مدیر حوزه‌های علمیه:
آخوند حکومتی نباید برند منفی شود/ نمود ارزش انقلابی در سوره عادیات
گروه حوزه‌های علمیه: مدیر حوزه‌های علمیه ضمن تبیین ارزش انقلابی بودن براساس محتوای سوره مبارکه عادیات، به برخی ویژگی‌های حوزه انقلابی اشاره کرد و گفت: آخوند حکومتی به معنای حضور روحانیت در کارهای سیاسی نباید برند منفی باشد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) آیت‌الله علیرضا اعرافی، مدیر حوزه‌های علمیه دیشب، چهارم آبان ماه در همایش حوزه انقلابی در مدرسه علمیه معصومیه(س) با بیان اینکه قوام کار حوزه به اخلاق و عرفان و معنویت است، به تفسیر مختصری از سوره عادیات و شروع آن با قسم اشاره کرد و گفت: قسم‌های قرآن که بیش از 60 قسم است داستان بسیار دلنشینی دارد و مفسران نیز درباره آن‌ها نکات جالبی را بیان فرموده‌اند.
وی با بیان اینکه بنده همه قرآن را با نگاه به قسم‌های آن مطالعه کرده‌ام تصریح کرد: شاید برای بیش از صد موضوع همه قرآن را یکبار مطالعه کرده‌ام و به طلاب نیز توصیه می‌کنم، زیرا برای کار علمی باید زحمت کشید و تلاش مجدانه و شبانه روزی باید داشته باشیم؛ باید تلاش و مجاهدت داشته باشیم تا به قله‌های علمی که حوزه انقلابی نیازمند آن است برسیم.
اعرافی بیان کرد: سوره عادیات با سوگند به اسبان تیزرو آغاز شده است؛ حیواناتی که در زیرپای مجاهدان خدا قرار گرفته و روح مجاهدت بر این اسب ها نیز اثر گذاشته و حیوانات عادی نیز مقدس شده‌اند همانطور که وقتی قسم به مکه می‌خورد آن را به واسطه وجود پیامبر(ص) مقدس می‌کند زیرا وجود پیامبر به جمادات نور داده و نشان می‌دهد اگر نور انسان واقعی به هر جا و هر چیزی بتابد آنجا و آن چیز مقدس می‌شود.
مدیر حوزه‌های علمیه عنوان کرد: آنقدر جهاد و مجاهدت در راه خدا ارزشمند است که اسب را هم مقدس و ارزشمند می کند و این اسب آنقدر تقدس یافته است که مورد سوگند قرار می گیرد و بعد هم به ویژگی اسبان می پردازد و می فرماید اسبانی که شبانه بر سر دشمن فرود می‌آیند و تیزرو و ... هستند.
ترسیم ارزش انقلابی بودن در سوره عادیات
وی با بیان اینکه این سوره ارزش جهاد و حضور در صحنه و انقلابی بودن را به زیباترین شکل نشان می‌هد گفت: اسب‌های مجاهدان جهاد اصغر مورد قسم قرار می گیرد تا جهاد اکبر و آرمان های الهی را گوشزد کند یعنی انسان در میدان بالاتری قرار می گیرد که امیال او انسان را کنود می‌کند و باید خود را برای چنین میدانی آماده کند تا پیروز شود.
اعرافی اظهار کرد: انقلابی و مجاهد بودن و حضور در صحنه دفاع از حق باید با شناخت انسان و انسان شناسی و شناخت آسیب‌ها در مسیر تکامل گره بخورد؛ این در هم تنیدگی این دو جهاد و یکپارچگی عزم و اراده انسان‌های بزرگ در مقابله با امیال درون و بیرون پیام سوره عادیات است.
کم‌کاری علمی در تحلیل انقلاب اسلامی
عضو شورای عالی حوزه علمیه بیان کرد: وقتی سخن از حوزه انقلابی می‌کنیم یک بحث پیرامون انقلاب و یک بحث پیرامون حوزه و رابطه این دو با هم داریم؛ در زمینه انقلاب مطالب زیادی نوشته شده که سوگمندانه باید گفت دشمنان انقلاب بیشتر از ما در این مسئله ورود کرده و مطلب نوشته‌اند که نشان‌دهنده عظمت و شکوهی است که از بیرون گاهی بیشتر از درون حس می‌شود و به نظر بنده حوزه و دانشگاه در این زمینه کم کاری داشته‌اند.
رئیس جامعه المصطفی(ص) با بیان اینکه قرائت‌های مختلفی از انقلاب اسلامی وجود دارد افزود: دو نظریه در باب انقلاب وجود دارد؛ یکی اینکه انقلاب با شکل‌گیری نظام اسلامی برآمده از این انقلاب، به پایان خط می رسد که برخی در داخل نیز به آن معتقد هستند و مطرح می‌کنند که در مورد خیلی از انقلاب‌ها این نظریه معقول است؛ در مقابل این نظریه نظریه دیگری است که انقلاب خط مستمری است که می‌تواند در جلوه‌های گوناگون تداوم پیدا کند؛ در این قرائت ناسازگاری میان انقلاب و نظام دیده نمی‌شود و انقلاب اهدافی را دنبال می‌کند که بعد از شکل‌گیری یک نظام باز هم استمرار دارد.
مدیر حوزه‌های علمیه با بیان اینکه دیدگاه نخست شاخصه‌هایی دارد تصریح کرد: در این دیدگاه انقلاب شورشی برای برپایی نظام اسلامی است، در این نگاه محدوده انقلاب، ایران و نقاط معین است؛ ابعاد انقلاب در این نگاه، تغییر معادلات قدرت و نظم عمومی اجتماعی است و نهادهای انقلابی برای یک دوره خاصی هستند و بعد حذف می‌شوند لذا مفاهیم مرجعیت و ولایت نیز به نحو خاصی معنا می شود اما در نظریه دوم، انقلاب برد و میدان بین‌المللی دارد و فراتر از نظام اسلامی است و مراحل تکاملی دارد.
اعرافی با بیان اینکه نظریه دوم مورد نظر رهبری و مراجع و امام بوده و هست بیان کرد: انقلابی که در فیضیه و به برکت امام پایه‌ریزی شد ندای رسایی بود که موید انقلاب به معنای دوم است و با نهاد جمهوری اسلامی استمرار می‌یابد و در معرکه تمدنی هم ورود می‌کند و با عقلانیت و حکمت و خرد در یک صحنه معرفتی و علمی و اجتماعی و جهانی حضور می‌یابد و موتور محرک نظام است و نظام بدون آن نمی‌تواند تداوم داشته باشد.
وی با اشاره به شاخصه‌های حوزه انقلابی افزود: شاخص سرآمد حوزه این است که نهادی عمیق و نهضت‌آفرین و تحول‌آفرین است و در درون و ذات خود، انقلابی است؛ در عین حال این حوزه مولد انقلاب همواره باید هوشیار باشد که اتفاقاتی در داخل آن رخ ندهد که به سمت تخریب انقلاب پیش برود.
مدیر حوزه‌های علمیه با بیان اینکه امروز حوزه علمیه همانند گذشته با قناعت زندگی می‌کند و طلاب با شهریه 400 _ 500 هزار تومان خود را اداره می‌کنند ادامه داد: طبیعی است که دشمنان بخواهند برای فروپاشی چنین حوزه تاثیرگذاری برنامه‌ریزی کنند و این روح قناعت و شجاعت و انقلابی‌گری را از او بگیرند و آسیب‌های گوناگون آن را فرا بگیرد لذا حوزه باید از همیشه هوشیارتر باشد.
رویکرد تمدنی
اعرافی اظهار کرد: یکی از شاخصه‌های حوزه انقلابی این است که دارای رویکرد تمدنی باشد و خود را در نظریات محدود محصور نکند زیرا ذات دین اسلام تمدنی و جامع است که باید در این مسئله کار علمی زیادی انجام شود.
وی افزود: رویکرد جهانی و بین‌المللی از دیگر ویژگی‌های حوزه انقلابی است زیرا ذات حوزه بین‌المللی است لذا شناخت رقبای فکری و فرهنگی و دینی مهم است.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم عنوان کرد: حوزه انقلابی حوزه‌ای است که علاوه بر مجهزبودن به دانش، واقعیت‌های سیاسی و اجتماعی را بفهمد و بشناسد. حوزه در تراز انقلاب حوزه ای است که واقعیت‌های جامعه ملی و بین‌المللی را تشخیص دهد و درک درستی از این معادلات داشته باشد.
طرح‌هایی برای ارتقاء نظام آموزشی و مهارتی حوزه
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: حوزه باید نظام دانشی و مهارتی خود را پاسخگوی زمانه قرار دهد؛ که در چند ماه اخیر ده تا 20 طرح را در این زمینه شروع کرده‌ایم زیرا نظام مهارتی و دانشی حوزه باید منطبق بر واقعیات باشد.
اعرافی با تاکید بر نفی سکولاریسم گفت: آخوند حکومتی به معنای حضور روحانیت در کارهای سیاسی نباید برند منفی باشد؛ البته اگر آخوندی در عرصه سیاسی مبتلا به عیبی است آن منفی است ولی کار سیاسی روحانیت نباید برند منفی باشد زیرا سکولاریسم مدرن برآمده از الهیات غربی، حوزه را تهدید می‌کند.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم نگاه جامع به مرجعیت و ولایت و تعامل حوزه و نظام را از دیگر شاخصه‌ها برشمرد و تصریح کرد: در چندین ملاقاتی که با رهبری داشته‌ام ایشان فرمودند مرجعیت را پاس بدارید چون قله فکری حوزه است همچنین ولایت نیز گره خورده با این مسئله است و باید آن را محترم بشماریم و پایه‌های علمی آن را تعمیق ببخشیم.
وی افزود: حوزه انقلابی حوزه‌ای است که در عرصه معرفتی و در جریان علمی حضور داشته باشد و انتظار داریم که با سرعت و دقت در علوم اسلامی کار شود و پلی به علوم انسانی بزنیم و بتوانیم نقش‌آفرینی داشته باشیم زیرا علوم انسانی نرم افزار اداره بشری است که امروز در خدمت قدرت‌های جهانی است ولی باید بر منطق اسلامی پایه‌گذاری شود.
اعرافی با بیان اینکه همه تلاش‌هایی که در این زمینه شده ناچیز است و رهبری می‌فرمایند کم است عنوان کرد: حضور در علوم انسانی اگر با روش اجتهای درست و نه ساده‌انگارانه تامین نشود حوزه پاسخگوی نیازهای انقلاب و جامعه امروز نخواهد بود زیرا اگر حوزه نتواند در علوم اجتماعی و انسانی تولید نظریه بکند در مسایل دیگر دچار مشکل خواهیم شد.
3 شاخص انقلابی بودن طلبه
همچنین در ابتدای این همایش حجت‌الاسلام و المسلمین کشفی، مسئول بسیج مدرسه معصومیه گفت: با استناد به آیات و روایات شاخصه‌هایی برای حوزه و روحانی انقلابی تدوین و ترسیم کرده‌ایم تا مبنای کارهای ما قرار گیرد.
وی ادامه داد: اساس کار در این عرصه، تربیت و نیروسازی خود اعضای بسیج در درجه اول و تلاش برای تربیت سایر نیروها در درجه دوم است.
کشفی بیان کرد: بسیج معصومیه در کنار فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی از انجام امور ریشه‌ای متناسب با رسالت طلبه حکیم و انقلابی غفلت نکرده و تشکیل حلقات علمی و گرو ه‌های مطالعاتی در این راستا است.
وی تاکید کرد: بصیرت در حضور سیاسی و علمیت و مهارت سه اصل برای فعالیت‌های این مجموعه است که بر پایه تهذیب و تزکیه نفس استوار است و حداقل شاخصه یک طلبه کارآمد و انقلابی محسوب می‌شود.
وی با بیان اینکه بنده همه قرآن را با نگاه به قسم‌های آن مطالعه کرده‌ام تصریح کرد: شاید برای بیش از صد موضوع همه قرآن را یکبار مطالعه کرده‌ام و به طلاب نیز توصیه می‌کنم، زیرا برای کار علمی باید زحمت کشید و تلاش مجدانه و شبانه روزی باید داشته باشیم؛ باید تلاش و مجاهدت داشته باشیم تا به قله‌های علمی که حوزه انقلابی نیازمند آن است برسیم.
اعرافی بیان کرد: سوره عادیات با سوگند به اسبان تیزرو آغاز شده است؛ حیواناتی که در زیرپای مجاهدان خدا قرار گرفته و روح مجاهدت بر این اسب ها نیز اثر گذاشته و حیوانات عادی نیز مقدس شده‌اند همانطور که وقتی قسم به مکه می‌خورد آن را به واسطه وجود پیامبر(ص) مقدس می‌کند زیرا وجود پیامبر به جمادات نور داده و نشان می‌دهد اگر نور انسان واقعی به هر جا و هر چیزی بتابد آنجا و آن چیز مقدس می‌شود.
مدیر حوزه‌های علمیه عنوان کرد: آنقدر جهاد و مجاهدت در راه خدا ارزشمند است که اسب را هم مقدس و ارزشمند می کند و این اسب آنقدر تقدس یافته است که مورد سوگند قرار می گیرد و بعد هم به ویژگی اسبان می پردازد و می فرماید اسبانی که شبانه بر سر دشمن فرود می‌آیند و تیزرو و ... هستند.
ترسیم ارزش انقلابی بودن در سوره عادیات
وی با بیان اینکه این سوره ارزش جهاد و حضور در صحنه و انقلابی بودن را به زیباترین شکل نشان می‌هد گفت: اسب‌های مجاهدان جهاد اصغر مورد قسم قرار می گیرد تا جهاد اکبر و آرمان های الهی را گوشزد کند یعنی انسان در میدان بالاتری قرار می گیرد که امیال او انسان را کنود می‌کند و باید خود را برای چنین میدانی آماده کند تا پیروز شود.
اعرافی اظهار کرد: انقلابی و مجاهد بودن و حضور در صحنه دفاع از حق باید با شناخت انسان و انسان شناسی و شناخت آسیب‌ها در مسیر تکامل گره بخورد؛ این در هم تنیدگی این دو جهاد و یکپارچگی عزم و اراده انسان‌های بزرگ در مقابله با امیال درون و بیرون پیام سوره عادیات است.
کم‌کاری علمی در تحلیل انقلاب اسلامی
عضو شورای عالی حوزه علمیه بیان کرد: وقتی سخن از حوزه انقلابی می‌کنیم یک بحث پیرامون انقلاب و یک بحث پیرامون حوزه و رابطه این دو با هم داریم؛ در زمینه انقلاب مطالب زیادی نوشته شده که سوگمندانه باید گفت دشمنان انقلاب بیشتر از ما در این مسئله ورود کرده و مطلب نوشته‌اند که نشان‌دهنده عظمت و شکوهی است که از بیرون گاهی بیشتر از درون حس می‌شود و به نظر بنده حوزه و دانشگاه در این زمینه کم کاری داشته‌اند.
رئیس جامعه المصطفی(ص) با بیان اینکه قرائت‌های مختلفی از انقلاب اسلامی وجود دارد افزود: دو نظریه در باب انقلاب وجود دارد؛ یکی اینکه انقلاب با شکل‌گیری نظام اسلامی برآمده از این انقلاب، به پایان خط می رسد که برخی در داخل نیز به آن معتقد هستند و مطرح می‌کنند که در مورد خیلی از انقلاب‌ها این نظریه معقول است؛ در مقابل این نظریه نظریه دیگری است که انقلاب خط مستمری است که می‌تواند در جلوه‌های گوناگون تداوم پیدا کند؛ در این قرائت ناسازگاری میان انقلاب و نظام دیده نمی‌شود و انقلاب اهدافی را دنبال می‌کند که بعد از شکل‌گیری یک نظام باز هم استمرار دارد.
مدیر حوزه‌های علمیه با بیان اینکه دیدگاه نخست شاخصه‌هایی دارد تصریح کرد: در این دیدگاه انقلاب شورشی برای برپایی نظام اسلامی است، در این نگاه محدوده انقلاب، ایران و نقاط معین است؛ ابعاد انقلاب در این نگاه، تغییر معادلات قدرت و نظم عمومی اجتماعی است و نهادهای انقلابی برای یک دوره خاصی هستند و بعد حذف می‌شوند لذا مفاهیم مرجعیت و ولایت نیز به نحو خاصی معنا می شود اما در نظریه دوم، انقلاب برد و میدان بین‌المللی دارد و فراتر از نظام اسلامی است و مراحل تکاملی دارد.
اعرافی با بیان اینکه نظریه دوم مورد نظر رهبری و مراجع و امام بوده و هست بیان کرد: انقلابی که در فیضیه و به برکت امام پایه‌ریزی شد ندای رسایی بود که موید انقلاب به معنای دوم است و با نهاد جمهوری اسلامی استمرار می‌یابد و در معرکه تمدنی هم ورود می‌کند و با عقلانیت و حکمت و خرد در یک صحنه معرفتی و علمی و اجتماعی و جهانی حضور می‌یابد و موتور محرک نظام است و نظام بدون آن نمی‌تواند تداوم داشته باشد.
وی با اشاره به شاخصه‌های حوزه انقلابی افزود: شاخص سرآمد حوزه این است که نهادی عمیق و نهضت‌آفرین و تحول‌آفرین است و در درون و ذات خود، انقلابی است؛ در عین حال این حوزه مولد انقلاب همواره باید هوشیار باشد که اتفاقاتی در داخل آن رخ ندهد که به سمت تخریب انقلاب پیش برود.
مدیر حوزه‌های علمیه با بیان اینکه امروز حوزه علمیه همانند گذشته با قناعت زندگی می‌کند و طلاب با شهریه 400 _ 500 هزار تومان خود را اداره می‌کنند ادامه داد: طبیعی است که دشمنان بخواهند برای فروپاشی چنین حوزه تاثیرگذاری برنامه‌ریزی کنند و این روح قناعت و شجاعت و انقلابی‌گری را از او بگیرند و آسیب‌های گوناگون آن را فرا بگیرد لذا حوزه باید از همیشه هوشیارتر باشد.
رویکرد تمدنی
اعرافی اظهار کرد: یکی از شاخصه‌های حوزه انقلابی این است که دارای رویکرد تمدنی باشد و خود را در نظریات محدود محصور نکند زیرا ذات دین اسلام تمدنی و جامع است که باید در این مسئله کار علمی زیادی انجام شود.
وی افزود: رویکرد جهانی و بین‌المللی از دیگر ویژگی‌های حوزه انقلابی است زیرا ذات حوزه بین‌المللی است لذا شناخت رقبای فکری و فرهنگی و دینی مهم است.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم عنوان کرد: حوزه انقلابی حوزه‌ای است که علاوه بر مجهزبودن به دانش، واقعیت‌های سیاسی و اجتماعی را بفهمد و بشناسد. حوزه در تراز انقلاب حوزه ای است که واقعیت‌های جامعه ملی و بین‌المللی را تشخیص دهد و درک درستی از این معادلات داشته باشد.
طرح‌هایی برای ارتقاء نظام آموزشی و مهارتی حوزه
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: حوزه باید نظام دانشی و مهارتی خود را پاسخگوی زمانه قرار دهد؛ که در چند ماه اخیر ده تا 20 طرح را در این زمینه شروع کرده‌ایم زیرا نظام مهارتی و دانشی حوزه باید منطبق بر واقعیات باشد.
اعرافی با تاکید بر نفی سکولاریسم گفت: آخوند حکومتی به معنای حضور روحانیت در کارهای سیاسی نباید برند منفی باشد؛ البته اگر آخوندی در عرصه سیاسی مبتلا به عیبی است آن منفی است ولی کار سیاسی روحانیت نباید برند منفی باشد زیرا سکولاریسم مدرن برآمده از الهیات غربی، حوزه را تهدید می‌کند.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم نگاه جامع به مرجعیت و ولایت و تعامل حوزه و نظام را از دیگر شاخصه‌ها برشمرد و تصریح کرد: در چندین ملاقاتی که با رهبری داشته‌ام ایشان فرمودند مرجعیت را پاس بدارید چون قله فکری حوزه است همچنین ولایت نیز گره خورده با این مسئله است و باید آن را محترم بشماریم و پایه‌های علمی آن را تعمیق ببخشیم.
وی افزود: حوزه انقلابی حوزه‌ای است که در عرصه معرفتی و در جریان علمی حضور داشته باشد و انتظار داریم که با سرعت و دقت در علوم اسلامی کار شود و پلی به علوم انسانی بزنیم و بتوانیم نقش‌آفرینی داشته باشیم زیرا علوم انسانی نرم افزار اداره بشری است که امروز در خدمت قدرت‌های جهانی است ولی باید بر منطق اسلامی پایه‌گذاری شود.
اعرافی با بیان اینکه همه تلاش‌هایی که در این زمینه شده ناچیز است و رهبری می‌فرمایند کم است عنوان کرد: حضور در علوم انسانی اگر با روش اجتهای درست و نه ساده‌انگارانه تامین نشود حوزه پاسخگوی نیازهای انقلاب و جامعه امروز نخواهد بود زیرا اگر حوزه نتواند در علوم اجتماعی و انسانی تولید نظریه بکند در مسایل دیگر دچار مشکل خواهیم شد.
3 شاخص انقلابی بودن طلبه
همچنین در ابتدای این همایش حجت‌الاسلام و المسلمین کشفی، مسئول بسیج مدرسه معصومیه گفت: با استناد به آیات و روایات شاخصه‌هایی برای حوزه و روحانی انقلابی تدوین و ترسیم کرده‌ایم تا مبنای کارهای ما قرار گیرد.
وی ادامه داد: اساس کار در این عرصه، تربیت و نیروسازی خود اعضای بسیج در درجه اول و تلاش برای تربیت سایر نیروها در درجه دوم است.
کشفی بیان کرد: بسیج معصومیه در کنار فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی از انجام امور ریشه‌ای متناسب با رسالت طلبه حکیم و انقلابی غفلت نکرده و تشکیل حلقات علمی و گرو ه‌های مطالعاتی در این راستا است.
وی تاکید کرد: بصیرت در حضور سیاسی و علمیت و مهارت سه اصل برای فعالیت‌های این مجموعه است که بر پایه تهذیب و تزکیه نفس استوار است و حداقل شاخصه یک طلبه کارآمد و انقلابی محسوب می‌شود.
