سالن‌های تئاتر با مخاطب دعوتی پر می‌شوند
محمدرضا مداحیان گفت: اتفاق خوبی که برای کار ما افتاده این است که بسیاری از تماشاچی‌های ما برای نخستین بار نمایش می‌بینند؛ همان‌ها که شاید انگ اتوبوسی به آنها زده شود! درحالیکه همه تئاترها الان دعوتی است و مشکلی هم ندارد.
بازیگران این نمایش اردلان شجاع کاوه، میرطاهرمظلومی، شهرام عبدلی، خسرو شهراز،جواد زیتونی، محسن افشار، شاپورکلهر، مهدی طهماسبی، یحیی ایراندوست، انوش معظمی و غلامرضا آقاسی با شعرخوانی خود در این نمایش هستند و طاهر ده پهلوان نیز از مؤسسه بشارت مجری طرح است.
به منظور گپ و گفت درباره شرایط این نمایش و مسائلی که پیرامون آن وجود دارد ، برخی از عوامل این نمایش طی بازدید از تحریریه خبرگزاری فارس در میزگردی با خبرنگاران فرهنگی شرکت کردند که در ادامه مشروح آن را می‌خوانیم:
*یک نکته‌ای که درباره کارهای مذهبی در تئاتر وجود دارد این است که خیلی از این دست کارها شعاری است و با مخاطب ارتباط خوبی برقرار نمی‌کند اتهامات زیادی هم مثل حضور «مهمان‌های اتوبوسی» برای این کارها وجود دارد از سویی دیگر هم ما به کارهای مذهبی نیازمند هستیم، بهرحال گروه نمایش غبار هنرمندان مطرحی هستند لطفا بفرمایید نگاه شما به کار آیینی چطور بوده و چقدر به بحث شعارزدگی توجه داشتید؟
ده پهلوان: سازمان فرهنگی هنری بشارت چند سالی است متولی نمایش غبار شده و از آن حمایت می‌کند من هم موافق هستم که برخی نمایش‌های آیینی نکات حرفهای و تخصصی را رعایت نمی‌کنند و تیم‌های ضعیف، دیدگاه نسبت به نمایش‌های مذهبی را خراب می‌کنند. سال 93 غبار یک را در تالار وحدت آغاز کردیم با استقبال خیلی زیاد مخاطبان روبه رو شد و متوجه شدیم قشر مذهبی هم علاقه مند تئاتر خوب هستند، کار دوم ما با مداحیان نمایش «نسیان» در ایام محرم بود که آن هم موفق بود و بعد تصمیم گرفتیم امسال غبار را با کیفیتی بهتر و کار حرفهای و فنی‌تر جلو ببریم که خوشبختانه به این صورت به صحنه رفت.
مداحیان: یک دوره‌ای بود که مذهبی‌ها تصمیم می‌گرفتند کار نمایشی کنند که علم روز را نمی‌دانستند ، میزانسن و طراحی صحنه و بازیگر حرفهای نمی‌دیدیم اما الان سال‌ها است که از این فضا فاصله گرفتیم اما الان بچه‌های عرصه هنر و دانش آموخته مذهبی وارد و کلیشه‌ها شکسته شده و در واقع کار نمایشی شده نه عزاداری. الان امثال انوش معظمی نویسنده این کار زیاد هستند که هم تحصیلکرده و هم برای اعتقاداتشان می‌نویسند.
*در تئاترهای معروف جهان می‌بینیم که سالیان سال نمایش‌هایی در این زمینه در صحنه می‌ماند و به طور مدام هم اجرا می‌شوند. آیا فکر می‌کنید نمایش شما قابلیت درگیر کردن مخاطب را دارد؟ چه اتفاقی می‌تواند در نمایش‌های آیینی ما بیافتد که چنین قابلیت و پتانسیلی داشته باشد تا مثلا ما سال‌ها این اثر را تکرار کنیم و هر روز هم یک بازافرینی تازه داشته باشیم؟
مداحیان: یک اتفاق خوبی که برای کار ما افتاده این است که خیلی تماشاچی‌های ما برای نخستین بار نمایش می‌بینند همان‌ها که شاید انگ اتوبوسی به آنها زده شوند درحالیکه همه تئاترها الان دعوتی است و مشکلی هم ندارد من فکر می‌کنم الان اتفاق خوبی برای فضای تئاتر افتاده این جنس کارها با هم نشینی‌ها چنین اتفاقی را برای ما هم رقم می‌زند به گفته خود عوامل تالار وحدت و مجموعه که به وجد می‌آیند با این مقوله آشنا شده و پیگیر کارهای دیگر می‌شوند.
مظلومی: اردبیلی‌ها یک مثالی دارند که به فارسی می‌شود: انقلاب حسین بن علی(ع) جاودانی است و تا ابدیت اگر جهان هم کهنه شود این جاودانگی کهنه نمی‌شود. زندگی ائمه که تاریخ مصرف ندارد ما هم نگاهمان وقتی در ایام فاطمیه کار می‌کنیم از هر سمت و سویی نگاه کنیم، باز حق مطلب ادا نشده است. من عاشقانه‌هایی در دنیا مثال می‌زنم اما یک عشق زیبایی هم هست که ما بین امام حسین(ع) و حضرت عباس(ع) در صحنه شب عاشورا می‌بینیم که همه امام را تنها می‌گذارند. بنابراین همانطور که زندگی ائمه تمام شدنی نیست دفاع مقدس و آیین‌های ما هم تمام شدنی نیست از هر جا نگاه کنیم جای کار دارد. به نظر من غبار تا 30 هم وجود دارد چون از هر جنبه به واقعه نگاه کرده و خیلی هوشمندانه از سوی انوش معظمی نوشته شده است ما هم هر چه جلوتر برویم به این چیزها می‌رسیم.
شجاع کاوه: چنین کارهایی نیاز به حمایت گسترده دارد گروه نمایشی غبار با حمایت بشارت نمونه گروه‌هایی هستند که باید در آینده زیاد تکرار شود و افرادی براساس علاقه به هنر سرمایه گذاری در این مسیر می‌کنند. خیلی از کارها با حمایت سازمان سینمایی، وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و ... اتفاق می‌افتد و سرمایه خصوصی در کار نیست. خیلی از هنرمندان ما حقشان است که حمایت حرفهای شوند و کار بیشتری بکنند باید بگردیم و سیستم کار را پیدا کنیم اگر علاقه مذهبی داریم باید افراد و علاقه‌مندانش را پیدا کنیم تا در این عرصه کار کنند.
شهرام عبدلی: درباره همین پرسش شما می‌خواهم بگویم که اتفاقاتی در تاریخ ما است که در همه جای دنیا هم یک اتفاق است، از اتفاق درام ایجاد نمی‌شود زبان این مقوله را باید بدانیم یعنی ما نمی‌توانیم از رویدادهای بزرگ درام بنویسیم و بنابراین کارهایمان جهان شمول نمی‌شود. تنها مثال خوب درباره کارهای مذهبی همچنان روز واقعه است من با این اصطلاحات مخالفم که تئاتر مذهبی و تاریخی و ... تئاتر، تئاتر است و باید به عنوان یک درام با آن برخورد کنیم. این فکر خوبی نیست که ما فکر کنیم هر کسی مذهبی یا معتقد است می‌تواند کار درام کند. کارگردانی و اصول بازی را باید شناخت علت موفقیت غبار این است که حرفهای ها برای آن انتخاب شدند و البته اعتقاد هم به این موضوعات دارند.
*با هزینه‌های نسبتا بالای اجراهای تالار وحدت و همینطور سایت بلیت فروشی (تیوال) که تنها یک ردیف از صندلی‌های اجراهای نمایش شما را می،روشد، این سوال ایجاد می شود که اساسا هزینه‌های این گروه چگونه تامین می‌شود؟
مداحیان: من مطمئنم در این کار به اندازه خیلی از کارها هزینه نشده است. الان خیلی از کارهای سطح شهر ما همه از این ویژگی‌ها برخوردارند هیچ سالنی نیست که مجانی در اختیار گروهی قرار بگیرد اما درباره کار در تالار وحدت من مطمئنم مجموعه بشارت چون درست هزینه کرده اسرافی در آن شکل نگرفته البته واقعا دست ما در ایده پردازی باز بوده منتها باز در چارچوب قواعد خاص خود. ما که تئاتر اجرا می‌کنیم می‌دانیم در چه وضعیت و شرایطی جذب مخاطب و فروش می‌شود من کاری را که خیلی سروصدا کرد و در تالار وحدت از سوی یک گروه تئاتری انجام شد مشاهده کردم در ابتدای همان کار من دعوت شدم و دیدم که سالن پُر نشده بعد سوال کردم که مگر این کار پیش فروش نشده بود، بعد گفتند که اینها از کانال خاصی که ما به آن دسترسی نداریم هزینه می‌کنند و پولشان را در می‌آورند!
عبدلی: چطور است که تالار وحدت برای سالن مُد و ختم‌های شخصی اجاره داده می‌شود اما برای تئاتر ما حق نداریم؟ به ما مجوز سالن در هر شهرستانی بدهند اگر ما نرفتیم آن وقت هر چه می‌خواهند بگویند! بهرحال همه می‌دانیم گل تئاترها، سالن تالار وحدت است ما از تالار وحدت می‌توانیم کار را به فرهنگسراها و سایر شهرها ببریم اما این را باید بدانیم که هر تئاتری اگر حمایت نشود پول خودش را هم در نمی‌آورد چه رسد به سود!
این نکته هم مهم است که همه تئاترها را همه دوست ندارند این تئاتر هم برای آدم‌های خاص خودش است چقدر خوب که تماشاچی ما گسترده باشد شاید برخی دوستان کار را ببینند و حرفهای بیهوده بزنند البته فرای نقد می‌گویم، منظورم این است که وقتی سلیقه ما یک کاری نمی‌شود نباید فحش بدهیم و توهین کنیم،شاید یک کاری با فکر من هم سو نیست بنابراین ما می‌توانیم درباره ساختار درام صحبت کنیم اما درباره تم کار خیر چون این دیگر علاقه است.
انوش معظمی: یک نکته این است که ما یک مقدار با مقوله مذهب خودخواهانه برخورد می‌کنیم بهرحال امام حسین هم برای ما است ما امام حسین را چطور باید به جهانیان بشناسانیم کربلا یک اقیانوس است حضرت زهرا هم همینطور. به نظر من ما می‌توانیم مجهز شویم سوال را درست مطرح کنیم ما درباره غبار دو تصمیم گرفتیم چون برای ما خط کش سیره ائمه و قران است. ما این سوال را طراحی کردیم که تاریخ همواره تکرار می‌شود و همیشه یک حق و باطل و مرزی بین آنها است این سوال تا ابد هم تازه است که من در کدام سوی درب ایستاده‌ام؟ در هر شرایط و هر لحظه کجا هستیم؟
*نظرتان درباره تبلیغات در برخی کانال‌ها و سایت‌های ضد انقلاب چیست؟ برخی اعتقاد دارند اگر چنین تبلیغاتی درباره هر کاری صورت می‌گرفت آن کار تعلیق می‌شد اما چنین چیزی درباره غبار اتفاق نیافتاد؟
پهلوان: اولا از بیرون برخی تصور می‌کنند بشارت یک منبع مالی خیلی بزرگ و کارش حمایت صرف از کارهای فرهنگی است ما این منبع بزرگ را نداریم اما به لطف اعتبار حضرت زهرا(س) یک سری ارتباطاتی با سازمان‌های مختلف داریم که می‌توانیم از آنها امکاناتی را دریافت کنیم مثلا همین بحث تالار وحدت که اشاره کردید موسسه هنرهای معاصر هم سهمیه از تالار وحدت دارد که اجرا برود، ما هزینه‌ها را به این شکل سرشکن کردیم تا این مبلغی که شاید خیلی‌ها می‌گویند ریخت و پاش است نباشد و با قیمت پایین کار را جلو ببریم.
در بحث تیوال هم باید بگویم ما از اجرای اول غبار، یک سری افراد و جاهایی را شناسایی کردیم و عده‌ای هم اعلام کردند که اگر کاری کردیم آنها را مطلع کنیم، بلیط‌های ما فروشی هم هست اما مهمان ویژه را همه کارها دارند مهمانی که شاید با بلیط رایگان هم بیاید اما مثلا یک سازمانی برای نیروهایش بلیط از ما میخرد، بنابراین استقبال از ما انقدر زیاد است که تیوال را گذاشتیم برای افراد و هنرمندانی که دوست دارند کار را ببیند اما دسترسی به ما ندارند در نهایت از جاهای دیگر بلیط‌های ما خریداری شده و حتی رایگان هم افراد تشریف می‌آورند و به خاطر اینکه استقبال زیاد است ما بیشتر از این نتوانستیم تیوال را فعال کنیم و خوشبختانه همین یک ردیف هم پر می‌شود و به ما هم تقاضا کردند این ظرفیت را بیشتر کنیم اما فعلا مقدور نیست چون عده مهمانانمان هم مهم است.
برای امر تبلیغات هم باید بگویم بهرحال ما کانالی داریم شاید عده‌ای برای خراب کردن کار ما یا هر دلیل دیگری تصمیم گرفته چنین تبلیغاتی را بگذارد بحث شبکه‌های ماهواره‌ای را هم من فقط از شما شنیدم و قبلا نشنیده بودم.
*آقای مداحیان تئاتری‌ها خیلی با شما گارد دارند علتش چیست؟
مداحیان: این سوال را از سایر دوستان بپرسید. به نظر من کسی که بخواهد عزت دهد هیچ کسی نمی‌تواند او را خراب کند یک اتفاقی الان در این ژانر درحال افتادن است الان به این کار نمی‌توانند انگ فنی نبودن و هیئتی بودن بزنند، این کار از نویسنده و قصه تا دیگر بخش‌ها براساس اصول پیش رفته است مثل همه کارها نقطه ضعف دارد اما بیشتر از سایر کارها به آن توجه شده است بی انصافی است که افرادی از امکاناتی حرف می‌زنند که نیست. ببیند من دوست دارم شهادت بدهم که ما در سرمای منفی دو ـ سه درجه در سوله‌ای کثیف که قابل نشستن نبود تمرین کردیم همه دوستان مریض شدند البته بشارت همه تلاشش را کرد که اگر رابطه داشت ما نباید برای یک سالن تمرین دنبال جا می‌گشتیم و 9 روز هم کارمان تعطیل نمی‌شد!
عبدلی: برای تئاتری که سندیکا ندارد و بازیگرانش در ردیف شغل‌ها تعریف نشدند و دفتر چه بیمه‌شان بیمه نویسندگان است و سرتاسر سال بازیگرانش مریض می‌شوند و پول دوا دکتر ندارند و فوت می‌کنند و بازیگران بنامش بیکار هستند و از بیکاری آلزایمر گرفتند خیلی خوب است که جایی باشد حداقل تئاتر کار می‌کنند همین‌ها می‌توانستند هزار کار دیگر بکنند اما بشارت در تئاتر هزینه کرد. نکته دیگر این کار هم این بود که خوشبختانه هیچ بازیگر و عوامل و متنی را به زور به ما تحمیل نکردند من متنی را که روز اول دیدم همان را اجرا کردم.
مداحیان: ما هیچ نسبت فامیلی با بشارت نداریم سازمان بشارت اگر هم که هزینه‌ای می‌کند بر حسب سیاست دنبال افرادی گشته که اهدافش را پیش می‌برد این هم بد نیست که همه تئاتری‌ها سطحشان را به جایی برسانند که بشارت‌ها به سراغش بروند. شما یک گروه نمایشی دینی نشان دهید که 25 سال مستمر کار کرده و از صفر شروع کرده باشد اینکه من دو سال درس خواندم و فکر کنم استاد شدم دور از انصاف است.
اردلان شجاع کاوه: چرا این اتفاق پربرکت هدفمندی و سیستماتیک بودن یک کار اجرایی را سرمشق نکنیم و محسنات آن را نگوییم چرا باید با این کار مخالفت شود. نخستین نکته‌ام این است که باید حامی‌های مالی به صورت ردیف بودجه در سازمان‌ها، وزارتخانه‌ها یا اداراتی برای کار تئاتر در نظر گرفته شود. تئاتر هیچ جای دنیا بدون حامی نبوده است، چرا باید کاری که حامی دارد را خراب کرد؟ این کار را باید تشویق کرد. گروه اجرایی زمانی موفق است که مخاطبینش آن را درک کرده و فهمیده باشند نظر مردم خیلی مهم است.
