«یتیم‌خانه ایران»؛ تصویرگر چهره واقعی از استعمار پیر/ نگاه علمی به موضوعات انقلابی
گروه هنر: یک منتقد و کارشناس سینما گفت: در فیلم «یتیم‌خانه ایران» چهره واقعی از استعمار پیر ترسیم می‌شود که تا به حال در هیچ فیلم سینمایی شاهد آن نبوده‌ایم.
سعید مستغاثی، منتقد و کارشناس سینما در گفت‌و‌گو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) درباره فیلم «یتیم‌خانه ایران» این‌گونه اظهار نظر کرد: به نظرم جسارتی که در فیلم «یتیم خانه ایران» وجود دارد به‌شدت قابل تحسین و تقدیر است؛ زیرا به موضوعاتی می‌پردازد که در تاریخ این سرزمین جزء لایه‌های پنهان است که هیچ فردی در سینما نسبت به آن دغدغه خاطر نشان نداده است؛ به‌ویژه در شرایط فعلی که فضایی پر از خیانت و بحران در سینمای کشور حاکم شده، ساخت چنین فیلمی غیرت زیادی طلب می‌کند.
جهش فوق‌العاده در کارگردانی
وی افزود: دلیل این کم کاری نیز از آنجا نشئت می‌گیرد که در طول تاریخ این سرزمین غربیان و نیروهای وابسته داخلی هیچ‌گاه اجازه نداده‌اند که چنین موضوعات در تاریخ این سرزمین دیده شود. حال در چنین وضعیتی وقتی فیلم‌سازی می‌آید و پیرامون این موضوع تحقیق می‌کند تا کاری با ظاهر آراسته تولید شود، باید پاس داشته شود؛ به‌ویژه فیلم در بحث کارگردانی جهش فوق‌العاده‌ای داشته است.
مستغاثی ادامه داد: در این فیلم یک فاکتور بسیار مهم وجود دارد که سبب شده داستان به شکل آبرومندی پیش برده شود، اتفاقی که متاسفانه در فیلم‌های سینمایی وجود ندارد، البته مثل هر کار سینمایی این کار هم نقاط ضعف خود را دارد اما این مسئله سبب نمی‌شود تا نگوییم که در وضعیتی که در سینمای ایران «فروشنده‌ها» ساخته می‌شود تولید چنین فیلمی (یتیم خانه ایران) جزء افتخارات سینمای کشورمان است.
عدم استقبال کلیت سینما را در برگرفته است
وی در پاسخ به این سوال که چرا این فیلم در شرایطی که تیزرهای پرتعداد دارد باز هم در گیشه با موفقیت رو‌برو نمی‌شود؟ گفت: اولا عدم استقبال از سینما تنها محدود به فیلم‌هایی نظیر «یتیم خانه ایران» نمی‌شود، بلکه کلیت سینما را در بر گرفته است. برای درک بهتر باید بگویم که پرفروش‌ترین فیلم سینمای ما 15 میلیارد تومان فروش داشته است. این رقم را اگر با کل جمعیت ایران مقایسه کنید متوجه خواهید شد که تنها 5 درصد کشور تماشاگر فیلم مورد نظر بوده‌اند! نکته جالب‌تر اینجاست که همین میزان مخاطب نیز از میان اقشاری هستند که زیاد سنخیتی به موضوعات ارزشی ندارند، پس در چنین فضایی چگونه توقع دارید فیلمی نظیر «یتیم‌خانه» فورش آنچنانی داشته باشد؟
این مستندساز ادامه داد: مسئله دیگری که درباره اکران این فیلم می‌توانم بیان کنم این است که این فیلم از داشتن برخی حمایت‌ها محروم بود؛ برای مثال برای فیلم «فروشنده» بلیط به صورت یک‌جا خریداری می‌شد، حتی اگر سالن مورد نظر خالی بود، اما فیلمی چون «یتیم‌خانه ایران» چنین پتانسیلی را نداشت. از این دست اتفاقات باز هم می‌شود نام برد که سبب می‌شود فیلمی نظیر «یتیم‌خانه ایران» نتواند در گیشه با موفقیت مواجه شود.
شخصیت‌پردازی حرفه‌ای فیلم
وی در بخش دیگری از سخنان خود تصریح کرد: به لحاظ فنی اگر بخواهم این فیلم را ارزیابی کنم باید بگویم که شخصیت‌پردازی‌ها در فیلم کاملا حرفه‌ای بود و به هیچ‌وجه سفارش‌سازی در آن مشاهده نمی‌شد. در این کار یک نکته را بسیار پسندیدم آنهم استفاده از بازیگران انگلیسی برای نقش‌های افسران انگلیسی بود که تا به امروز در سینما و تلویزیون کشورمان ندیده بودم، اما درباره قهرمان قصه که نقش آن را «علی رام نورایی» ایفا می‌کرد هم یک نکته به‌روشنی عیان است، آنهم اینکه این شخصیت توانسته با آمادگی بالای بدنی که دارد به‌خوبی از عهده بخش‌های اکشن فیلم برآید؛ اتفاقی که به نظرم تاثیر بسیار بالایی روی باورپذیرتر شدن نقش وی داشته است.
رئیس اسبق انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: استفاده از بازیگران در نقش‌هایی جدید و نو امتیاز دیگر این فیلم است. برای مثال جعفر دهقان که همگی وی را در قالب نقش‌های دفاع مقدسی می‌شناسیم در این فیلم نقشی منفی ایفا می‌کند، این اتفاق باعث شده تا داستان تا به آخر برای تماشاگر قابل پیش‌بینی نباشد. موضوع دیگری که در این بحث باید به آن اشاره کنم به جلوه‌های ویژه این کار بر می‌گردد که به نظرم با توجه به پتانسیلی که سینمای ایران از آن سود برده از کیفیتی بسیار بالا بهره برده است.
فیلم انقلابی هویت غارتگران را برملا می‌کند
وی در پاسخ به این سوال که چنین فیلم‌هایی چگونه می‌توانند در جهت ارتقای آرمان‌های انقلاب باشد؟ بیان کرد: اینکه فیلم انقلابی چیست مجال وسیع‌تری می‌طلبد اما به طور مختصر می‌گویم اثری را فیلم انقلابی می‌گویند که در آن هویت کسانی که این سرزمین را طی سالیان متمادی به غارت برده‌اند را افشا می‌کند. این اتفاق در «یتیم‌خانه ایران» روی می‌دهد و موضوعاتی مطرح می‌شود که شاید بسیار از مردم از آن بی‌اطلاع هستند. برای همین این فیلم از نگاه من کاری کاملاً انقلابی است که می‌تواند جریان‌ساز نیز باشد.
مستغاثی در بخش دیگری انتهای سخنان خود با بیان اینکه نگاه به موضوعات انقلابی باید با داشته‌های علمی همراه باشد، گفت: اگر بخواهیم درباره تاریخ این سرزمین تنها با اتکاء به داشته‌های خود سخن گویم نتیجه کارهایی خواهد شد که نه‌تنها جریان‌ساز نخواهد شد، بلکه نتیجه معکوس نیز خواهد داشت، اما در «یتیم‌خانه ایران» یک تیم کاملا آگاه وظیفه تحقیق را بر عهده داشته‌اند، برای همین هم واقع نگری از نگاه من یکی از امتیازات مهم این فیلم سینمایی است.
