اجلاسیه نظریه منطق گفتمان قرآن برگزار شد
گروه دانشگاه: اجلاسیه نظریه‌پردازی «منطق گفتمان قرآن كريم» در پژوهشگاه حوزه و دانشگاه برگزار شد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، به نقل از روابط عمومی دبیرخانه هیات حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره، اجلاسیه نهایی «نظریه منطق گفتمان قرآن» به همت معاونت پژوهشی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و دبیرخانه هیات حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی برگزار گردید.
در این نشست علمی که با ارائه حجت‌الاسلام محمدباقر سعیدی‌روشن همراه بود، حجج اسلام عبدالحسین خسروپناه، ابوالفضل ساجدی، سیدرضا مؤدب و مجید معارف به عنوان شورای داوران و حجج اسلام محمدعلی رضایی‌اصفهانی، علیرضا قائمی‌نیا، علی نصیری و جعفر نكونام به عنوان كمیته ناقدان در این اجلاسیه حضور داشتند.
بنا بر این گزارش، حجت‌الاسلام والمسلمين سعيدی‌روشن در تشريح نظريه «منطق و زبان گفتمان قرآن» بیان کرد: مبانی فهم و تفسير قرآن يكی از اركان مهم و پيش‌نيازهای اساسی ورود به تفسير قرآن و استفاده از معارف و آموزههای قرآن كريم است و در ميان مباحث مبنايی، يک محور بحث زبان قرآن است كه درون آن مسائل مختلفي مطرح است.
سعيدي‌روشن افزود: بحث «منطق گفتمان قرآن» سابقه‌ای طولانی دارد و به عنوان مثال برای مثال يكی از پرسش‌ها در موضوع زبان قرآن اين است كه آيا اين زبان معرفت‌بخش است يا صرفا يک زبان انگيزشی و جهت‌دهنده است؟ و نظر قاطبه متفكران اين است كه به اعتقاد ما مسلمانان زبان قرآن ريشه در واقعيت دارد و معرفت‌بخش است.
عضو هيئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه ادامه داد: بنده اين موضوع را به تفصيل در كتاب «زبان قرآن و مسائل آن» مطرح و بررسی كرده‌ام و ضمن آن اين موضوع نيز در آن كتاب بررسی شده است كه آيا خداوند متعال برای رساندن پيام‌های خود و راهنمايی خود به مردم از چه شيوه و چه منطقی استفاده كرده است و آيا از همان عرف عقلا استفاده كرده يا اين كه زبان خاصی را دارد؟
حجت‌الاسلام والمسلمين سعيدي روشن گفت: در اين اجلاسيه در ادامه سلسله نشست‌های قبلی بنده اين موضوع را تبيين می‌كنم كه زبان و منطق گفتمان قرآن يك منطق عرفی-فراعرفی است، به اين معنا كه نه عرفی محض تلقی می‌شود و نه يک زبان خاص و ويژه كه گروه يا افراد خاص است فقط آن افراد خاص بتوانند بفهمند.
وی افزود: عرفی-فراعرفی به اين معناست كه قرآن در رساندن حد نصاب هدايت و راهنمايی الهی در ابعاد مختلف زندگی فردی و اجتماعی زبان گويايی دارد و به واسطه همين زبان، همه كسانی كه زبان عربی و صلاحيت‌های علمی متعارف و فطرت و عقل سالم داشته باشند می‌توانند از معارف و آموزههای قرآن بهره ببرند.
عضو هيئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه ادامه داد: قرآن خود را بارها «نور مبين» و «قول ثقيل» تعبير فرموده است و اين كتاب مقدس خداوند متعال، انسان، جامعه انسانی و تاريخ را توصيف می‌كند و آموزههای گوناگونی را در عرصه‌های مختلف پيش روی انسان‌ها قرار می‌دهد به نحوی كه همه می‌توانند با بهره‌های هوشی متفاوت از راهنمايی قرآن استفاده ببرند اما در همين حال كه «نور مبين» است «قول ثقيل» هم هست و قول ثقيل بودن آن به اين معناست كه تمام آيات و تمام تعبيرات قرآن كريم لايه‌ها و سطوحی از معنا را در بر دارد.
حجت‌الاسلام والمسلمين سعيدی روشن گفت: ما مسلمانان معتقديم كه تک‌تک آيات قرآن افزون بر اين كه دارای معنای ظاهری است دارای معنای باطنی هم هست و قرآن كريم از لحاظ ساختار ظاهری و ساختار محتوايی، و به اصطلاح مضمونی، معجزه پيامبر گرامی اسلام(ص) است و بر همين اساس زبان قرآن در عين حال كه عرفی است تعمقات و تاملات ويژه‌ای را می‌طلبد و اين‌گونه نيست كه همه چيز آشكار در همان لايه رويين باشد.
وی افزود: در واقع اين نظريه بيان می‌كند كه زبان قرآن با حفظ چارچوب‌‌های زبانی عرف عام عقلا در انتقال معنا، جهت ابلاغ مقاصد والای خود كار ويژه‌ای را در شيوه پيام‌رسانی خويش تعبيه كرده است كه زبان عرفی فاقد آن‌هاست و بر همين اساس است كه اين نظريه موسوم به زبان عرفی-فراعرفی است.
عضو هيئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه ادامه داد: بر اساس اين نظريه دريچه‌های فراوانی برای معناهای متعدد و برای رهنمودهای متعدد قرآن كريم به سوی ما گشوده می‌شود و تبيين می‌شود كه چگونه باب معرفت به سوی قرآن همواره به روی همه انسان‌ها در طول تاريخ باز خواهد بود.
حجت‌الاسلام والمسلمين سعيدی روشن در پايان نيز گفت: جامعه امروز ما با پشت سر گذاشتن دوران‌ها و مراحل متعدد و به خصوص دوره رنسانس و رشد و پيشرفت تكنولوژی و علم و همچنين علوم اجتماعی و علوم انسانی امروز بيش از هر زمان ديگر نيازمند رهنمودها و هدايت‌های قرآن كريم است و ما بر اساس اين نظريه می‌توانيم به خوبی باب‌های گوناگونی را برای بهره‌گيری از قرآن كريم و هدايت‌های آن برای جامعه امروز بشر به روی خودمان باز نگه داريم.
در ادامه جلسه اعضای كميته ناقدان يک به يک به بيان نقدهای وارده به نظريه فوق پرداختند و حجت‌الاسلام والمسلمين سعيدی روشن به برخی از نقدهای وارده پاسخ گفت. در نهایت مقرر گردید تا تصمیم‌گیری درباره نظریه به بعد از اصلاح نقدها موکول شود.
