با تهدیدها و بازدارندگی به کار می گرفتند.
میل انسان به قدرت‌نمایی منجر به افزایش نیروی نظامی و توسعه ابزار و ادوات نظامی شد و به جایی رسید که ابزارها و ادوات مهلک‌تر، مخرب‌تر و کشنده‌تر شکل گرفت با این حال میل انسان برای قدرت‌نمایی همچنان در جوش و خروش است.
ادیان الهی به ویژه دین مبین اسلام هرچند شهوات و امیال انسان را به عنوان محور زندگی و تعامل با دیگران نفی می‌کند، اما حفظ جان انسان‌ها به عنوان بندگان خدا از اهمیت بالایی برخوردار است؛ این اهمیت برای حفظ جوامع و گروه‌های ایمانی که با حضور مؤمنان و صالحان شکل گرفته، به مراتب بیشتر و قابل توجه‌تر است. محافظت از چنین جامعه یا گروهی نه تنها برای یک منطقه بلکه برای جهانیان اثرگذار است؛ همانطور که قرآن کریم خداوند فرموده است؛ «وَلَوْلَا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَفَسَدَتِ الْأَرْضُ .../ و اگر خداوند برخي از مردم را به وسيله برخي ديگر دفع نكند، فساد زمين را فرا مي‌گيرد ...» (بخشی از آیه 251 سوره بقره).
بر همین اساس مقابله و نبرد نظامی بر جوامعی که بر پایه ارزش‌ها و آموزه‌های الهی بنا شده نیز واجب می‌شود؛ «كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ وَهُوَ كُرْهٌ لَكُمْ/ جنگ بر شما واجب گشته است ، و حال آن كه از آن بيزاريد» (بخشی از آیه 216 سوره بقره). از این رو که حیات مادی مؤمنان نیز برای رسیدن به زندگی سعادتمند جهان باقی است، ستیز با هم نوع را امری قبیح و امری ناپسند می‌دانند اما یکی از لوازم تحقق این هدف، حذف ناپاکی‌ها از دنیای مادی است. همانطور که در آیه 251 سوره بقره نیز پیش از این ذکر شد. بنابراین می‌توان نیروهای نظامی را بر اساس نیت و سرشتی که دارند، به دو دسته تقسیم کرد؛ ابتدا گروهی هستند که برای رفع عطش قدرت‌طلبی و ستیزه‌جویی خود دست به دست امیال شیطانی خود داده و با تجهیز نیروی خود به ستیز با دیگران بر می‌خیزند و برخی نیز تمایلی به رویارویی با همنوعان خود ندارند اما برای دفع فساد از زمین جهاد را بر خود فرض کرده‌اند.
خداوند متعال پیامبران خود را در برابر سختی‌ها چنین یاری نمود؛ گاه «جن» را فرمانبردارشان قرار داد، گاه زره دوختن آموخت و معادن فلزات را در اختیارشان گذاشت و حتی وعده داد تا در سختی‌ها مؤمنان را به شرط صبر و ایستادگی یاری دهد.
با توجه به این شرایط نیروی نظامی وابسته به حکومت اسلامی تلاش می‌کند شرایط را برای حفظ ارزش‌های الهی در مقابله با هرگونه تجاوزی مهیا کند.
در طول تاریخ خطرات زیادی جوامع ایمانی را تهدید کرده و باعث بروز لطمات بزرگی شده‌اند. از همین رو در قرآن کریم تأکید شده مؤمنان حتی در شرایط امن نیز خود را آماده و مهیا نگه دارند و هر لحظه خطر را پشت مرزهای خود ببینند؛ «وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَمِنْ رِبَاطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّكُمْ وَآخَرِينَ مِنْ دُونِهِمْ لَا تَعْلَمُونَهُمُ اللَّهُ يَعْلَمُهُمْ وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ شَيْءٍ فِي سَبِيلِ اللَّهِ يُوَفَّ إِلَيْكُمْ وَأَنْتُمْ لَا تُظْلَمُونَ/ و هر چه در توان داريد از نيرو و اسبهاى آماده بسيج كنيد تا با اين [تداركات] دشمن خدا و دشمن خودتان و [دشمنان] ديگرى را جز ايشان كه شما نمى شناسيدشان و خدا آنان را مى شناسد بترسانيد و هر چيزى در راه خدا خرج كنيد پاداشش به خود شما بازگردانيده مى شود و بر شما ستم نخواهد رفت» (آیه 60 سوره انفال).
این تأکید از یک سو برای بازداشتن دشمنان از سوءقصد علیه نظام اسلامی است و از سوی دیگر آماده نگه داشتن شرایط برای مقابله با تهدیدهاست. بنابراین پیش از وقوع هر خطری نیازمند نیرویی آماده و تجهیزاتی به روز است. با این شرایط می‌توان توصیه قرآنی «خُذُوا حِذْرَكُمْ» را محقق کرد.
در برخی شرایط به نظر می‌رسد که شرایط به قدری امن است که نیاز به تجهیزات و افزایش توان نظامی نیست اما در این حالت نیز این قوا وظایفی بر عهده دارند که در سال‌های آینده چشم‌پوشی از آنها خطرات فراوانی می‌تواند در بر داشته باشد؛ از این رو صبر و ایستادگی در امور نظامی نیز مورد تأکید واقع شده است. «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَصَابِرُوا وَرَابِطُوا وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ/ اى كسانى كه ايمان آورده ايد صبر كنيد و ايستادگى ورزيد و مرزها را نگهبانى كنيد و از خدا پروا نماييد اميد است كه رستگار شويد (آیه 200 سوره آل عمران).
غفلت و بی‌توجهی نسبت به وقایع و حوادث موجب کندی و بی‌تحرکی نیروهای نظامی در شرایط حساس می‌شود. از همین روست که در آیه 102 سوره نسا تأکید شده حتی در اوج عبادت نیز سلاح‌ها نباید کنار گذاشته شوند. در این آیه آمده است «وَإِذَا كُنْتَ فِيهِمْ فَأَقَمْتَ لَهُمُ الصَّلَاةَ فَلْتَقُمْ طَائِفَةٌ مِنْهُمْ مَعَكَ وَلْيَأْخُذُوا أَسْلِحَتَهُمْ فَإِذَا سَجَدُوا فَلْيَكُونُوا مِنْ وَرَائِكُمْ وَلْتَأْتِ طَائِفَةٌ أُخْرَى لَمْ يُصَلُّوا فَلْيُصَلُّوا مَعَكَ وَلْيَأْخُذُوا حِذْرَهُمْ وَأَسْلِحَتَهُمْ وَدَّ الَّذِينَ كَفَرُوا لَوْ تَغْفُلُونَ عَنْ أَسْلِحَتِكُمْ وَأَمْتِعَتِكُمْ فَيَمِيلُونَ عَلَيْكُمْ مَيْلَةً وَاحِدَةً وَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ إِنْ كَانَ بِكُمْ أَذًى مِنْ مَطَرٍ أَوْ كُنْتُمْ مَرْضَى أَنْ تَضَعُوا أَسْلِحَتَكُمْ وَخُذُوا حِذْرَكُمْ إِنَّ اللَّهَ أَعَدَّ لِلْكَافِرِينَ عَذَابًا مُهِينًا/ و هر گاه در ميان ايشان بودى و برايشان نماز برپا داشتى پس بايد گروهى از آنان با تو [به نماز] ايستند و بايد جنگافزارهاى خود را برگيرند و چون به سجده رفتند [و نماز را تمام كردند] بايد پشت سر شما قرار گيرند و گروه ديگرى كه نماز نكرده اند بايد بيايند و با تو نماز گزارند و البته جانب احتياط را فرو نگذارند و جنگافزارهاى خود را برگيرند [زيرا] كافران آرزو مى كنند كه شما از جنگافزارها و ساز و برگ خود غافل شويد تا ناگهان بر شما يورش برند و اگر از باران در زحمتيد يا بيماريد گناهى بر شما نيست كه جنگ افزارهاى خود را بر زمين نهيد ولى مواظب خود باشيد بى‌گمان خدا براى كافران عذاب خفت‌آورى آماده كرده است».
بنابراین چنین نیرویی حتی اگر «بی‌سر و صدا» و «در پادگان‌ها» نیز باشد، آتش زیر خاکستری برای دشمنانی است که چشم به روزنه‌ای برای نفوذ به مرزها دارند. امروزه نیروهای نوین نظامی که به نام «ارتش» شناخته می‌شوند، به دنبال افزایش کارآیی خود در عرصه دفاعی هستند. البته برخی ارتش‌ها به دلیل سیاست‌های سلطه‌طلبانه حکام خود حفاظت از مرزها را جایی دورتر از سرزمین‌های خود جست‌وجو می‌کنند و برخی نیز به دلیل وجود خلأهای قانونی نه تنها حافظ امنیت نیستند، بلکه منافع ملی را به خطر انداخته‌اند.
در چنین شرایطی ارتش جمهوری اسلامی یادآور آیاتی از سوره مبارکه «سبأ» است که فرمود؛ «قَالَتْ يَا أَيُّهَا الْمَلَأُ أَفْتُونِي فِي أَمْرِي مَا كُنْتُ قَاطِعَةً أَمْرًا حَتَّى تَشْهَدُونِ؛ قَالُوا نَحْنُ أُولُو قُوَّةٍ وَأُولُو بَأْسٍ شَدِيدٍ وَالْأَمْرُ إِلَيْكِ فَانْظُرِي مَاذَا تَأْمُرِينَ/ گفت اى سران [كشور] در كارم به من نظر دهيد كه بىحضور شما [تا به حال] كارى را فيصله ندادهام؛ گفتند ما سخت نيرومند و دلاوريم و[لى] اختيار كار با توست بنگر چه دستور می‌دهى» (آیات 30 و 31 سوره سبا).
ارتش در عین اطاعت از فرماندهی معظم کل قوا، هوشیارانه توانسته است ضمن رصد شرایط منطقه‌ای و تهدیدهای احتمالی مانع دست‌اندازی دشمنان به مرزهای ایران اسلامی شود؛ گواه این ادعا امنیتی است که این کشور در شرایط پرالتهاب کنونی منطقه و جهان دارد و همانطور که رهبر معظم انقلاب تأکید کرده‌اند؛ «امروز در ارتش ما، انسان‌های خوب، انسان‌های صادق و انسان‌هایی که بی‌سروصدا برای خدا کار می‌کنند» و اگر بی‌سر و صدا هستند برای این است که «با شهامت، فداکاری و شهادت‌طلبی هرگونه خطر و تهدیدی را با قدرت هرچه تمام‌تر دفع کند».
اما نباید فراموش کرد که برای نفوذ به یک سرزمین تنها عوامل سخت و نظامی اثرگذار نیست؛ امروز دشمن روش‌های دیگری را برای نفوذ برگزیده‌اند، به ویژه برای ملت‌های مقاوم گزینه نظامی دیگر جواب‌گو نیست؛ ایجاد اختلاف و تفرقه، ایجاد شکاف طبقاتی اقتصادی و فرهنگی و ایجاد اختلاف‌های درونی از جمله گزینه‌های روی میز دشمن برای تضعیف قوای یک ملت است که حتی سخت‌ترین ارتش‌ها نیز ممکن است در برابر آن کمر خم کنند؛ از این رو آحاد ملت به ویژه مسئولان و خواصی که به هر نحوی جایگاهی در میان برخی توده‌های مردم دارند، می‌توانند با سخنان و تحلیل‌های خود در تقویت یا تضعیف توان درونی نظام تأثیر گذار باشند.
محمود قره‌داغی
