بازار داغ نقل قول‌های جعلی
معضل انتساب جمله‌های قصار به بزرگان فقط در ایران دامن‌گیر کاربران شبکه‌های مجازی نشده؛ یک نویسنده آمریکایی گزارشی درباره نقل قول‌های جعلی از نویسندگان مشهور انگلیسی‌زبان منتشر کرده است.
«لِو رافائل» نویسنده آمریکایی که مجموعه رمان «نیک هافمن» و کتاب‌هایی چون «چشمان زمستان»، «پول آلمانی» و «خانه‌سوزی» را در کارنامه‌اش دارد، در این گزارش چهار نقل قول نامعتبر از نویسندگان بزرگی چون «فاکنر» و «مارک تواین» را فاش می‌کند.
در این متن که اخیرا در «هافینگتون پست» منتشر شده، آمده است:
آدم‌های زیادی «گودریدز» را سایت قابل اعتمادی می‌دانند. در این سایت ادبی نقل قول‌هایی از چهره‌های مشهور می‌بینید که متأسفانه برخی از آن‌ها اعتبار ندارند. مثلا «جورج الیوت» گفته: «برای تبدیل شدن به کسی که قرار بوده بشوی، هیچ‌وقت دیر نیست.» هیچ مدرکی وجود ندارد که نویسنده «میدل مارچ» این جمله را در نامه‌ها، خاطرات، رمان‌ها یا یکی از داستان‌هایش نوشته باشد.
«ربکا مید» پس از تحقیقات فراوان، مقاله‌ای را در «نیویورکر» چاپ کرد و بخشی زیادی از آن را به این جمله‌ها و صحت انتساب‌شان به «الیوت» اختصاص داد، اما در پایان به هیچ نتیجه‌ای نرسید.
من لینک مقاله «مید» و دلایل خود را برای کتابخانه‌دارهای «گودریدز» فرستادم اما آن‌ها حتی زحمت جواب دادن به ایمیل من را به خود ندادند. فکر می‌کنم آن‌ها از این که نقل قول‌های تقلبی‌شان مورد استقبال واقع می‌شود و در شبکه‌های مجازی نقل می‌شود، خوشحال هم هستند.
*****
اغلب در فیسبوک به این نقل قول از «مارک تواین» برمی‌خوردم: «گاهی فکر می‌کنم دنیا را آدم‌های باهوشی می‌گردانند که به شوخی ما را سر کار گذاشته‌اند یا آدم‌های ابلهی که واقعا دارند این کار را می‌کنند.»
اولین‌بار که این جمله را خواندم، زنگ اخطار سریع در ذهنم پیچید؛ چون کل جمله حال و هوایی معاصر داشت، مخصوصا عبارت «سر کار گذاشتن». نه این که «تواین» اهل حرف زدن درباره سیاست نباشد، او جمله‌ای دارد که می‌گوید: «یک انسان صادق در سیاست بیش از هر جای دیگری می‌درخشد.»
من به اندازه «الیوت»، درباره «تواین» مطالعه نداشته‌ام اما با خواندن کارهای «هنری جیمز»، «ویلیام دین هاولز»، «ادیت وارتن» و دیگر رمان‌نویس‌ها، «عصر طلایی» را به خوبی می‌شناسم.
*****
جمله معروف دیگری هم هست که به اشتباه از «ویلیام فاکنر» نقل می‌شود: «نویسنده نباش، خودِ نوشتن باش».
این نقل قول در وب سایت نویسنده «خشم و هیاهو» نیست، اما تا دل‌تان بخواهد در «پینترست»، «ویکی کوتس» و تصاویر گوگل دیده می‌شود.
خودِ «فاکنر» در مصاحبه‌ای که «پاریس ریویو» منتشر کرده، ما را نصیحت کرده: «شنیده‌ام که مردم می‌گویند اگر فقط می‌توانستم جلو فلان کار را بگیرم، نویسنده می‌شدم. من به این اعتقاد ندارم. فکر می‌کنم اگر شما قرار است بنویسید، می‌نویسید و هیچ چیزی جلودارتان نخواهد بود.»
*****
یکی دیگر از نقل قول‌های به وضوح غلط که باعث عصبانیت من می‌شود، از «اسکار وایلد» است و متأسفانه آن را به وفور می‌توان دید: «خودت باش، بقیه نقش‌ها قبلا گرفته شده‌اند.»
در بهترین حالت این جمله شبیه تبلیغ یک برند معروف است. با این حال «وایلد» در یکی از نامه‌هایش به «آلفرد داگلاس» نوشته است: «اکثر مردم دیگران هستند. تفکرات‌شان، عقاید دیگران است، زندگی‌شان یک تقلید و ابراز عشق‌شان، نقل قول.»
نمی‌دانم نظر او درباره افرادی که نقل قول‌های تقلبی منتشر می‌کنند، چیست؟
بنابراین اگر زمانی جمله قشنگی به نقل از یک نویسنده معروف در فیسبوک یا شبکه‌های اجتماعی دیگر به چشم‌تان خورد و خواستید آن را نشر دهید، اول چک کنید و از صحت و اعتبار آن مطمئن شوید.
