معرفت، ایمان و رفتار قرآنی؛ اضلاع توسعه فرهنگ قرآنی

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، حجت‌الاسلام والمسلمین حمید محمدی،‌ دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی کشور صبح امروز، 5 آبان‌ماه در نشست مشترک دبیرخانه شورای توسعه فرهنگ قرآنی و نمایندگان شورای هماهنگی استان‌ها در رابطه با وضعیت‌سنجی دوره اخیر برگزاری شورای قرآن استان‌ها که در محل ساختمان شماره 2 شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزار شد، ضمن عرض خیر مقدم به نمایندگان استان‌های مختلف با بیان اینکه انقلاب ما یک انقلاب قرآنی است و اگر کسی چیزی جز این گفت در واقع انقلاب را متوجه نشده است، اظهار کرد: در مقدمه قانون اساسی، آمده است که این نظام، براساس حکومت حق و قرآن شکل گرفته است.

وی در ادامه با بیان اینکه باید انقلاب اسلامی را انقلاب قرآنی بدانیم، افزود: در دهه‌های گذشته تلاش‌هایی برای تمسک به قرآن انجام شده که خیلی از آن‌ها تبرک‌جویانه بوده است. حرکت قرآنی در کل چهار دهه را در کشور طی کرده است که دهه اول شامل بخش تبرک‌جویانه و دهه‌های بعدی نیز مربوط به ساختارسازی، توجه به امور هنری و ... بوده است.

دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی کشور در ادامه با اشاره به اینکه اتفاق بزرگ و مبارکی که در دهه چهارم انقلاب و در واقع از سال 1388 افتاد، تصویب منشور توسعه فرهنگ قرآنی است که نگاه راهبردی به قرآن و توسعه فرهنگ قرآنی دارد، ادامه داد: با ایجاد این منشور قرآن از حاشیه به متن آمده و از یک امر متبرک مانند استفاده برای آغاز جلسات تبدیل به سند راهبردی برای توسعه فرهنگی شد.

محمدی در ادامه با بیان اینکه ما زمانی می‌توانیم مدعی باشیم جمهوری اسلامی با ماهیت اصلی خود داریم که تمام نظاماتمان بر اساس قرآن شکل بگیرد، افزود: این امر زمانی تحقق پیدا می‌کند که کل نظامات ما در جامعه اعم از اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی از قرآن استخراج و استنباط شده باشد و قرآن مبنای کل برنامه‌ها و فعالیت‌های ما شود که اگر اینگونه بود، اتفاقی بزرگ افتاده است.

دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی کشور در ادامه سخنان خود با بیان اینکه تصویب منشور توسعه فرهنگ قرآنی در دهه چهارم انقلاب اتفاق مبارکی بود که رخ داد، تصریح کرد: منشور توسعه فرهنگ قرآنی به عنوان سند راهبردی فعالیت‌های قرآنی کشور نگاه نویی نسبت به خود قرآن ایجاد کرد.

وی در ادامه با اشاره به کتاب شرح منشور که برای استان‌های نیز ارسال شده است، اظهار کرد: یکی از کارهای مهم در استان‌ها تبیین منشور برای تمامی مدیران استان در تمامی عرصه‌ها از جمله مدیران اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و ... است به طوریکه نگاه و رفتار این مدیران همواره متناسب با فرهنگ قرآنی باشد.

دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی کشور با بیان اینکه انقلاب اسلامی ما قرآنی است و از جلسات قرآنی شکل گرفته است، تصریح کرد: پس از وقوع انقلاب اسلامی، حمایت‌های جدی و فراوانی در زمینه توسعه قرآنی کشور انجام و اهمیت فراوانی برای جایگاه قرآن قائل شده است و همین که عالی‌ترین سطح نظام یعنی رهبر معظم انقلاب اسلامی برای برگزاری جلسه قرآن نصف روز کاری خود را با زبان روزه اختصاص می‌دهند نشان از اهمیت موضوع دارد.

محمدی در ادامه با اشاره به اینکه ساختارهای ابتدایی فعالیت‌های قرآنی در کشور از اوایل دهه 1370 شکل گرفته است و نهادهای مختلفی پیگیر این برنامه‌ها بودند، اظهار کرد: با دستور شخص مقام معظم رهبری که یک طرح واحد برای قرآن کشور ایجاد شود، منشور توسعه فرهنگ قرآنی کشور پپگیری و نهایتا در سال 1388 تصویب شد.

دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی کشور در ادامه سخنان خود در این زمینه بیان کرد: با تصویب این منشور و سند راهبردی، قرآن کشور بعد از سی سال که از انقلاب اسلامی می‌گذشت، واجد یک مغزافزار ویژه برای طراحی سیاست‌ها و کلان‌برنامه‌ها در کشور شد و منشور درواقع اولین سند راهبری فعالیت‌های قرآنی کشور است.

وی در ادامه با بیان اینکه نکته‌ای که در این زمینه وجود دارد این است که تا سال 1388 که منشور توسعه فرهنگ قرآنی تصویب شد، جامعه قرآنی به شدت دنبال این بود که راهبر کلان برای توسعه قرآنی کشور وجود داشته باشد، تصریح کرد: تمام آنچه که لازم است تا از حیث کلان برنامه‌های توعه قرآنی در کشور وجود داشته باشد در منشور وجود دارد و در حقیقت منشور توسعه فرهنگ قرآنی خود به منزله یک قاون اساسی در این حوزه است.

دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی کشور افزود: در این راستا و در ذیل منشور توسعه، سه سند ایجاد شده است که درواقع این اسناد شامل سند کلان راهبری فعالیت‌های آموزش عمومی، پژوهش آموزش عالی و سند تبلیغ و ترویج هستند که ذیل سند منشور تعریف شده‌اند و کل فعالیت‌ها را در این سه حوزه اصلی قرآنی از هر حیث و با نگاهی بلندمدت تعریف می‌کند.

وی در ادامه با بیان اینکه در استان‌ها نیز با اجرای منشور توسعه فرهنگ قرآنی این سه سند ذیل منشور اجرا می‌شود، ضمن تشکر از برخی استان‌ها که تاکنون این کار را دنبال و پیگیری کرده‌اند، تصریح کرد: البته اگر هم در این زمینه ضعفی وجود داشته باشد، همین مقدار که در برخی استان‌ها در این راستا اهتمام شده است، خیلی خوب است. همچنین، باید پیگیری این قضیه منجر به این امر شود که معاونت برنامه‌ریزی هر استان هر سال برای این سند بودجه‌های سنواتی تعیین کند که این بسیار مهم است.

محمدی در ادامه با اشاره به اینکه منشور توسعه فرهنگ قرآنی بخش‌های متنوعی دارد که یکی از رویکردهای آن هماهنگ‌سازی است، گفت: یکی از برنامه‌های مهم منشور، هماهنگ‌سازی است؛ چراکه تا پیش از تصویب منشور موازی‌کاری فراوانی در راستای برنامه‌های قرآنی وجود داشت که تصویب منشور این موازی‌کاری را از بین می‌برد. همچنین، ان‌شاءالله همین اتفاق در مورد استان‌ها رخ خواهد داد و تمامی استان‌ها شیرنی هماهنگ‌سازی را که به برکت منشور شکل گرفت تا پایان امسال در تمام ابعاد خواهند چشید.

دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی کشور در ادامه با اشاره به هماهنگ‌سازی ایجاد شده در دستگاه‌های دولتی در امر برنامه‌های قرآنی، اظهار کرد: فرهنگ‌سازی امور قرآنی نیز رویکرد دوم منشور توسعه فرهنگ قرآنی است که توسعه آموزش عمومی و توسعه تبلیغ و ترویج نیز در همین راستا انجام شده و بیشترین فشار در چند سال گذشته در همین موضوع آموزش عمومی بوده است.

وی افزود: نظام‌سازی نیز سومین رویکرد منشور توسعه است که این امر نیز بسیار مهم است؛ چراکه اگر ادعا داریم که نظام ما براساس مبانی قرآنی شکل گرفته است باید برای آن نظامات قرآنی در همه ابعاد استخراج شود و حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها به این امر یعنی استخراج نظامات قرآنی بپردازند که اگر چنین شد، ان‌شاءالله به سمت حکوت قرآنی پیش خواهیم رفت. البته بعد از انفلاب تلاش‌های بسیار زیادی در این زمینه که کار بسیار سختی است، انجام شده است.

دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی کشور در ادامه با اشاره به اینکه ما به هیچ وجه در کشور دنبال توسعه فعالیت‌های قرآنی نیستیم بلکه به دنبال توسعه فرهنگ قرآنی هستیم که بسیار متفاوت با آن است، ادامه داد: توسعه فرهنگ قرآنی یک مثلث سه ضلعی است که یک ضلع آن توسعه معرفت قرآنی و ضلع دوم آن نیز ایمان قرآنی است یعنی به موازات با رشد معرفت قرآنی باید توسعه ایمان وجود داشته باشد و سومین ضلع این مثلث نیز توسعه رفتار قرآنی است. اگر این دو ضلع به ضلع سوم ختم نشوند، توسعه فرهنگ قرآنی عقیم است و رشد متعادل این سه ضلع با هم مطلوب است.

محمدی در ادامه با اشاره به ساختار اجرایی منشور توسعه فرهنگ قرآنی نیز با بیان اینکه نهاد اجرایی شورای توسعه فرهنگ قرآنی، عالی‌ترین نهاد اجرایی قرآن کشور است، ادامه داد: موضوع اجرایی به شورای توسعه ارجاع شده و همه تابع مصوبات شورا هستند و در بند 9 منشور آمده است که کلیه مصوبات شورا برای تمامی دستگاه‌های دولتی، عمومی و مردمی لازم‌الاجرا است لذا مصوبات شورا به همه جا ابلاغ می‌شود.

وی با اشاره به اینکه اعضای شورای توسعه فرهنگ قرآنی از وزیران، معاونان رئیس‌جمهور، نمایندگان نهادهای قرآنی، نمایندگان مجلس شورای اسلامی و شش نفر عضو مردمی شامل سه صاحب نظر و سه نماینده اتحادیه‌ها هستند، گفت: البته ذیل شورای توسعه چهار کمیسیون تخصصی وجود دارد که چهار وزیر مسئول آن‌ها هستند و این کمیسیون‌های در برنامه‌های مختلف از جمله تبلیغ و ترویج تصمیم‌گیری می‌کنند. البته در شواری توسعه نیز چند کار کلان انجام می‌شود که سیاست‌های بودجه سالانه، درصدهای بودجه به صورت 49 درصد آموزش عمومی، 39 درصد تبلیغ و ترویج و 12 درصد پژوهش و آموزش عالی که بسیار درصدهای دقیقی هستند از جمله این فعالیت‌ها است.

دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی کشور در ادامه با اشاره به اینکه در زمینه استانی امسال قطعاً یک مبلغ مناسبی را برای استان‌ها درنظر خواهیم گرفت که برای استان‌ها سهم بیشتری اختصاص داده می‌شود، افزود: شورای توسعه فرهنگ قرآنی استانی یعنی کلیه فعالیت‌های راهبری اجرای منشور در استان‌ها و درواقع شورای توسعه فرهنگ قرآنی در استان‌ها عالی‌ترین شورای راهبری فعالیت‌های قرآنی در سطح استان است.

محمدی در ادامه ضمن توصیه به نمایندگان استان‌ها برای تدوین چشم‌انداز سند راهبری توسعه قرآنی استان، از نمایندگان استان‌ها درخواست کرد تا بهمن‌ماه سال جاری سند استانی خود را با در نظر گرفتن منشور و سندهایی که برای نمونه در اختیارشان قرار داده می‌شود، تهیه کنند.

دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی کشور در ادامه با اشاره به بودجه‌ای که برای اجرای منشور توسعه فرهنگی در اختیار استان‌ها قرار داده می‌شود، با بیان اینکه قرار نیست این بودجه که فقط برای منشور است در جای دیگری صرف شود، اظهار کرد: استان‌های مختلف می‌توانند طرح‌هایی مانند آمایش قرآنی را پیگیری کنند. همچنین، در این زمینه می‌توان با این بودجه حداقل 10 بانک تخصصی قرآنی در استان ایجاد کرد که در برنامه‌ریزی قرآنی استان کمک کند.

محمدی در پایان با اشاره به اینکه استان‌ها بیشتر توان خود را صرف جلوه دادن ظرفیت‌های ویژه قرآنی استان قرار دهند و مسئولان قرآنی استان‌ها تلاش کنند تا استان خود را به عنوان قطب قرآنی منطقه معرفی کنند، اظهار امیدواری کرد تا این گفت‌وگوها بتواند در درک بهتر از موقعیت استانی و نیز در نهایت توسعه فرهنگ قرآنی که مطلوب همه است، بشود.