قدمگاه امام رضا(ع) در مرو

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، رایزنی فرهنگی ایران در ترکمنستان در گزارشی برای ایکنا، «مرو»؛ محل زندگی امام هشتم شیعیان جهان علی بن موسی الرضا(ع) را در این کشور که معروف به «قدمگاه امام رضا(ع)» است، معرفی کرد.
در این گزارش آمده است: تاریخ‌نویسان معتبر و خاورشناسان دقیق می‌‌گویند مأمون خلیفه عباسی در زمانی که در مرو می‌زیست (سال‌های 190 تا 202 ه‍/ 805 تا 817م) در کاخ باشکوهی زندگی می‌کرد که بعدها بر اثر گذشت زمان از بین رفته و به خرابه تبدیل شده است؛ چون حضرت رضا(ع) هم در مدت اقامتشان در مرو در گوشه‌ای از این تشکیلات سکونت کرده بودند، محلی که در حال حاضر در بین مردم به قدمگاه معروف است مکانی بوده که آن بزرگوار آنجا زندگی کرده و پایش را آنجا گذاشته و به قدمگاه یعنی جای پای آن حضرت شهرت یافته است، این مکان در بین مردم ترکمنستان و ایران از احترام خاصی برخوردار است.
حركت امام رضا(ع) به طرف مرو
در موضوع دعوت مأمون از حضرت رضا (ع) و تعیین ایشان به عنوان ولایت عهدى سخن بسیار گفته شده، اما آنچه مسلم است، بنا به دلایلی پایگاه اجتماعی مأمون در مخاطره جدی قرار گرفت و در اثر این انقلاب‌ها و زد و خوردها، مأمون به شدت نگران و شهرها و ولایات یكى پس از دیگرى از دست او خارج شد، وى در مرو و در مقر حكومت خود زندگى مى‌كرد و همواره در فكر بود كه چگونه اوضاع و احوال را ساكت كند و شرایط را بار دیگر به حال اولیه برگرداند؛ در این مورد با وزرا و مشاورین خود مشورت كرد كه در نهایت به این نتیجه رسید که برای كنترل و مهار شرایط؛ امام رضا(ع) را كه از محبوبیت فراوانی بر حوردار بود، به مرو بیاورد. به همین دلیل رجاء بن ابی ضحاك و یاسر خادم را  همراه با نامه‌ای به مدینه فرستاد؛ آنها وارد مدینه شدند و دعوت‌نامه مأمون را خدمت حضرت رضا(ع) تقدیم كردند، و از آن جناب دعوت كردند كه همراه آنها به طرف خراسان حركت كند.
 امام رضا‌(ع) با نارضایتی و بی‌میلی  این پیشنهاد را پذیرفت و آماده مسافرت شد و یقین داشته كه از این مسافرت مراجعت نخواهد كرد و با خاندان خود وداع کرد.
راوی می‌گوید: من در مدینه منوره بودم كه مأمورین مأمون وارد شدند و در نظر داشتند كه آن حضرت را به خراسان ببرند، حضرت رضا(ع) وارد مسجد حضرت رسول(ص) شدند و با جد خود تودیع كردند و هنگامى كه می‌خواستند از مسجد بیرون شوند چند بار به طرف قبر مبارك حضرت رسول اكرم(ص) برگشتند و با صداى بلند گریه كردند.
در این هنگام من خدمت آن جناب رسیدم و سلام كردم و حضرت جواب سلام مرا دادند، من او را تسلى دادم.
حضرت رضا(ع) فرمودند: از من دیدن كنید زیرا من از جوار جدم خارج خواهم شد و در سرزمین غربت از دنیا خواهم رفت، و در كنار هارون دفن خواهم شد.
مرو؛ میزبان امام رضا(ع)‌
شهر مرو تقریباً در شمال شرقی خراسان رضوی واقع شده و از زمان‌های قدیم و قبل از فتوحات اسلامی، جزء یكی از ولایت‌های خراسان و یكی از شهرهای بزرگ و معروف این خطّه بوده است و در حال حاضر مركز یكی از استان‌های مهم كشور تركمنستان است.  
وفاداری مردم مرو به امام طلایی
مردم ترکمنستان خصوصاً خطّة ماری انسان‌های شریف و با کرامتی بوده و هستند و همواره از خوبی‌ها و آدم‌های خوب و مقدس در تاریخ طرفداری کرده‌ و می‌کنند، آنان علاقه‌مندی و وفاداری خود را در طول قرون به امام رضا(ع) نشان داده و همچنان به عنوان «امام طلایی» یا «رضا جان» از او یاد می‌‌کنند و هر سال هزاران نفر با شوق به زیارت امام رضا(ع) در مشهد می‌روند و یادگار باقی مانده از قدمگاه و مكان زندگی بیش از دو سال ایشان را در مرو زیارت می‌كنند و برای آن احترام ویژه‌ای قائل هستند.
جشنواره امام رضا(ع) در مرو
اولین همایش بین‌المللی امام رضا(ع) در سال 1387 هجری مطابق با 2008 میلادی با پیام بسیار مهم قربان‌قلی بردی محمد‌اف، رئیس‌جمهور تركمنستان آغاز شد. در این پیام مهم جایگاه بلند امام رضا(ع) به عنوان عالم معروف مشرق زمین كه در قرن هشتم میلادی به سر برده و بر افكار و اندیشه‌های سیاسی، اجتماعی، فلسفی و علمی مشرق‌زمین تأثیر به‌سزایی داشته و همچنین عالمی كه دین اسلام را به خوبی تبلیغ كرده است، مورد ستایش قرار گرفته و اشاره شده است كه «نام امام رضا(ع) در بین تركمن‌ها از جایگاه شایسته‌ای برخوردار است و علما و شخصیت‌های نامی و صاحب كرامت نظیر مهنه بابا، محمود زمخشری، نجم‌الدین كبری، خواجه احمد یسوی، سلیمان باقر غانی و دیگران از حكمت امام رضا(ع) الهام گرفته‌اند و پدرِمان، مختوم‌قلی كه افتخار ملی ما است، نیز در اشعار خویش مكرّراً از این عالم بزرگوار نام برده و به كرم و كرامت وی سر تعظیم فرود آورده است».
قربان‌قلی بردی محمداف در پایان از محققان و اندیشمندان خواسته است كه با فراگیری و تحقیق عمیق و گسترده؛ میراث امام رضا(ع) را برای توسعه ارزش‌های كل بشریت به جهانیان معرفی كنند.
این جشنواره هر سال در روز تولد امام رضا(ع) با همراهی و همكاری خوب و شایسته مسئولان ترکمنسنان و حضور ارزشمند عاشقان امام رضا(ع) در مرو برگزار می‌شود.
نگاهی کوتاه به زندگی پربرکت آن حضرت
او، علی فرزند موسی ملقب به رضا در روز یازده ذیقعده سال 148 هجری قمری چشم به دنیا گشود، پدر او موسی فرزند جعفر(ع)، امام هفتم مسلمانان جهان است و مادر او نجمه که در خردمندی و تقوا و ایمان از برجسته‌ترین زنان عصر خود بود.
امام رضا(ع) در سال 183 هجری در سن 35 سالگی بر مسند امامت تکیه زد و عهده‌دار پیشوایی امت اسلامی شد، در طول پنجاه و پنج سال زندگی پربار و پر برکت خود همواره مردم را به راستی، صداقت، مهربانی و بندگی خدا دعوت می‌کرد تا بالأخره او را در روز آخر ماه صفر سال 203 هجری قمری با زهر جفا شهید کردند و روح بلند آن حضرت به سوی خدای خود پرواز کرد و قبر و گنبد و بارگاه او اکنون در شهر مشهد مقدس واقع شده و سالیانه میلیون‌ها مسلمان آن حضرت را زیارت می‌‌کنند.
گوشه‌ای از اخلاقیات آموزنده امام هشتم
با مهمانان: مهمانی بر حضرت وارد شد، در خانه گرد چراغی نشسته و با امام مشغول گفت‌و‌گو بودند که فتیله چراغ خراب شد، مهمان خواست آن‌ را اصلاح کند، امام نگذاشت و فرمود: ما هرگز اجازه نمی‌دهیم که مهمان کار کند.
با خادم: خادم امام رضا(ع) گفت: هرگز امام به هنگام غذاخوردن غلامان و خادمان، کاری را از آنان نمی‌خواست و می‌فرمود: اگر من بالای سر شما ایستادم و شما مشغول غذا‌خوردن بودید به احترام من بلند نشوید، امام رضا(ع) با خدمتگزاران کوچک و بزرگ گفت‌و‌گویی از روی الفت و مهربانی داشت.
مساوات و تساوی حقوق: به امام پیشنهاد شد که اجازه فرمایید برای سیاه‌پوستان سفره جداگانه انداخته شود تا آنها در کنار شما نباشند، امام فرمود: خدای همه یکی است، همه از یک پدر و مادر و جزای هر یک در برابر اعمال ماست، این جدایی چرا؟
بخشندگی: امام رضا(ع) روز عرفه در خراسان تمام اموال خود را میان محرومان تقسیم کرد، شخصی گفت: این کار زیان بزرگی است. امام فرمود: هرگز چنین نیست، این انفاق سرمایه‌گذاری برای دریافت اجر و کرامت پروردگار است.
ادب: حضرت رضا(ع) هرگز سخن کسی را قطع نمی‌کرد، تند سخن نمی‌گفت، دست رد به سینه گرفتار نمی‌زد، در جلسات پای خود را دراز نمی‌کرد، تکیه نمی‌داد، هنگام غذا خوردن به همراه خدمتگزاران بر سر یک سفر می‌نشست.
امام و صرفه‌جویی: خدمتگزاران، میوه‌ها را نیمه‌خور می‌کردند و در نتیجه قسمتی از میوه‌ها دور ریخته می‌شد، امام فرمود: سبحان‌الله، اگر شما نیاز ندارید، مردمی گرسنه و نیازمند هستند، مقدار اضافه را به محرومان بدهید.
حق کارگر: خدمتگزار سیاه‌پوستی در میان کارگران مشغول کار بود، امام از کار فرمای او پرسید: اجرت این کارگر را چقدر قرار داده‌ای؟ گفت: او شخص محرومی است، هر چه قدر بدهیم راضی است، من با او قراری نگذاشته‌ام. امام با عصبانیت، فرمود: مگر من بارها نگفته‌ام تا حق و دستمزد کارگر را از قبل تعیین نکرده‌اید او را به کار نگیرید، او باید با خیال آرام کار کند.
مناجات شبانه: امام(ع) بیشتر شب‌ها به تلاوت قرآن می‌پرداخت، به آیات عذاب که می‌رسید گریه می‌کرد و به خدا پناه می‌برد. یک سوم آخر شب را مشغول ذکر و تسبیح و استغفار می‌شد. پس از مسواک و وضو نماز شب می‌خواند، نماز جعفر طیار را که چهار رکعت است، اقامه کرده و آن را به جای چهار رکعت از نماز شب قرار می‌داد. بیشتر شب‌ها را تا صبح بیدار بود، در هر ماه سه روز روزه می‌گرفت، در دل شب‌های تاریک از حال فقرا و مستمندان جویا می‌شد و به آنان کمک می‌کرد.
یاری محرومان: حضرت به فرزندش امام جواد(ع) نوشت: شنیده‌ام مردم تو را از در خصوصی به خانه خدا می‌برند، از این پس از همان راهی بروید که همه مردم می‌روند تا در بین راه با محرومان روبه‌رو شوی و درد آنان را دریابی و آنان را یاری نمایی.
تواضع: شخصی در حمام امام را نشناخت و از او در شستن بدن خود کمک خواست، امام بدون اینکه خود را معرفی کند مشغول شستشوی او شد، بعضی که امام را شناختند، به او احترام می‌گذاشتند تا آن که آن مرد هم اندک اندک امام را به جا آورد و از خواسته خود به شدت شرمنده شد و عذرخواهی کرد، اما امام به او دلداری داد و همچنان به کار خود مشغول بود.