به گزارش خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) از خراسان رضوی، یادم میآید از مادربزرگ پیری که سالها قبل صبح تا غروب در منزل مینشست تا کسی در را به رویش باز کند، نزدیک غروب در سن کهنسالی با پای دردمندش به خانه فرزندش میرفت تا از محبت آنها بهرهمند شده و از کنار هم بودن لذت ببرد.
وقتی کودکی بیش نبودم هر زمان مرا میدید و میگفت: «برایم دعا کن از پا افتاده و محتاج کسی نشوم» معنی این جمله را نمیفهمیدم ولی دعا میکردم.
کوچکترین درشتی نسبت به پدر و مادر نداشته باشید
آن پیرزن بعد از مدتی از دنیا رفت؛ معنای این جمله را زمانی درک کردم که در جامعه فردی را در سن 80 سالگی دیدم که در بستر بیماری افتاد و فرزندانش بر سر نگهداری او مدام در حال جنگ و دعوا بودند که چه کسی از او پرستاری کند و چه کسی حق بیشتری از ارث او ببرد و در حالی که این پیرزن خانهاش خراب شد او را در اطاقی جدا از خودشان قرار دادند و بعد از مدتی در بستر بیماری فوت کرد.
در آیه 23 سوره اسراء بیان شده است: «وَقَضَى رَبُّكَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِيَّاهُ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا إِمَّا يَبْلُغَنَّ عِنْدَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ كِلَاهُمَا فَلَا تَقُلْ لَهُمَا أُفٍّ وَلَا تَنْهَرْهُمَا وَقُلْ لَهُمَا قَوْلًا كَرِيمًا؛ و پروردگار تو مقرر كرد كه جز او را مپرستيد و به پدر و مادر [خود] احسان كنيد اگر يكى از آن دو يا هر دو در كنار تو به سالخوردگى رسيدند به آنها [حتى] اوف مگو و به آنان پرخاش مكن و با آنها سخنى شايسته بگوى.»
امام رضا(ع) در حدیثی از از امام صادق(ع) بیان کردهاند: «اگر خداوند براي جلوگيري از رنجش و آزار پدر و مادر کلمهاي را کوتاهتر از اف ميدانست آن را در قرآن شريف ميآورد».
یکی از مشکلات جوامع امروزی پیشرفت تکنولوژی و فرهنگ شهرنشینی دوری از والدین و قطع صله رحم است؛ دوری از والدین و اقوامی که در قرآن موکداً سفارش به نیکی و مهربانی با آنها شده است.
درباره ارحام کوتاهی مکنید
خداوند رحمان و رحیم در آیه 90 سوره نحل فرموده است: «إِنَّ اللَّهَ یأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالإحْسَانِ وَإِیتَاءِ ذِی الْقُرْبَی؛ خداوند به عدل و احسان و بخشش به نزدیکان فرمان میدهد.» و در آیه اول سوره نساء تاکید کرده است «یا أَیهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّکمُ الَّذِی خَلَقَکمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَةٍ وَخَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا وَبَثَّ مِنْهُمَا رِجَالا کثِیرًا وَنِسَاءً وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِی تَسَاءَلُونَ بِهِ وَالأرْحَامَ إِنَّ اللَّهَ کانَ عَلَیکمْ رَقِیبًا؛ ای مردم بترسید از پروردگار خود، آن خدایی که همه شما را از یک تن بیافرید و هم از آن جفت او را خلق کرد و از آن دو تن خلقی بسیار در اطراف عالم از مرد و زن بر انگیخت و بترسید از آن خدایی که به نام او از یکدیگر مسئلت و درخواست می کنید( خدا را در نظر آرید ) و در باره ارحام کوتاهی مکنید که همانا خدا مراقب اعمال شما است».
از مشکلات دیگر جوامع امروزی مهاجرت فرزندان از شهرها و روستاهای کوچک به شهرستانهای بزرگ برای به دست آوردن کار است؛ در حالی که وقتی والدین به سن پیری میرسند، به فرزندان نیاز پیدا میکنند ولی عملاً رها میشوند.
نیاز به محبت و مراقبت
بانویی را در خانه سالمندان سبزوار مشاهده کردم که فرزندش او را در یک روستا در خانهای خرابه رها کرده بود و حتی بعد از انتقال به خانه سالمندان توسط خیران، برای تدفینش به سراغش نیامد.
یکی از مسئولان کمیته امداد با بیان اینکه از مشکلات ما در روستاها تنهایی والدین پیری است که رها شدهاند، بیان کرد: این افراد بیشتر از آنکه به پول و مادیات نیاز داشته باشند، به مراقبت و محبت نیازمند هستند.
«وَ وَصَّیْنَا الْإِنسَانَ بِوَالِدَیْهِ إِحْسَانًا حَمَلَتْهُ أُمُّهُ کُرْهًا وَوَضَعَتْهُ کُرْهًا وَحَمْلُهُ وَفِصَالُهُ ثَلَاثُونَ شَهْرًا حَتَّى إِذَا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَبَلَغَ أَرْبَعِینَ سَنَةً قَالَ رَبِّ أَوْزِعْنِی أَنْ أَشْکُرَ نِعْمَتَکَ الَّتِی أَنْعَمْتَ عَلَیَّ وَعَلَى وَالِدَیَّ وَأَنْ أَعْمَلَ صَالِحًا تَرْضَاهُ وَأَصْلِحْ لِی فِی ذُرِّیَّتِی إِنِّی تُبْتُ إِلَیْکَ وَإِنِّی مِنَ الْمُسْلِمِینَ؛ و انسان را [نسبت] به پدر و مادرش به احسان سفارش کردیم مادرش با تحمل رنج به او باردار شد و با تحمل رنج او را به دنیا آورد و بار برداشتن و از شیرگرفتن او سى ماه است تا آنگاه که به رشد کامل خود برسد و به چهل سال برسد، مىگوید پروردگارا بر دلم بیفکن تا نعمتى را که به من و به پدر و مادرم ارزانى داشته اى سپاس گویم و کار شایسته اى انجام دهم که آن را خوش دارى و فرزندانم را برایم شایسته گردان در حقیقت من به درگاه تو توبه آوردم و من از فرمان پذیرانم»( أحقاف/ 46)
ما خود را پیرو دین و آئینی میدانیم که پیامبرش حضرت محمد مصطفی(ص) درباره مادر گفتهاند: «الجَنَّةُ تَحتَ أقدامِ الاُمَّهاتِ؛ بهشت زير پای مادران است.» و در جای دیگر فرمودهاند: «اعْجَلُ الْخَيْرِ ثَواباً صِلَةُ الرَّحِمِ؛ سريعترين نيكى براى رسيدن به ثواب صله رحم است». با این همه سفارش ولی باز هم، برای انجام کارهای نیک، جای دیگری میرویم ولی از محبت به پدر و مادر دریغ میکنیم.
یکی از عواملی که باعث میشود از پدر و مادرمان دوری کنیم، پست و مقام است. برخی افراد با رسیدن به پستهای دنیوی یادشان میرود توسط مادری بزرگ شدهاند که در روستا او را به کمر میبسته و در مزرعه با کار کشاورزی بزرگ کرده و یا یادشان رفته فرزند کارگری هستند که با تلاش شبانهروزی او را بزرگ کرده است.
دعا میکنیم در این روزگار، مصداق پدربزرگی که به تلخی میگفت «وقتی با دخترم به
شهر میرویم، به من میگوید شما از آن طرف خیابان برو، من از این طرف میروم،
مبادا کسی منو با شما در این لباسها ببیند»، را در خیابانها مشاهده نکنیم؛ آنهایی که عمر و جوانی خود را برای پرورش ما سپری کردند و در پیری، نگاه به توجه و محبت ما دارند.
امید که با توفیق الهی بتوانیم فرزندی خلف باشیم و پدر و مادر را از خود راضی نگه داریم زیرا پيامبر اکرم حضرت محمد(ص) فرمودهاند: «خشنودي پدر و مادر رضای خداوند است و خشم الهی در غضب پدر و مادر است».
علی اکبر ملکی