رضا آشتیانی:
برای رسیدن به سینمای فاطمی راه طولانی باید طی کنیم
گروه هنر: یک بازیگر و تهیه‌کننده سینما گفت: سینمای ایران برای اینکه بتواند تصویرگر درستی از زن مسلمان باشد می‌بایست، الگویی چون حضرت فاطمه(س) را افق دید خود قرار دهد، البته برای رسیدن به این خواسته راه طولانی باید طی کرد، اما حرکت در این جهت هم خود اقدامی واجب و درست است.
رضا آشتیانی، بازیگر سینما و تلویزیون در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) درباره جایگاه زن در سینمای کشور این‌گونه اظهارنظر کرد: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی زن در سینمای ایران دارای هویتی شد که تا به آن روز مدنظر نبود؛ زیرا در فیلم‌های سینمایی از زن تنها به‌عنوان ابزاری برای فروش بهره برده می‌شد، اما انقلاب اسلامی وضعیتی به‌وجود آورد که سبب شد، هنر زن ایران دیده شود.
وی افزود: تأثیرات و نگاه اخلاقی سینمای ایران به زن در سینما تأثیرات داخلی نداشته است، بلکه توانسته دنیا را نیز به‌نحوی تحت تأثیر خود قرار دهد، چون در شرایطی که همه می‌خواهند با روش‌های غیراخلاقی از زن استفاده تبلیغاتی برند، سینمای ایران تنها با تکیه به ذات هنر به زن ارزش و جایگاه داده است. این ویژگی برای بسیاری از آزادی‌خواهان جهان، دوست‌داشتنی است؛ برای همین در هر جای دنیا جشنواره‌ای برگزار می‌شود، همیشه حضور فیلم‌های ایرانی، شرط اصلی است.
هنوز برای رسیدن به الگوی زن مسلمان در سینما فاصله بسیار داریم
بازیگر فیلم سینمایی «تلفن» در پاسخ به این سؤال که زنی که در فیلم‌های ایرانی ترسیم می‌شود تا چه حد با الگو‌های زن مسلمان همخوان است؟ گفت: سؤال خوبی مطرح کردید، چون امتیازاتی که برای زن مسلمان در سینما عنوان کردیم تنها در قیاس با سینمای جهان است، والا اگر بخواهیم مقیاسمان را زن مسلمان تصور کنیم، هنوز برای رسیدن به نقطه آرمانی راه طولانی می‌بایست طی کنیم.
آشتیانی ادامه داد: این روزها در ایام فاطمیه هستیم، روزهایی که برای همه مسلمانان جهان روز مهمی است، چون دختر رسول‌الله(ص) وفات می‌کند. بانویی که در جهان هستی بزرگ‌ترین شخصیتی زنی است که تا به امروز روی زمین پا نگذاشته است. این بانوی بزرگوار برای هر زن مسلمانی می‌تواند الگوی فاخر باشد که در تمامی بخش‌های زندگی می‌توان از زندگی وی الگوبرداری کرد، البته اینکه توقع داشته باشیم، سینمای ایران بتواند تصویرگر خوب و کاملی از این بانویی بزرگوار باشد، کمی توقع غیرمعقول است، چون عظمت چنین معصومی را در فیلمی سینمایی نمی‌توان نشان داد، اما می‌توان حداقل در مسیری حرکت کرد که افق پیش روی الگوی برتر جهان اسلام باشد.
جای خالی یک فیلم فاخر با محوریت حضرت فاطمه(س)
وی در بخش دیگری از سخنان خود تأکید کرد: سینمای ایران حداقل می‌بایست یک فیلم فاخر با محوریت حضرت فاطمه(س) طی 4 دهه گذشته تولید می‌کرد که امروز بتوانیم درباره آن حرف بزنیم، اما متأسفانه چنین اتفاقی رخ نداده، البته این کم‌کاری را نمی‌توانم زیاد به سینماگران ربط دهم، چون پرداختن به این موضوعات باید با همکاری نهاد و مراکزی باشد که هم سرمایه کار را تأمین کنند هم اینکه وقتی فیلمی ساخته شد اکران آن را هم تضمین کنند، اما متأسفانه تا به امروز چنین شرطی برای سینمای کشور پیش نیامده است.
این بازیگر در پاسخ به این سؤال که نگاه به حضرت زهرا(س) باید شکلی مستقیم داشته باشد؟ چنین توضیح داد: نگاه غیرمستقیم به الگوهایی چون حضرت فاطمه(س) در سینما وقتی الزامی است که ما درباره ایشان چند کار تولید کرده باشیم، اما وقتی هنوز یک فیلم هم تولید نکرده‌ایم که در آن سیره حضرت فاطمه(س) به شکلی مستقیم تصویر شده باشد نگاه غیرمستقیم به‌نوعی شانه خالی کردن از وظیفه‌ای است که ما آن را نادیده گرفته‌ایم!
لزوم حمایت و سرمایه‌گذاری حوزه علمیه
وی در تکمیل توضیح فوق اضافه کرد: به نظرم فیلمی که در آن قرار است زندگی حضرت فاطمه(س) روایت شود، حتماً می‌بایست از استانداردهای بالای سینمایی بهره برده باشد، چون کار ضعیف در این‌گونه موضوعات بازخوردهای بسیار بدی به همراه دارد. در ضمن همان‌گونه که در توضیح فوق گفتم، حتماً باید نهادهای مذهبی به‌ویژه حوزه‌های علمیه حامی و سفارش‌دهنده کارهای مربوطه باشند، چون تحریف، شک و آسیبی است که هر لحظه ممکن است، چنین تولیداتی را تهدید کند.
حجاب در سینما باید هم در ظاهر باشد هم در شخصیت‌پردازی
این فیلمساز در بخش دیگری از سخنانش درباره جایگاه حجاب در سینمای ایران نیز این‌گونه اظهارنظر کرد: برخی مواقع تصور می‌شود، منظور از حجاب برای بانوان تنها به حجاب ظاهری خلاصه می‌شود، در صورتی که اعتقاد شخصی من این است که حجاب در کلام و رفتار نیز نمود پیدا می‌کند. برای همین وقتی تصویری از بانو زن ایرانی در فیلم‌های سینمایی نشان می‌دهیم باید به نوع شخصیت‌پردازی زن مسلمان هم دقت کنیم؛ برای مثال وقتی قرار است زنی با مردی که نامحرم است حرف بزند، حتماً الگویی خارج از شرع نشان ندهیم تا احکام زیر سؤال برود.
آسیب نگاه هنجارشکنانه به فیلم دینی
وی در پایان تصریح کرد: اینکه برخی‌ها تصور می‌کنند نگاه هنجارشکنانه به برخی موضوعات دینی به‌نوعی عاملی برای مطرح شدن فیلم‌های سینمایی است، تصوری غیرمسئولانه است، چون شاید کار مربوطه دیده شود، اما آسیبی که با خود به همراه دارد تنها به سینما ضربه نمی‌زند بلکه برخی از ارزش‌هایی را هم در جامعه کم‌رنگ می‌کند که بودنش برای جامعه اسلامی جزء ضروریات است.
وی افزود: تأثیرات و نگاه اخلاقی سینمای ایران به زن در سینما تأثیرات داخلی نداشته است، بلکه توانسته دنیا را نیز به‌نحوی تحت تأثیر خود قرار دهد، چون در شرایطی که همه می‌خواهند با روش‌های غیراخلاقی از زن استفاده تبلیغاتی برند، سینمای ایران تنها با تکیه به ذات هنر به زن ارزش و جایگاه داده است. این ویژگی برای بسیاری از آزادی‌خواهان جهان، دوست‌داشتنی است؛ برای همین در هر جای دنیا جشنواره‌ای برگزار می‌شود، همیشه حضور فیلم‌های ایرانی، شرط اصلی است.
هنوز برای رسیدن به الگوی زن مسلمان در سینما فاصله بسیار داریم
بازیگر فیلم سینمایی «تلفن» در پاسخ به این سؤال که زنی که در فیلم‌های ایرانی ترسیم می‌شود تا چه حد با الگو‌های زن مسلمان همخوان است؟ گفت: سؤال خوبی مطرح کردید، چون امتیازاتی که برای زن مسلمان در سینما عنوان کردیم تنها در قیاس با سینمای جهان است، والا اگر بخواهیم مقیاسمان را زن مسلمان تصور کنیم، هنوز برای رسیدن به نقطه آرمانی راه طولانی می‌بایست طی کنیم.
آشتیانی ادامه داد: این روزها در ایام فاطمیه هستیم، روزهایی که برای همه مسلمانان جهان روز مهمی است، چون دختر رسول‌الله(ص) وفات می‌کند. بانویی که در جهان هستی بزرگ‌ترین شخصیتی زنی است که تا به امروز روی زمین پا نگذاشته است. این بانوی بزرگوار برای هر زن مسلمانی می‌تواند الگوی فاخر باشد که در تمامی بخش‌های زندگی می‌توان از زندگی وی الگوبرداری کرد، البته اینکه توقع داشته باشیم، سینمای ایران بتواند تصویرگر خوب و کاملی از این بانویی بزرگوار باشد، کمی توقع غیرمعقول است، چون عظمت چنین معصومی را در فیلمی سینمایی نمی‌توان نشان داد، اما می‌توان حداقل در مسیری حرکت کرد که افق پیش روی الگوی برتر جهان اسلام باشد.
جای خالی یک فیلم فاخر با محوریت حضرت فاطمه(س)
وی در بخش دیگری از سخنان خود تأکید کرد: سینمای ایران حداقل می‌بایست یک فیلم فاخر با محوریت حضرت فاطمه(س) طی 4 دهه گذشته تولید می‌کرد که امروز بتوانیم درباره آن حرف بزنیم، اما متأسفانه چنین اتفاقی رخ نداده، البته این کم‌کاری را نمی‌توانم زیاد به سینماگران ربط دهم، چون پرداختن به این موضوعات باید با همکاری نهاد و مراکزی باشد که هم سرمایه کار را تأمین کنند هم اینکه وقتی فیلمی ساخته شد اکران آن را هم تضمین کنند، اما متأسفانه تا به امروز چنین شرطی برای سینمای کشور پیش نیامده است.
این بازیگر در پاسخ به این سؤال که نگاه به حضرت زهرا(س) باید شکلی مستقیم داشته باشد؟ چنین توضیح داد: نگاه غیرمستقیم به الگوهایی چون حضرت فاطمه(س) در سینما وقتی الزامی است که ما درباره ایشان چند کار تولید کرده باشیم، اما وقتی هنوز یک فیلم هم تولید نکرده‌ایم که در آن سیره حضرت فاطمه(س) به شکلی مستقیم تصویر شده باشد نگاه غیرمستقیم به‌نوعی شانه خالی کردن از وظیفه‌ای است که ما آن را نادیده گرفته‌ایم!
لزوم حمایت و سرمایه‌گذاری حوزه علمیه
وی در تکمیل توضیح فوق اضافه کرد: به نظرم فیلمی که در آن قرار است زندگی حضرت فاطمه(س) روایت شود، حتماً می‌بایست از استانداردهای بالای سینمایی بهره برده باشد، چون کار ضعیف در این‌گونه موضوعات بازخوردهای بسیار بدی به همراه دارد. در ضمن همان‌گونه که در توضیح فوق گفتم، حتماً باید نهادهای مذهبی به‌ویژه حوزه‌های علمیه حامی و سفارش‌دهنده کارهای مربوطه باشند، چون تحریف، شک و آسیبی است که هر لحظه ممکن است، چنین تولیداتی را تهدید کند.
حجاب در سینما باید هم در ظاهر باشد هم در شخصیت‌پردازی
این فیلمساز در بخش دیگری از سخنانش درباره جایگاه حجاب در سینمای ایران نیز این‌گونه اظهارنظر کرد: برخی مواقع تصور می‌شود، منظور از حجاب برای بانوان تنها به حجاب ظاهری خلاصه می‌شود، در صورتی که اعتقاد شخصی من این است که حجاب در کلام و رفتار نیز نمود پیدا می‌کند. برای همین وقتی تصویری از بانو زن ایرانی در فیلم‌های سینمایی نشان می‌دهیم باید به نوع شخصیت‌پردازی زن مسلمان هم دقت کنیم؛ برای مثال وقتی قرار است زنی با مردی که نامحرم است حرف بزند، حتماً الگویی خارج از شرع نشان ندهیم تا احکام زیر سؤال برود.
آسیب نگاه هنجارشکنانه به فیلم دینی
وی در پایان تصریح کرد: اینکه برخی‌ها تصور می‌کنند نگاه هنجارشکنانه به برخی موضوعات دینی به‌نوعی عاملی برای مطرح شدن فیلم‌های سینمایی است، تصوری غیرمسئولانه است، چون شاید کار مربوطه دیده شود، اما آسیبی که با خود به همراه دارد تنها به سینما ضربه نمی‌زند بلکه برخی از ارزش‌هایی را هم در جامعه کم‌رنگ می‌کند که بودنش برای جامعه اسلامی جزء ضروریات است.
