سیاست‌زدگی؛ آفت سینمای ایران در پرداختن به مفاهیم ارزشی
گروه هنر: جواد آرین‌منش با بیان اینکه سینما نتوانسته آن‌گونه که انتظار می‌رود مبلغ مفاهیم ارزشی باشد، گفت: متاسفانه چون در کشور سلیقه‌ها و سیاست‌های در عرصه فرهنگ و هنر با تغییر دولت‌ها عوض می‌شود معمولا برنامه‌ریزی‌های طولانی‌مدت به نتیجه‌دهی نمی‌رسد.
جواد آرین‌منش، رئیس اسبق کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) درباره وضعیت سینمای ایران بیان کرد: اگر بخواهیم به شکلی کلی سینمای کشور را ارزیابی کنیم، باید بگویم هنر هفتم در مقایسه با قبل از انقلاب رشد چشمگیری داشته است. این اتفاق نیز تنها در شکل معنایی رخ نداده، بلکه در شکل فنی هم می‌توان این رشد را مشاهده کرد. پیشرفت به‌وجود آمده در شرایطی است که تولیدات امروز سینمای جهان متکی به صحنه‌های غیراخلاقی و خشونت است، اما سینمای ایران با زبانی جدید که متکی بر اخلاقیات اسلامی است توانسته برای خود مخاطب کسب کند.
نبود استراتژی در سینما
وی افزود: در کنار نقاط مثبتی که در سینما پس از انقلاب مشاهده می‌شود، نقاط منفی نیز وجود دارد که از آن می‌توان به عنوان کمبودهای سینما نام برد؛ برای مثال نبود مدیرت منسجم در سینما سبب شده، هنر هفتم استراتژی و خط‌مشی مشخصی نداشته باشد؛ همچنین در بحث سخت‌افزار ما با کمبودهایی چون نبود سالن‌های نمایش و تجهیزات روز دنیا رو برو هستم. همچنین در کنار این مشکلات، فرهنگ سینما رفتن را هم به صورت یک عادت همیشگی در زندگی عادی مردم مشاهده نمی‌کنیم.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان به توضیح فوق اضافه کرد: درباره روابط حاکم در سینما نیز مشکلاتی وجود دارد که از آن به عنوان مافیا باید نام برد و در اشکالی چون روابط ناسالم، ابتذال، انحصارگری و فقدان شایسته‌سالاری رخ می‌نماید اما حالا که از برخی نقصان‌های اخلاقی سخن رانده شد، برای رعایت انصاف باید از داشته‌های اخلاقی سینمای پس از انقلاب هم سخن بگوییم. برای نمونه تصویرسازی از ارزش‌های دفاع مقدس گواه بارز این ادعا است.
تنوع فرهنگی و سلیقه‌ها در سینما
وی با بیان اینکه ما در کشوری زندگی می‌کنیم که تنوع فرهنگی در آن زیاد است و خرده‌فرهنگ‌های مختلف در آن وجود دارد تصریح کرد: برای همین سینما باید بتواند تمام این سلیقه‌ها را تحت پوشش قرار دهد. نکته دیگر اینکه اگر سینما می‌خواهد به راه خود ادامه داد باید فارغ از وابستگی‌های جناحی و سیاسی بوده و به دولت نیز اتکا نداشته باشد، البته دولتی‌نبودن سینما به معنای این نیست که دولت حمایت‌های خود را از سینما قطع کند، بلکه منظور ما سینمای سفارشی است که به نظرم هیچ چیز شایسته و جذابی در خود ندارد و تجربه نشان داده که هیچ‌گاه به سر منزل مقصود هم نخواهد رسید.
عضو شورای فرهنگ عمومی کشور در پاسخ به این سوال که آیا دولتی نبودن سینما به‌نوعی مروج سینمای گیشه نیست که تنها فروش را عاملی برای موفقیت می‌داند؟ عنوان کرد: به نکته خوبی اشاره کردید، چون برخی مواقع مرز بین سینمای خصوصی و دولتی بسیار باریک است، بنابراین اگر نتوانیم به‌درستی بین آنها مرزبندی کنیم دستخوش اشتباه خواهیم شد. با این توضیح سینمای بخش خصوصی نباید تنها معیارش سوددهی اقتصادی باشد، بلکه این نیمی از الزامات تولید است و نیمی دیگر پرداختن به ارزش‌هایی است که مردم برای آن، انقلاب کرده‌اند.
فرهنگ قانون‌مداری در سینما
آرین منش در بخش دیگری از سخنانش به اقداماتی که در دوره فعالیت خود در کمیسیون فرهنگی مجلس برای رشد سینمای فاخر انجام داده اشاره و اظهار کرد: تلاش ما در آن دوره بر این بود که سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌ها مشخص باشد و یک برنامه طولانی‌مدت پیش‌روی فرهنگ و هنر ترسیم شود به نحوی‌که بتوان سیاست‌های حاکم بر نظام را در هنر به‌ویژه سینما مشاهده کرد. نکته دیگر اینکه همانگونه که شورای عالی انقلاب فرهنگی سیاستش ارائه راهکار برای دولت است ما نیز در مجلش شورای اسلامی تلاش کردیم که فرهنگ قانون‌مداری را در سینما حاکم کنیم.
این پژوهشگر اجتماعی و فرهنگی افزود: اینکه تلاش ما در آن دوران تا حد به نتیجه رسید نکته‌ای است که باید آن را کارشناسان ارزیابی کنند، اما متاسفانه چون در کشور ما سلیقه‌ها و سیاست‌های در عرصه فرهنگ و هنر با تغییر دولت‌ها عوض می‌شود معمولا برنامه‌های طولانی‌مدت به نتیجه‌دهی نمی‌رسد.
ضعف در قصص قرآنی
این کارشناس فرهنگی در پاسخ به سوالی دیگر مبنی بر اینکه قرآن تا چه حد می‌تواند، منبعی قابل اتکا در سینما باشد؟ گفت: باور ما این است که قرآن کتاب زندگی است که در آن می‌توان برای همه نیازهای بشر، برنامه‌های جامع به‌دست آورد، اما اینکه تا چه حد ما در سینما توانسته‌ایم مفاهیم مندرج در قرآن را در قالب فیلمنامه‌های سینمایی مد نظر قرار دهیم هدفی است که به نظرم در رسیدن به آن موفق نبوده‌ایم؛ به‌ویژه در حوزه قصص قرآنی ضعف ما کاملا چشمگیر است، چون به لحاظ سخت‌افزاری ما توان لازم را برای کار در این حوزه دارا نیستیم، ولیکن اگر بخواهیم در بُعد معانی عملکرد قرآنی سینمای کشورمان را بررسی کنیم متوجه خواهیم شد که فیلم‌هایی بوده‌اند که توانسته‌اند از معانی قرآنی به طرز شایسته بهره برند، هرچند که تعداد آنها زیاد نیست.
وی در پاسخ به سوال پایانی مبنی بر اینکه تا چه حد به معضلی تحت عنوان سیاه‌نمایی در سینما باور دارد؟ بیان کرد: از نگاه من تمام فیلمسازانی که در داخل کشور فعالیت می‌کنند با میل و اراده از پیش تعیین‌شده، دست به سیاه‌نمایی نمی‌زند، چون می‌دانند فیلمشان می‌بایست در داخل به نمایش در‌آید. برای همین به نظرم این تصور که هر نوع نقد و انتقادی می‌بایست به معنای سیاه‌نمایی معنا شود، جفایی است که به سینماگران می‌شود.
